Η ήττα της Αρμενίας στον πόλεμο των 45 ημερών στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ ήταν σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα της απώλειας της κυριαρχίας της στους αιθέρες όπως γράφει ο Michael Rubin στο aei. org. Η Αρμενία δεν διαθέτει τεράστιο πλούτο σε πετρέλαιο όπως το Αζερμπαϊτζάν. Η οικονομία της παραμένει στραγγαλισμένη από τον αποκλεισμό της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν.
Αυτή η οικονομική πραγματικότητα επηρέασε τη στρατιωτική στρατηγική της Αρμενίας, η οποία προσπάθησε να ισοσταθμίσει τις επίγειες δυνάμεις της με τις χερσαίες δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν. Η αεροπορική δύναμη του Αζερμπαϊτζάν, σε τελική ανάλυση, παρά τον μικρό της αριθμό είναι εξοπλισμένη με κλασικά σοβιετικά Sukhoi-25s, MiG-21s και MiG-24s. Η τοπογραφία του Nagorno-Karabakh, εν τω μεταξύ, μοιάζει με την Ελβετία.
Ακόμη και με μικρότερες δυνάμεις εδάφους, οι Αρμένιοι πίστευαν ότι μπορούσαν να κρατήσουν το υψηλότερο έδαφος. Ήταν ένας θανατηφόρος λανθασμένος υπολογισμός. Όχι μόνο το Αζερμπαϊτζάν αύξησε την αεροπορική του δύναμη με τα τουρκικά F-16, αλλά η αγορά και η χρήση δεκάδων ισραηλινών καμικάζι και αεροσκαφών επιτήρησης οδήγησαν στην ισορροπία του πολέμου κατά της Αρμενίας.
Η Αρμενία έκανε εδώ και πολύ καιρό παρόμοιους υπολογισμούς ασφαλείας με το Ισραήλ: Οι περιοχές που διαχωρίζουν την Αρμενία από το Ναγκόρνο-Καραμπάχ είναι ζωτικής σημασίας για την ασφάλεια και των δύο. Η Ρωσία και η Τουρκία που επέβαλλαν την συμφωνία κατάπαυσης του πυρός στο Αζερμπαϊτζάν, είναι επίσης οι πηγές του 85% της παροχής νερού ολόκληρης της Δημοκρατίας της Αρμενίας.
Όχι μόνο το Αζερμπαϊτζάν έχει τώρα τη δύναμη να διακόψει την παροχή νερού της Αρμενίας, αλλά αξιωματούχοι των Αρμενίων ανησυχούν ότι το Αζερμπαϊτζάν ή οι ριζοσπαστικοί ισλαμιστές Άραβες της Συρίας, τους οποίους χρησιμοποιούσαν ως μισθοφόρους, θα μπορούσαν απλώς να ρίξουν τοξικά ή ραδιενεργά απόβλητα στο νερό και να δηλητηριάσουν τη λίμνη Sevan που αποτελεί την κύρια πηγή ύδρευσης της Αρμενίας. Φυσικά, το Ισραήλ είχε προηγουμένως θέσει ζητήματα ασφάλειας των υδάτων όσον αφορά τη Θάλασσα της Γαλιλαίας και τα υψίπεδα του Γκολάν.
Οι Ρώσοι δεν κατάφεραν ούτε να σταματήσουν τις απαγωγές πολιτών των Αρμενίων από τις δυνάμεις των Αζέρων ή τους μισθοφόρους τους, ακόμη και κατά μήκος του διαδρόμου Lachin, ούτε κατάφεραν να εμποδίσουν τις συγκρούσεις γύρω από το χρυσωρυχείο Sotk. Εάν το χάος περιβάλλει τη Ρωσία όταν πεθάνει ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, οι Ρώσοι ειρηνευτές θα μπορούσαν να εξατμιστούν όσο γρήγορα ήρθαν και να αφήσουν την Αρμενία εκτεθειμένη.
Οι σχέσεις του Ισραήλ με το Αζερμπαϊτζάν έχουν αναπτυχθεί εδώ και δεκαετίες. Ίσως η σφιχτή αγκαλιά των δύο κρατών κάποτε είχε νόημα, αλλά οι καιροί έχουν αλλάξει. Η Αρμενία είναι μια δημοκρατική χώρα, ενώ το Αζερμπαϊτζάν έχει γίνει οικογενειακή δικτατορία. Η Αρμενία αγκαλιάζει τη θρησκευτική ελευθερία ενώ το Αζερμπαϊτζάν συνεργάζεται με ισλαμιστές εξτρεμιστές. Το μίσος του Αζερμπαϊτζάν απέναντι στους Αρμένιους επιτρέπει περαιτέρω στο Ιράν να εκμεταλλευτεί διχασμούς.
Ταυτόχρονα, ενώ το Ισραήλ κάποτε είχε λίγες επιλογές για να καλύψει τις ενεργειακές του ανάγκες, τώρα μπορεί να βασιστεί όχι μόνο στην Κύπρο και στα δικά της κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Το ρεκόρ για τα ανθρώπινα δικαιώματα του Αμπού Ντάμπι απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί τέλειο, αλλά τουλάχιστον δεν υποκινεί τις γενοκτονίες.
Το Ισραήλ δεν χρειάζεται να σπάσει τους δεσμούς με το Αζερμπαϊτζάν. Υπάρχουν ακόμη πολλά για τα οποία μπορούν να συνεργαστούν οι δύο χώρες. Αλλά, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν άφησαν τους Άραβες εταίρους τους να υπαγορεύσουν τη σχέση των ΗΠΑ με το Ισραήλ, ούτε το Αζερμπαϊτζάν πρέπει να υπαγορεύει τη σχέση του Ισραήλ με την Αρμενία.
Αντί να είναι μεροληπτικό στη διαμάχη, ο στόχος του Ισραήλ θα πρέπει να είναι οι εγκάρδιες σχέσεις με όλα τα μέρη. Όσο η Ιερουσαλήμ υποστηρίζει το Μπακού άκριτα, όχι μόνο το Ισραήλ θα φέρει διαρκή ηθική ντροπή στον εαυτό του, αλλά θα δημιουργήσει επίσης προηγούμενα διαβρωτικά για τα μακροπρόθεσμα στρατηγικά του συμφέροντα.
