Με στρατηγικό στόχο την ανάδειξη και αξιοποίηση των εγχώριων αποθεμάτων σε κρίσιμες και στρατηγικές πρώτες ύλες, η Ελλάδα εντείνει τις προσπάθειές της στο πεδίο των γεωλογικών ερευνών, ευθυγραμμιζόμενη με τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση της εξάρτησης από τρίτες χώρες. Στο επίκεντρο των ερευνών βρίσκεται το λίθιο – το αποκαλούμενο και «λευκός χρυσός» – το οποίο θεωρείται θεμελιώδες για την ενεργειακή μετάβαση της Ευρώπης.
Η Ελληνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ) ανακοίνωσε την υποβολή ενός πλήρους και τεχνικά τεκμηριωμένου Εθνικού Προγράμματος Ερευνών για τις Κρίσιμες Ορυκτές Πρώτες Ύλες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας Critical Raw Materials Act. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα δράσεων, όπως γεωλογικές και γεωφυσικές έρευνες, δειγματοληψίες, γεωτρήσεις, αναλύσεις ορυκτολογικής και γεωχημικής φύσεως, καθώς και τεχνικοοικονομικές αξιολογήσεις.
Όπως τόνισε ο γενικός διευθυντής της ΕΑΓΜΕ, κ. Διονύσιος Γκούτης, «η ενεργειακή μετάβαση ξεκινά και τελειώνει με την αξιοποίηση των κρίσιμων ορυκτών πρώτων υλών», υπογραμμίζοντας πως το Εθνικό Πρόγραμμα Ερευνών αποτελεί ένα συνεκτικό πλαίσιο για την αξιολόγηση και αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας, ενισχύοντας τόσο την εθνική οικονομία όσο και την περιφερειακή ανάπτυξη.
Στο πλαίσιο του προγράμματος, η ΕΑΓΜΕ έχει ήδη ξεκινήσει ερευνητικές γεωτρήσεις σε περιοχές της Σάμου και της Ροδόπης, όπου οι προκαταρκτικές μελέτες έχουν εντοπίσει γεωλογικούς σχηματισμούς με αξιοσημείωτες συγκεντρώσεις λιθίου. Το μέταλλο αυτό αποτελεί βασικό συστατικό των μπαταριών ιόντων λιθίου, οι οποίες χρησιμοποιούνται ευρέως στα ηλεκτρικά οχήματα και σε εφαρμογές αποθήκευσης ενέργειας.
Παρά τη στρατηγική του σημασία, η αγορά του λιθίου αντιμετωπίζει έντονες διακυμάνσεις. Το τελευταίο διάστημα, η τιμή του ανθρακικού λιθίου έχει καταγράψει πτώση άνω του 80%, υποχωρώντας στα περίπου 9.000 δολάρια ανά τόνο από τα ιστορικά υψηλά του Νοεμβρίου 2022. Αμερικανοί παραγωγοί αποδίδουν την πτώση αυτή σε στρατηγική πολιτική της Κίνας – του κυρίαρχου παγκοσμίως τόσο στην επεξεργασία του λιθίου όσο και στην κατασκευή μπαταριών – με στόχο να αποτρέψει την είσοδο νέων ανταγωνιστών στην αγορά.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, αντιλαμβανόμενη την κρισιμότητα της κατάστασης, επιταχύνει τις πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής παραγωγής κρίσιμων πρώτων υλών, όπως το λίθιο. Η προβλεπόμενη τριπλάσια αύξηση της ζήτησης για ηλεκτρικά οχήματα στην Ευρώπη την επόμενη δεκαετία καθιστά επιτακτική την ενίσχυση της αυτάρκειας σε στρατηγικά μέταλλα, με στόχο την ενεργειακή ανεξαρτησία και τη βιώσιμη ανάπτυξη.
