Με βάση τα αποτελέσματα της αξιολόγησης των πολιτών για τις δημόσιες υπηρεσίες που δημοσιεύτηκαν πριν από λίγες ημέρες, δεν υπάρχει καμία Πολεοδομία (ΥΔΟΜ) στη χώρα που να καλύπτει ικανοποιητικά τις ανάγκες του κοινού. Οι 150 Υπηρεσίες Δόμησης που αξιολογήθηκαν ήταν στην καλύτερη περίπτωση μέτριες, πολλές από αυτές στην κυριολεξία πάτωσαν, ενώ όλοι γνωρίζουν τα κακώς κείμενα σε πολλές από αυτές, με τοπικά κυκλώματα να αναπτύσσονται και πολλές κατά τόπους υπηρεσίες να αποτελούν εστίες κακοδιαχείρισης.
Τα εξαιρετικά αρνητικά αποτελέσματα της αξιολόγησης των πολιτών (η καλύτερη Πολεοδομία πήρε βαθμολογία 4,9) φαίνεται ότι επιταχύνουν τις αποφάσεις της κυβέρνησης να αποσπάσει τις Υπηρεσίες Δόμησης από τους δήμους και να τις κεντρικοποιήσει. Οι δύο βασικές ιδέες που υπάρχουν στο τραπέζι είναι η αρμοδιότητά τους να περάσει στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (μοιάζει πιθανότερο), ή να πάνε στο επίπεδο των 13 Περιφερειών της χώρας.
Σε κάθε περίπτωση και ανεξαρτήτως του εποπτεύοντος φορέα, θεωρείται δεδομένο το επόμενο διάστημα ότι θα υπάρξουν συγχωνεύσεις ΥΔΟΜ, καθώς παρατηρείται σε πολλούς νομούς το φαινόμενο η Υπηρεσία Δόμησης ενός δήμου να είναι λειτουργική και πλήρως στελεχωμένη και μια άλλη παρακείμενου δήμου να κωλυσιεργεί για διάφορους λόγους. Επίσης, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές με γνώση της κατάστασης, δεν είναι καθόλου απίθανο για ορισμένους δημάρχους να αποσπούν προσωπικό και κυρίως μηχανικούς από τις Πολεοδομίες, προκειμένου να στελεχώσουν τις τεχνικές υπηρεσίες των δήμων τους που παράγουν πολύ πιο μετρήσιμο έργο για το πολιτικό τους προφίλ. Αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα την περαιτέρω υποστελέχωση των ΥΔΟΜ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, εκκρεμεί η συζήτηση μεταξύ της ηγεσίας των υπουργείων Περιβάλλοντος και Ενέργειας και Εσωτερικών προκειμένου να διαμορφωθεί κοινός βηματισμός για το ζήτημα. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός πάντως προανήγγειλε αποφάσεις κατά την πρόσφατη παρουσίαση των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης. «Παίρνουν χαμηλό βαθμό. Αυτό μας προβληματίζει ιδιαίτερα. Παίρνουν ακόμα πιο χαμηλό βαθμό εκεί που υπάρχουν, προφανώς, ενδείξεις και αποδείξεις πια παράνομων αδειοδοτήσεων τοπικών κυκλωμάτων. Όμως αναμένεται μια δραστική παρέμβαση από πλευράς κυβέρνησης και του αρμόδιου υπουργείου για τον τρόπο με τον οποίο εκδίδονται πια οι άδειες δόμησης.
Νομίζω, το σύστημα αυτό έχει φτάσει πια στα όριά του και πρέπει να αναμορφωθεί με τρόπο πολύ πιο δραστικό», είχε υπογραμμίσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης. «Το σύστημα στην παρούσα μορφή έχει φτάσει στα όριά του, συνεπώς δεν μπορούμε να προχωρήσουμε με τη σημερινή κατάσταση των πραγμάτων», υπερθεματίζει αρμόδια πηγή δείχνοντας ως πρώτο και αναγκαίο βήμα τη συνένωση δομών.
Από το Κιλελέρ ως τη Ρόδο
Οι Υπηρεσίες Δόμησης απασχόλησαν την ειδησεογραφία πρόσφατα λόγω κυκλωμάτων που είχαν απλώσει τα πλοκάμια τους σε αυτές και αποκόμιζαν μεγάλα ποσά από συναλλαγές κάτω από το τραπέζι. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η Πολεοδομία της Ρόδου που έγινε συνώνυμο της διαφθοράς, με δεδομένο και τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα του Νησιού των Ιπποτών και του μεγάλου περιθωρίου κέρδους. Μία ακόμα κραυγαλέα περίπτωση ήταν αυτή της ΥΔΟΜ Σιθωνίας, ενώ το εκεί κύκλωμα είχε πλοκάμια και σε Πολεοδομίες της κοντινής Θεσσαλονίκης.
Στο μεταξύ, ένα φαινόμενο που παρατηρείται σε αυτές τις υπηρεσίες είναι ότι μετά την εξάρθρωση ενός κυκλώματος καρατομείται μια σειρά υπαλλήλων, οι οποίοι εν συνεχεία δεν αναπληρώνονται, με αποτέλεσμα η Πολεοδομία να δυσκολεύεται να λειτουργήσει με κανονικούς ρυθμούς και να ανταποκριθεί στον όγκο των υποθέσεων, οι οποίες στο τέλος καταλήγουν να λιμνάζουν.
Τα νούμερα της αξιολόγησης λένε κατά τεκμήριο την αλήθεια. Τέσσερις ΥΔΟΜ μοιράζονται την κορυφή της βαθμολογίας με 4,9: οι Πολεοδομίες Κιλελέρ, Εδεσσας, Καστοριάς και Εορδαίας. Πρόκειται βεβαίως για μικρότερης εμβέλειας δήμους, έστω και αν σε κάποιες περιπτώσεις μιλάμε για πρωτεύουσες νομών. Από κοντά με 4,8 ακολουθούν οι Πολεοδομίες Αργους Ορεστικού και Νάξου και με 4,7 η Πολεοδομία Φλωρίνης.
Είναι πάντως ενδεικτικό στοιχείο της κατάστασης ότι μόλις 38 από τις Πολεοδομίες της χώρας (σύνολο 150) παίρνουν βαθμό πάνω από 4 και έπεται το... χάος. Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται ελάχιστες ΥΔΟΜ της Αττικής, όπως αυτή του Περιστερίου (4,3), του Ασπρόπυργου (4,3), της Γλυφάδας (4,2), του Μοσχάτου (4,2), της Φυλής (4,1), του Ελληνικού (4) και της Αγίας Βαρβάρας (4). Ακόμα χειρότερη είναι η κατάσταση στη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, τη Θεσσαλονίκη, όπου μόνο η Πολεοδομία Αμπελόκηπων-Μενεμένης διασώζεται με 4,2.
Στον πάτο της σχετικής βαθμολογικής λίστας βρίσκονται οι «αμαρτωλές» Πολεοδομίες Ρόδου (1,9) και Σιθωνίας (2), ενώ κάτω από 3 παίρνουν από πάνω προς τα κάτω οι Πολεοδομίες Παλλήνης, Πεντέλης, Σαρωνικού, Ηλιδας, Ζωγράφου, Λαυρεωτικής, Δάφνης-Υμηττού, Διονύσου, Λευκάδας, Εμμανουήλ Παππά, Μαρκόπουλου, Ανδραβίδας-Κυλλήνης, Θήρας, Ηγουμενίτσας, Ζακύνθου, Χερσονήσου, Ζηρού, Μάνδρας-Ειδυλλίας, Μαραθώνος, Αρχανών, Ηρακλείου Κρήτης, Νέας Προποντίδας, Καισαριανής, Ωρωπού, Κεντρικής Κέρκυρας και Δ.Ν., Πάργας και Κασσάνδρας Χαλκιδικής. Πηγές της Αυτοδιοίκησης, βεβαίως, έχουν εκφράσει αμφιβολίες για τη μεθοδολογία της έρευνας της αξιολόγησης και της επάρκειας του δείγματος κατά τόπους, πλην όμως οι συναλλασσόμενοι με τις εν λόγω Πολεοδομίες γνωρίζουν καλά τα ελλείμματα και τα προβλήματα ή τις εστίες διαφθοράς και τις τρύπες του συστήματος στη χειρότερη περίπτωση.
Κωδικοποίηση
Την ίδια ώρα βεβαίως τρέχουν και μια σειρά άλλων παρεμβάσεων ως προς τη λειτουργία της πολεοδομικής διαδικασίας. Πριν από λίγες ημέρες, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου προανήγγειλε ότι εντός του έτους θα έχει ολοκληρωθεί η ενιαιοποίηση της πολεοδομικής διαδικασίας. «Το 2025 θα υπάρξει πλήρης κωδικοποίησης της πολεοδομικής διαδικασίας.
Ολα τα άρθρα θα βρίσκονται σε ένα κείμενο για να μη χρειάζεται να ψάχνει κάποιος από δω και από εκεί», ανέφερε ο κ. Παπασταύρου μιλώντας σε φόρουμ του in.gr. Είναι άλλωστε γνωστό στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ ότι η πολυνομία, οι ορισμένες φορές αντικρουόμενες διατάξεις, αλλά και τα κενά της νομοθεσίας που ανοίγουν παραθυράκια, τα οποία οι γνώστες του συστήματος εκμεταλλεύονται προς όφελός τους, δημιουργώντας τοπικές εστίες διαφθοράς και κυκλώματα.
Επίσης, σε πολλές περιπτώσεις η έκδοση αδειών, ανάλογα με την ερμηνεία νόμων και διατάξεων, είναι στη διακριτική ευχέρεια των υπαλλήλων. Υπάρχουν μάλιστα και δήμοι όπου η λειτουργία των Πολεοδομιών έχει «αυτονομηθεί» με τέτοιο τρόπο, ώστε οι δήμαρχοι και οι γενικοί γραμματείς των δήμων αναζητούν τρόπους να βάλουν «επιτηρητές» στους υπαλλήλους και τους προϊσταμένους τους.
Παράλληλα, αυτή την περίοδο τρέχει και ένα μεγάλο έργο ψηφιοποίησης εμβέλειας άνω των 100 εκατ.ευρώ από το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος για την ψηφιοποίηση των πολεοδομικών αρχείων, κάτι που αφορά σχεδόν 3,5 εκατομμύρια οικοδομικές άδειες και 44 εκατομμύρια σχέδια. Είναι άλλωστε γνωστό το φαινόμενο οι έγχαρτες άδειες να χάνονται σε ορισμένες ΥΔΟΜ, με αποτέλεσμα οι πολίτες να καλούνται να καταρτίσουν τον φάκελο εξαρχής.
