Μεγάλες γεωπολιτικές και οικονομικές αλλαγές συνεπάγεται η πρόσφατη απαίτηση Τράμπ προς τον Ερντογάν για αγορά Αμερικανικού LNG από την Τουρκία και "ενεργειακή αποστασιοποίηση" από την Ρωσία.
Κίνηση "μάτ" του Τράμπ στον τομέα της ενέργειας φέρνει την Τουρκία σε τροχιά σύγκρουσης με Ρωσία-Ιράν
Τυχόν μετατόπιση της Τουρκίας προς τις ΗΠΑ αναφορικά με το φυσικό αέριο, θα απειλήσει πλέον ανοιχτά με αποκλεισμό Ρωσία και Ιράν από τις τελευταίες μεγάλες ευρωπαϊκές αγορές, φέρνοντας σε τροχιά σύγκρουσης συμφερόντων την Άγκυρα με Μόσχα και Τεχεράνη.
Η Τουρκία θα μπορούσε να καλύψει περισσότερο από το 50% των αναγκών της σε φυσικό αέριο μέχρι το τέλος του 2028, αυξάνοντας την παραγωγή της και τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ, αναφέρει Διεθνές ΜΜΕ, επισημαίνοντας:
Η Ουάσινγκτον έχει πιέσει δημόσια τους συμμάχους, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας, μέλους του ΝΑΤΟ, να διακόψουν τους ενεργειακούς δεσμούς με τη Μόσχα και την Τεχεράνη.
Στη συνάντησή τους στον Λευκό Οίκο στις 25 Σεπτεμβρίου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ πίεσε τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν να μειώσει τις αγορές ενέργειας από τη Ρωσία.
Η διαφοροποίηση της θα ενίσχυε την ενεργειακή ασφάλεια της Τουρκίας και θα υποστήριζε τις φιλοδοξίες της να γίνει περιφερειακός κόμβος φυσικού αερίου.
Δύο μέτρα και δύο σταθμά από την Άγκυρα
Η Άγκυρα στοχεύει στην επανεξαγωγή του εισαγόμενου υγροποιημένου φυσικού αερίου και της δικής της παραγωγής φυσικού αερίου στην Ευρώπη, ενώ παράλληλα θα καταναλώνει ρωσικό και ιρανικό αέριο στην εγχώρια αγορά, ανέφεραν οι αναλυτές.
Η Ρωσία παραμένει ο μεγαλύτερος προμηθευτής φυσικού αερίου της Τουρκίας, αλλά το μερίδιό της στην αγορά έχει μειωθεί από περισσότερο από 60% πριν από δύο δεκαετίες σε 37% στο πρώτο εξάμηνο του 2025.
Οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες σταμάτησαν τις εισαγωγές μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία το 2022.
Οι συμβάσεις Ρωσικών αγωγών με την Τουρκία φθάνουν στην λήξη τους
Οι μακροπρόθεσμες συμβάσεις αγωγών της Ρωσίας με την Τουρκία για την προμήθεια 22 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων (bcm) ετησίως μέσω των αγωγών Blue Stream και TurkStream πλησιάζουν στη λήξη τους.
Η σύμβαση των 10 bcm του Ιράν λήγει στα μέσα του επόμενου έτους, ενώ οι συμβάσεις του Αζερμπαϊτζάν, συνολικού ύψους 9,5 bcm, ισχύουν έως το 2030 και το 2033.
Ενώ η Τουρκία είναι πιθανό να παρατείνει ορισμένες από αυτές τις συμβάσεις, είναι πιθανό να επιδιώξει πιο ευέλικτους όρους και μικρότερους όγκους για να αυξήσει την ποικιλομορφία της προμήθειας της.
Ταυτόχρονα, η Τουρκία επεκτείνει γρήγορα τις εναλλακτικές πηγές.
Η κρατική TPAO αυξάνει την παραγωγή από τα τοπικά κοιτάσματα φυσικού αερίου, ενώ κρατικές και ιδιωτικές εταιρείες έχουν επεκτείνει τους τερματικούς σταθμούς εισαγωγής LNG για να εισάγουν φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ και την Αλγερία.
Οι εισαγωγές LNG από τις ΗΠΑ αναμένεται να διπλασιαστούν
Η εγχώρια παραγωγή και οι συμβατικές εισαγωγές LNG αναμένεται να ξεπεράσουν τα 26 bcm ετησίως από το 2028 από 15 bcm φέτος.
Αυτό θα κάλυπτε περισσότερο από το ήμισυ της ζήτησης φυσικού αερίου της Τουρκίας, η οποία ανέρχεται σε περίπου 53 bcm, μειώνοντας το κενό για τις εισαγωγές μέσω αγωγών σε περίπου 26 bcm - πολύ κάτω από τα 41 bcm των τρεχουσών συμβατικών προμηθειών από τη Ρωσία, το Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν μαζί.
Για να υποστηρίξει αυτή τη μετατόπιση, η Τουρκία έχει υπογράψει μια σειρά συμφωνιών LNG με προμηθευτές από τις ΗΠΑ αξίας 43 δισεκατομμυρίων δολαρίων, συμπεριλαμβανομένης μιας 20ετούς συμφωνίας με την Mercuria τον Σεπτέμβριο.
Η χώρα έχει κατασκευάσει ετήσια δυναμικότητα εισαγωγής LNG 58 bcm, αρκετή για να καλύψει ολόκληρη τη ζήτησή της, σύμφωνα με το χρηματιστήριο ενέργειας της Τουρκίας.
Παρά ταύτα, το ρωσικό φυσικό αέριο συνεχίζει να ρέει με πλήρη δυναμικότητα και το Κρεμλίνο έχει δηλώσει ότι η συνεργασία με την Άγκυρα παραμένει ισχυρή.
Καθώς η Τουρκία χρειάζεται λιγότερο ρωσικό φυσικό αέριο, η BOTAS θα μπορούσε, θεωρητικά, να σταματήσει τις εισαγωγές από τη Μόσχα σε δύο έως τρία χρόνια, δήλωσε ο Alexey Belogoryev του Ινστιτούτου Ενέργειας και Οικονομικών με έδρα τη Μόσχα.
«Ωστόσο, δεν θα το κάνει αυτό, επειδή το ρωσικό φυσικό αέριο είναι ανταγωνιστικό ως προς τις τιμές και δημιουργεί πλεόνασμα που η BOTAS μπορεί να χρησιμοποιήσει για να πιέσει άλλους προμηθευτές», δήλωσε ο Belogoryev.
Ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας, Alparslan Bayraktar, δήλωσε σε τηλεοπτική συνέντευξη τον Οκτώβριο ότι η Τουρκία πρέπει να προμηθεύεται φυσικό αέριο από όλους τους διαθέσιμους προμηθευτές, συμπεριλαμβανομένης της Ρωσίας, του Ιράν και του Αζερμπαϊτζάν.
Το υπουργείο ενέργειας αρνήθηκε να σχολιάσει μελλοντικές συμφωνίες προμήθειας και τιμολόγηση.
Η Τουρκία θα μπορούσε να κάψει ρωσικό και ιρανικό φυσικό αέριο στην εγχώρια αγορά, να εξάγει τη δική της παραγωγή και να επανεξάγει το εισαγόμενο από τις ΗΠΑ LNG αφού η Ευρώπη απαγορεύσει τις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία έως το 2028, δήλωσε ο Karbuz.
Η τουρκική BOTAS έχει ήδη υπογράψει συμφωνίες για την προμήθεια μικρών ποσοτήτων φυσικού αερίου στην Ουγγαρία και τη Ρουμανία, στην προσπάθειά της να γίνει περιφερειακός κόμβος εμπορίας φυσικού αερίου.
Πέρα από το φυσικό αέριο, η Άγκυρα έχει στενούς δεσμούς με τη Μόσχα.
Η ρωσική Rosatom κατασκευάζει το πρώτο πυρηνικό εργοστάσιο της Τουρκίας και η Μόσχα είναι επίσης ο κορυφαίος προμηθευτής αργού και ντίζελ της χώρας.
Ο κίνδυνος για ΕΕ-Ελλάδα
Η υλοποίηση των παραπάνω θα έχει πολύ αρνητικές συνέπειες για Ελλάδα και ΕΕ, αφού οι Τούρκοι είναι πάρα πολύ πιθανό να ζητήσουν την στήριξη των ΗΠΑ για την αύξηση της εγχώριας παραγωγής τους σε φυσικό αέριο, ως αντιστάθμισμα της μεγάλης μείωσης εισαγωγών ρωσικού φυσικού αερίου.
Αυτό θα συνεπάγεται την παθητική στάση της Ουάσιγκτον στην υλοποίηση των τουρκικών σχεδιασμών για σφετερισμό μεγάλου ποσοστού φυσικού αερίου που βρίσκεται εντός μέρους της Ελληνικής και Κυπριακής ΑΟΖ, μέσω υλοποίησης στην πράξη του ιδεολογήματος της "Γαλάζιας Πατρίδας" του Ερντογάν, αποστερώντας και την ΕΕ από αυτό.
