Οι θάλασσες του βόρειου Ειρηνικού βίωσαν το θερμότερο καλοκαίρι που έχει καταγραφεί ποτέ, σύμφωνα με ανάλυση του BBC για ένα μυστηριώδες θαλάσσιο κύμα καύσωνα που έχει προκαλέσει πονοκέφαλο στους επιστήμονες του κλίματος.
Μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου, η θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας ήταν κατά 0,25°C υψηλότερη από το προηγούμενο ρεκόρ του 2022 — μια αύξηση που καταγράφηκε σε περιοχή δέκα φορές μεγαλύτερη από τη Μεσόγειο.
Αν και η κλιματική αλλαγή είναι γνωστό πως αυξάνει τους «θαλάσσιους καύσωνες», οι ερευνητές δυσκολεύονται να εξηγήσουν γιατί ο βόρειος Ειρηνικός παραμένει τόσο ζεστός για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα.
Παράδοξο είναι ότι η υπερθέρμανση του λεγόμενου «θερμού όγκου» (warm blob) ενδέχεται να έχει αντίθετο αποτέλεσμα για το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς μπορεί να προκαλέσει πιο ψυχρό ξεκίνημα του χειμώνα, σύμφωνα με εκτιμήσεις επιστημόνων.
«Σίγουρα συμβαίνει κάτι ασυνήθιστο στον βόρειο Ειρηνικό», δήλωσε ο Zeke Hausfather, κλιματολόγος στο Berkeley Earth. «Μια τόσο μεγάλη αύξηση θερμοκρασιών σε τόσο εκτεταμένη περιοχή είναι πραγματικά εντυπωσιακή».
Η ανάλυση του BBC, βασισμένη σε στοιχεία της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Copernicus, δείχνει ότι η θάλασσα μεταξύ Ασίας και Βόρειας Αμερικής —γνωστή από παλαιότερες μελέτες ως η ζώνη του “warm blob”— θερμαίνεται με ταχείς ρυθμούς τις τελευταίες δεκαετίες, με το 2025 να καταγράφει τη μεγαλύτερη απόκλιση όλων των εποχών.
Η παγκόσμια υπερθέρμανση, αποτέλεσμα των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, έχει ήδη τριπλασιάσει τις ημέρες ακραίας θερμότητας στους ωκεανούς. Όμως, οι θερμοκρασίες στον βόρειο Ειρηνικό ξεπερνούν ακόμη και τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις των κλιματικών μοντέλων — με πιθανότητα μικρότερη του 1% να συμβούν φυσιολογικά σε ένα έτος.
Αν και οι ασθενέστεροι άνεμοι του φετινού καλοκαιριού επέτρεψαν στη ζέστη να παραμείνει στην επιφάνεια του νερού, οι ειδικοί θεωρούν ότι η φυσική μεταβλητότητα του καιρού δεν αρκεί για να εξηγήσει το φαινόμενο.
Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες θεωρίες αφορά την αλλαγή στα καύσιμα της ναυτιλίας. Από το 2020, η χρήση καθαρότερων καυσίμων μείωσε δραστικά τις εκπομπές διοξειδίου του θείου (SO₂), οι οποίες, αν και επιβλαβείς για την υγεία, δημιουργούσαν σωματίδια που αντανακλούσαν την ηλιακή ακτινοβολία, συγκρατώντας μέρος της θέρμανσης. Η αφαίρεση αυτής της «ψυχρής ασπίδας» ενδέχεται να αποκάλυψε την πλήρη ένταση της ανθρωπογενούς υπερθέρμανσης.
Παράλληλα, η μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην Κίνα φαίνεται να συνέβαλε επίσης στην άνοδο της θερμοκρασίας του Ειρηνικού, καθώς ο καθαρότερος αέρας επιτρέπει σε περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία να φτάνει στην επιφάνεια της θάλασσας.
Πιθανές επιπτώσεις για την Ευρώπη και το Ηνωμένο Βασίλειο
Το θαλάσσιο κύμα καύσωνα έχει ήδη επηρεάσει τον καιρό και στις δύο πλευρές του Ειρηνικού, εντείνοντας τις θερμοκρασίες στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, αλλά και προκαλώντας ισχυρές καταιγίδες στις ΗΠΑ.
«Στην Καλιφόρνια είδαμε ισχυρές καταιγίδες που τροφοδοτήθηκαν από τα θερμά νερά του Ειρηνικού», εξηγεί η καθηγήτρια Amanda Maycock από το Πανεπιστήμιο του Λιντς.
«Οι λεγόμενοι ατμοσφαιρικοί ποταμοί μεταφέρουν τεράστιες ποσότητες υγρασίας από τη θάλασσα προς την ξηρά — προκαλώντας βροχές ή και χιονοπτώσεις, ανάλογα με την εποχή».
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η υπερθέρμανση του βόρειου Ειρηνικού μπορεί να επηρεάσει το κλίμα της Ευρώπης τους επόμενους μήνες, μέσω των λεγόμενων τηλεσυνδέσεων, δηλαδή των σχέσεων μεταξύ καιρικών συστημάτων διαφορετικών περιοχών του πλανήτη.
«Οι θερμές συνθήκες στον βόρειο Ειρηνικό μπορούν να προκαλέσουν ατμοσφαιρικά κύματα που επηρεάζουν τον καιρό στον βόρειο Ατλαντικό και στην Ευρώπη», εξηγεί η Maycock. «Αυτό μπορεί να ευνοήσει αντικυκλωνικές συνθήκες στην ήπειρο και να φέρει ψυχρότερο αέρα από την Αρκτική, οδηγώντας σε πιο κρύο ξεκίνημα του χειμώνα».
Ωστόσο, η εξέλιξη αυτή δεν είναι βέβαιη, καθώς πολλοί ακόμη παράγοντες επηρεάζουν τα ευρωπαϊκά καιρικά πρότυπα. Αργότερα μέσα στον χειμώνα, ο θερμός Ειρηνικός θα μπορούσε να οδηγήσει σε πιο ήπιες και υγρές συνθήκες.
