Η ζωή των Ουκρανών άλλαξε ριζικά μετά την εισβολή της Ρωσίας. Ωστόσο, πιο πολύ από ποτέ, υπήρξε αδήριτη ανάγκη για έναν αγώνα για τη ζωή και την υπεράσπιση των δικαιωμάτων.
Τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ δεν θα μπορούσαν να παραμεριστούν. Αντιθέτως, ακόμα και εν μέσω της φρίκης του πολέμου, ο στρατός έχει φτιάξει ειδική ομάδα, ώστε ο καθένας να μπορέσει να πολεμήσει κατά της ρωσικής εισβολής.
Ένα σχέδιο νόμου για τα σύμφωνα συμβίωσης που θα έδινε για πρώτη φορά νομική υπόσταση στις σχέσεις μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου εισήχθη φέτος στο κοινοβούλιο της Ουκρανίας, το οποίο εξακολουθεί να λειτουργεί παρά τον πόλεμο.
Ο Ουκρανός βουλευτής Andrii Kozemiakin ήταν ο πρώτος που έφερε στο τραπέζι το ζήτημα. Ξεκίνησε τον λόγο του μιλώντας για την εκπαίδευσή του στην KGB στη σοβιετική εποχή, τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις και την «προσωπική του άποψη για τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα», δίνοντας την εντύπωση στις ΛΟΑΤΚΙ+ οργανώσεις όταν το νομοσχέδιο δεν επρόκειτο να περάσει.
Προς έκπληξη όλων ο βουλευτής ανακοίνωσε την ολόψυχη υποστήριξή του στη νομοθεσία, αναφερόμενος στον ομοφοβικό ισχυρισμό του Βλαντιμίρ Πούτιν ότι δεν υπάρχουν ομοφυλόφιλοι Ρώσοι.
«Οτιδήποτε μισεί ο εχθρός μας… θα υποστηρίξω», είπε ο Kozemiakin. «Αν δεν υπήρξαν ποτέ στη Ρωσία [ομοφυλόφιλοι], θα πρέπει να υπάρξουν και να έχουν πλήρη υποστήριξη εδώ, για να τους δείξουμε ότι είμαστε διαφορετικοί. Αυτός ο νόμος είναι σαν ένα χαμόγελο προς την Ευρώπη και το μεσαίο δάχτυλο στη Ρωσία. Οπότε το υποστηρίζω».
Μια χώρα που σέβεται το ποιος είσαι
Η Ίνα Σοβσούν, η βουλευτής που συνέταξε τον νόμο είπε ότι η ομιλία του Kozemiakin ήταν «το πιο απροσδόκητο πράγμα στην πολιτική μου καριέρα», όπως είπε στον Guardian.
Άρχισε να εργάζεται για τη νομοθεσία αμέσως μετά την αποστολή των στρατευμάτων της από τη Μόσχα πέρα από τα σύνορα. Ο πόλεμος έκανε τον αγώνα για τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ+ ακόμη πιο επείγον ζήτημα.
Η ομάδα της μάζευε χρήματα για εξοπλισμό για να στηρίξει έναν ομοφυλόφιλο φίλο που είχε καταταγεί στο στρατό, όταν συνειδητοποίησαν ότι η θέση της στο κοινοβούλιο σήμαινε ότι μπορούσε να τον υποστηρίξει με άλλους τρόπους.
Η ομοφοβία ωστόσο παραμένει
Με το νόμο, είχαν ως στόχο να δείξουν σε αυτόν –και σε όλους τους ΛΟΑΤΚΙ+ στρατιώτες που πολεμούν για την Ουκρανία– ότι η χώρα για την οποία είναι διατεθειμένος να πεθάνει είναι μια χώρα «που τον σέβεται για τις αξίες του και ποιος είναι», είπε.
Η Ουκρανία έχει σημειώσει τεράστια πρόοδο στα δικαιώματα των LGBT, αλλά η ομοφοβία εξακολουθεί να είναι διαδεδομένη. Οι ομοφυλόφιλοι στρατιώτες συχνά εκφοβίζονται άσχημα ακόμη και στην πρώτη γραμμή, και το σύνταγμα ορίζει τον γάμο μόνο μεταξύ ενός άνδρα και μιας γυναίκας.
Δεν μπορεί να αλλάξει όταν η χώρα βρίσκεται σε πόλεμο, μια νομική δέσμευση που έχει χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση του Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
«Πρέπει να ψηφίσουμε αυτόν τον νόμο κατά τη διάρκεια του πολέμου, για να κάνουμε τους στρατιώτες μας στο πεδίο της μάχης να αισθάνονται πιο σίγουροι», είπε ο Maksym Potapovych, της εκστρατείας LGBT Military, που μοιράζεται φωτογραφίες και ιστορίες ομοφυλόφιλων μαχητών. «Αλλά επίσης, ώστε όταν επιστρέψουν στην κανονική τους ζωή, να ξέρουν ότι ενώ πολεμούσαν για εμάς στα χαρακώματα, εμείς πολεμούσαμε [για αυτούς] εδώ».
Δεν είναι λίγοι οι ΛΟΑΤΚΙ+ στρατιώτες που φοβούνται ότι μπορεί να απαγορευτεί στους συντρόφους τους να παραστούν στην κηδεία τους ή να μην ειδοποιηθούν καν για τον θάνατό τους.
Τον Νοέμβριο του 2022, η Leda Kosmachevska έγινε viral με μια ανάρτηση στο Facebook εξηγώντας ότι είχε παντρευτεί τον καλύτερό της φίλο για να βεβαιωθεί ότι οι επιθυμίες του θα γίνουν σεβαστές. «Θα γίνω σύζυγος στρατιώτη», έγραψε με τίτλο «Δύσκολοι καιροί, δύσκολοι γάμοι».
«Αναλαμβάνω την ευθύνη για την έρευνα, την ταυτοποίηση και την ταφή των λειψάνων του, την ειδοποίηση συγγενών και φίλων. Δεν θα ζητήσω από ιερέα να κάνει την κηδεία, γιατί ο άντρας μου δεν το ήθελε», έγραψε. «Δεν είναι κάτι που θέλω να κάνω ή έπρεπε να κάνω… Ο μελλοντικός σύζυγός μου έχει σύζυγο. Είναι μαζί 15 χρόνια. Αλλά όσον αφορά το κράτος της Ουκρανίας, είναι ξένοι μεταξύ τους».
Οι χειρότεροι φόβοι του Ντμίτρο έγιναν πραγματικότητα στα τέλη Δεκεμβρίου, όταν ο Ολέσκι, ο επί πέντε χρόνια σύντροφός του, τραυματίστηκε σοβαρά. Του είπαν να έρθει σε ένα νοσοκομείο στο Ντνίπρο. «Ήμουν μόλις 15 χιλιόμετρα μακριά όταν με κάλεσαν». Ο σύντροφός του είχε πεθάνει.
Ο διευθυντής ΜΚΟ μιλάει για την απώλειά του με την ελπίδα ότι μπορεί να βοηθήσει τους Ουκρανούς και άλλους να καταλάβουν γιατί ο νέος νόμος είναι επειγόντως απαραίτητος.
Πέρα από τα πρακτικά ζητήματα ο πόλεμος έφερε μια επείγουσα ανάγκη στον αγώνα για ίσα δικαιώματα και κατά της ομοφοβίας για πολλούς ΛΟΑΤΚΙ+ Ουκρανούς, είπε ο Ποταπόβιτς, από την ομάδα ακτιβιστών LGBT Military. «Αισθάνονται πραγματικά ότι κατά τη διάρκεια του πολέμου η ζωή τους μπορεί να τελειώσει πολύ γρήγορα, επομένως θα ήθελαν να ζήσουν μια ελεύθερη ζωή όσο περισσότερο μπορούν», είπε. «Τους ενθαρρύνει να βγουν έξω, παρά την ομοφοβία στις μονάδες τους».
