Πρόκειται για μία εξαιρετικά σπάνια μαγνητοσκόπηση που θα εντυπωσιάσει τους λάτρεις του Ελ. Βενιζέλου.
Είναι η πρώτη φορά που δημοσιεύεται ένα ιστορικό βίντεο όπου φαίνεται ο Ελευθέριος Βενιζέλος να καταγράφει μια ομιλία του στα αγγλικά και φανερώνει μια πιο ανθρώπινη μορφή ενός μέγιστου πολιτικού ο οποίος έπαιξε τεράστιο ρόλο στη Νεώτερη ελληνική Ιστορία.
Πολλοί μπορεί να διαφωνούν ιδεολογικά (ανούσιο να το συζητάμε) αλλά επειδή όλα εκ του αποτελέσματος κρίνονται, ο άνθρωπος αυτός διπλασίασε την Ελλάδα και ίσως εάν παρέμενε στην πρωθυπουργία να μην είχε υπάρξει η Μικρασιατική καταστροφή.
Με τα «αν» όμως Ιστορία δεν γράφεται, αλλά με τα αποτελέσματα και είναι αυτά τα οποία όλοι γνωρίζουμε.
Το δημοσίευεσε στο προφίλ του στο facebook ο Πάνος Σωτηρίου, φοιτητής Ιστορίας, ο οποίος το ανακάλυψε στις συλλογές του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας.
Στο ιστορικό ντοκουμέντο φαίνεται ο Ελευθέριος Βενιζέλος στο περιθώριο της Συνδιάσκεψης της Χάγης το 1929, όπου κινηματογραφεί έναν λόγο στα αγγλικά.
Στο τέλος του βίντεο μάλιστα, ο Βενιζέλος κάνει ένα «σαρδάμ», χάνει τα λόγια του, και ξεσπά σε γέλια, λέγοντας κάτι στον άνθρωπο πίσω από την κινηματογραφική μηχανή. Δείχνει λοιπόν έναν άνθρωπο που διέθετε χιούμορ και ήξερε να αυτοσαρκάζεται βασικό γνώρισμα σε ανθρώπους με υψηλή ευφυία που ξέρουν να γελούν με τον εαυτό τους και όχι με τους άλλους.
Ο Βενιζέλος πέτυχε στη Χάγη το 1929, με αριστοτεχνικούς διπλωματικούς χειρισμούς και με όπλο το διεθνές του κύρος, να γίνει η Ελλάδα ο κύριος δικαιούχος των ανατολικών πολεμικών επανορθώσεων από τις ηττημένες χώρες του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου (Γερμανία, Αυστρία κ.λπ.) και μάλιστα σε ποσοστό 75%. Παράλληλα, παρά τις σφοδρές αντιδράσεις της Γαλλίας, ανέτρεψε προηγούμενη συμφωνία που είχε συναφθεί από την Οικουμενική Κυβέρνηση και επέβαλε νέα ευνοϊκή ρύθμιση των ελληνογαλλικών χρεών.
Οι διακανονισμοί αυτοί αποτελούν μοναδική περίπτωση στην ιστορία της νεότερης Ελλάδος, αφού για πρώτη και τελευταία φορά τα έσοδα της χώρας από τις πολεμικές επανορθώσεις ξεπέρασαν κατά πολύ τα έξοδα για την εξυπηρέτηση των πολεμικών δανείων που είχε συνάψει η Ελλάδα με τους συμμάχους.
Η σημασία της επιτυχίας του Βενιζέλου στη Χάγη και η ανακούφιση που επέφερε αυτή στην οικονομία μπορεί να γίνει αντιληπτή αν ληφθεί υπόψη ότι την περίοδο εκείνη το 37% των ετήσιων τακτικών εσόδων διοχετεύονταν στην εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους, με συνέπεια τη δραματική μείωση των διαθέσιμων πόρων για ανάπτυξη και κοινωνική πολιτική.
Η σταθεροποίηση του νομίσματος και η εξυγίανση της οικονομίας ήταν οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να λάβει η χώρα δάνεια ώστε να είναι σε θέση να πραγματοποιήσει τα μεγάλα αναπτυξιακά έργα τα οποία είχε ανάγκη. Προς την κατεύθυνση αυτή στράφηκε η Κυβέρνηση Βενιζέλου, σε συνδυασμό με την περιστολή των δαπανών με πρώτο θύμα τις τεράστιες στρατιωτικές δαπάνες, τις οποίες εξακολουθούσε να πραγματοποιεί ακόμα η Ελλάδα..
Βέβαια τον Μάιο του 1932 είχαμε ην κήρυξη της παύσης πληρωμών από την Κυβέρνηση Ελευθερίου Βενιζέλου, ως αποτέλεσμα της διόγκωσης του εξωτερικού χρέους της χώρας αλλά έγινε λόγω της διεθνούς οικονομικής κρίσης και της μείωσης των εξαγωγών.
Οι διεθνείς αιτήσεις του Ελευθερίου Βενιζέλου για την στήριξη της Ελλάδας στις δανειακές της υποχρεώσεις δεν είχαν θετικό αποτέλεσμα, με συνέπεια να εγκαταλειφθεί ο κανόνας του χρυσού, ραγδαία υποτίμηση και επακόλουθη χρεωκοπία.
Όταν ανέλαβε την διακυβέρνηση της χώρας ο Ελευθέριος Βενιζέλος, παρουσίασε ένα ιδιαίτερα αισιόδοξο και φιλόδοξο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων που χρειάζονταν για να μπει η Ελλάδα σε αναπτυξιακή τροχιά και να αποκαταστήσει τους πρόσφυγες από την Μικρασιατική Καταστροφή. Ο εκτεταμένος αυτός δανεισμός θα καλυπτόταν κυρίως από Άγγλους κεφαλαιούχους που ήδη μετά το 1922 είχαν επενδύσει μικρά κεφάλαια, αλλά τώρα ήταν πρόθυμοι να μεγαλώσουν την παρουσία τους στην Ελλάδα. Ο έλεγχος της νομισματικής πολιτικής και των συναλλαγματικών ισοτιμιών αποδόθηκαν στην Τράπεζα της Ελλάδος που ιδρύθηκε τότε ακριβώς για τον σκοπό αυτό με πρώτο πρόεδρο τον Αλέξανδρο Διομήδη.
Ως το 1931 τίποτα δεν προμήνυε την χιονοστιβάδα αρνητικών γεγονότων που θα ακολουθούσε. Η Ελλάδα είχε τρεις συνεχόμενους πλεονασματικούς προϋπολογισμούς, όμως το εξωτερικό της χρέος είχε διογκωθεί από δάνεια που είχε συνάψει η κυβέρνηση Βενιζέλου κυρίως στο Σίτυ του Λονδίνου. Συγκεκριμένα το εξωτερικό χρέος την τετραετία 1928-1932 αυξήθηκε από 27,8 δισεκατομμύρια δραχμές στα 32,7 δισεκατομμύρια.
Η μεγάλη διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση ξεκίνησε με την αδυναμία της Γερμανίας να συνεχίσει να εξυπηρετεί τις δυσβάσταχτες οικονομικές τις υποχρεώσεις από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και εντάθηκε με την κατάρρευση των τιμών των μετοχών στο Αμερικάνικο Χρηματιστήριο της Γουόλ Στριτ. Η οικονομία της Ελλάδας βρέθηκε αμέσως υπό πίεση, καθώς μειώθηκαν δραστικά οι εξαγωγές της (καπνά και άλλα γεωργικά προϊόντα), όπως επίσης και τα εμβάσματα από τους Έλληνες της Αμερικήςπου εκείνη την εποχή ήταν σημαντικός οικονομικός παράγοντας για την χώρα.
Οι δύο αυτές δυσμενείς εξελίξεις επιδείνωσαν το εξωτερικό ισοζύγιο συναλλαγών, ασκώντας αφόρητες πιέσεις στην δραχμή. Ο Βενιζέλος αποφάσισε να δώσει την μάχη της δραχμής: αν η δραχμή δεν παρέμενε ισχυρή έναντι της στερλίνας και των άλλων νομισμάτων, θα του ήταν αδύνατο να εξυπηρετήσει το ήδη διογκωμένο δημόσιο χρέος. Αν δηλαδή γινόταν η υποτίμηση της δραχμής, τότε το εξωτερικό χρέος σχεδόν θα διπλασιαζόταν. Ο συνεπέστερος επικριτής της κυβερνητικής πολιτικής, εκτός από τον Δημήτριο Μάξιμο, ήταν τότε ο Κυριάκος Βαρβαρέσος, ειδικός σύμβουλος της τράπεζας της Ελλάδος και ένας από τους κορυφαίους Έλληνες οικονομολόγους του Μεσοπολέμου.
Η Βενιζελική πολιτική της διατήρησης των υφιστάμενων νομισματικών ισορροπιών ανάγκαζαν την Τράπεζα της Ελλάδος να χρησιμοποιεί τα αποθέματα της σε χρυσό και συνάλλαγμα για να στηρίζει την δραχμή. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να εξανεμιστούν πολύ σύντομα τα μικρά αποθεματικά της, φέρνοντας το οικονομικό επιτελείο της Ελλάδας στις αρχές του 1932 σε πολύ δύσκολη θέση. Παράλληλα το κράτος φορολογούσε τις εισαγωγές και μείωνε τις δραχμές στην Αγορά, προσπαθώντας να ελέγξει τις συνεχείς κερδοσκοπικές πιέσεις που δεχόταν η Ελλάδα. Η μόνη πιθανή λύση από το διαφαινόμενο αδιέξοδο, ήταν ο εξωτερικός δανεισμός, όχι πια για χρηματοδότηση έργων, αλλά για την στήριξη της δραχμής με ξένο συνάλλαγμα.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος αποφάσισε να χειριστεί το θέμα προσωπικά και να εξασφαλίσει τα εξωτερικά δάνεια που θα στήριζαν την νομισματική του πολιτική. Ταξίδεψε τον Ιανουάριο του 1932 διαδοχικά σε Ρώμη, Παρίσι, Λονδίνο ζητώντας ένα δάνειο 50 εκατομμυρίων δολαρίων για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, αλλιώς η Ελλάδα θα εγκατέλειπε τον νόμο του χρυσού και θα βυθιζόταν στην αναξιοπιστία και στην κοινωνική αναταραχή. Τον Μάρτιο συνεδρίασε στο Παρίσι η Δημοσιονομική Επιτροπή όπου ανάμεσα στα άλλα, θα συζητιόταν και το θέμα της Ελλάδας.
Στο τρίμηνο που είχε περάσει ουσιαστικά όλες οι εξαγωγές της Ελλάδας είχαν "παγώσει" και η τράπεζα της Ελλάδος είχε δώσει το 1/3 των αποθεματικών της σε συνάλλαγμα στο κράτος έτσι ώστε αυτό να αντεπεξέλθει στις δανειακές υποχρεώσεις του.
Ο τρόπος παρουσίασης των Ελληνικών προβλημάτων και αναγκών από τον ίδιο τον Ελευθέριο Βενιζέλο δεν έπεισε την Δημοσιονομική Επιτροπή, που θεώρησε ότι η Ελλάδα δεν έκανε καμία θυσία, αντιθέτως ήθελε να μεταβιβάσει τα προβλήματα της στους πιστωτές της. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος συνέχισε να ζητά απεγνωσμένα βοήθεια τον Απρίλιο του 1932 στο Συμβούλιο της Κοινωνίας των Εθνών από τους υπουργούς Εξωτερικών της Βρετανίας και της Γαλλίας, χωρίς όμως κάποιο χειροπιαστό αποτέλεσμα, εκτός από αόριστες υποσχέσεις και ευχολόγια. Δεν υπήρχε πλέον χρόνος για διαπραγματεύσεις και αναμονή.
Την Τετάρτη 27 Απριλίου 1932, η Ελλάδα εγκατέλειψε επισήμως τον «κανόνα του χρυσού». Η δραχμή υποτιμήθηκε ραγδαία και στις 5 Μαΐου η ισοτιμία της με την στερλίνα έπεσε από τις 456 δραχμές στις 539. Τον ίδιο μήνα το κράτος επισημοποίησε την χρεοκοπία του κηρύσσοντας παύση πληρωμών. Το κύρος του Βενιζέλου είχε τρωθεί ανεπανόρθωτα στην λαϊκή συνείδηση, ενώ ένα πανελλαδικό απεργιακό κύμα παρέλυε την χώρα. Στις 21 Μαΐου 1932, ο Ελευθέριος Βενιζέλος παραιτήθηκε από πρωθυπουργός δηλώνοντας δημοσίως πως δεν θα επέστρεφε αν δεν ενισχυόταν η εκτελεστική εξουσία και δεν περιοριζόταν η ελευθεροτυπία.
Όμως το γεγονός παραμένει: Επί των ημερών του η Ελλάδα διπλασιάστηκε.
https://www.facebook.com/panos.sotiriou3/videos/10217741409343339/
