Αν νομίζετε ότι οι Σπαρτιάτες έτρωγαν μόνο μέλανα ζωμό και παξιμάδια, κάνετε λάθος.
Οι Σπαρτιάτες χαρακτηρίζονταν από αυτοπειθαρχία και λιτότητα κι αυτό φαινόταν καθαρά και στις διατροφικές συνήθειές τους. Γενικά δεν άφηναν τον εαυτό τους να βρίσκεται κοντά σε απολαυστικές και πλούσιες τροφές και πίστευαν ότι η λαιμαργία έπρεπε να ελέγχεται – άλλωστε η παχυσαρκία ήταν κάτι κατακριτέο.
Η διατροφή των αρχαίων Σπαρτιατών φαίνεται να ήταν σχεδιασμένη για να προσφέρει όσο το δυνατόν περισσότερη ενέργεια και δύναμη, χωρίς όμως να επιβαρύνει το στομάχι και την πέψη. Οι κύριες τροφές του διαιτολογίου τους περιείχαν στοιχεία, τα οποία συνέβαλλαν άμεσα στην προστασία της υγείας τους και τους ατσάλωναν απέναντι στις ασθένειες.
ΕΛΙΕΣ
Στην αρχαία Ελλάδα, η ελιά κατείχε σημαντική θέση, τόσο στην διατροφή των πολιτών (η ελιά η παιδοτρόφα, όπως αναφέρει ο Σοφοκλής ) όσο και στην οικονομία των πόλεων. Ο καρπός της ελιάς είναι θαυμάσια πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων.
Η ελιά παρέχει φυτικές ίνες και μέταλλα στον οργανισμό και είναι πηγή της βιταμίνης Ε, που είναι φυσικό αντιοξειδωτικό. Θεωρείται επίσης ότι η βιταμίνη Ε, επιβραδύνει τις αλλοιώσεις των κυτταρικών μεμβρανών και καταπολεμά την οστεοπόρωση.
ΚΡΙΘΑΡΙ
Το κριθάρι αποτελούσε τη βάση της διατροφής των αρχαίων Σπαρτιατών, αφού έτσι κι αλλιώς είναι άφθονο στην περιοχή. Οι Σπαρτιάτες φαίνεται να γνώριζαν πόσο σημαντικοί είναι οι υδατάνθρακες ως κύρια πηγή ενέργειας του οργανισμού.
Σε αντίθεση με το σιτάρι, το κριθάρι περιέχει και τις δύο μορφές φυτικών ινών (διαλυτές και αδιάλυτες). Οι διαλυτές φυτικές ίνες διαλύονται σε νερό και δημιουργούν κάτι σαν ζελέ, το οποίο βοηθά στην ελάττωση της χοληστερόλης και τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα. Οι αδιάλυτες φυτικές ίνες αυξάνουν την κίνηση στο γαστρεντερικό σύστημα και είναι ιδιαίτερα ευεργετικές σε άτομα που είναι δυσκοίλια. Το κριθάρι είναι επίσης καλή πηγή τοκοτριενολών, ουσίες που έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες και την ικανότητα να ελαττώνουν την κακή χοληστερόλη (LDL) περιορίζοντας τη δραστηριότητα ενός ένζυμου στο συκώτι, που είναι υπεύθυνο για την παραγωγή χοληστερόλης. Το κριθάρι είναι επίσης πηγή β-γλυκάνης, ένα είδος υδατάνθρακα, που επίσης ελέγχει τα επίπεδα σακχάρου και χοληστερόλης στο αίμα.
Βάλτε το στη διατροφή σας: Ξεκινήστε με το κριθαρένιο παξιμάδι. Το πρωί μαζί με τον καφέ, σε σαλάτες και σούπες ή να συνοδεύει το γεύμα αντί για ψωμί.
Μετά μπορείτε να βράζετε το κριθάρι σε νερό και να το συνδυάζετε με όσπρια και κρέας ή να το προσθέτετε σε σαλάτες.
ΤΥΡΙ
Το τυρί ήταν ιδιαιτέρως σημαντική τροφή στην αρχαία Ελλάδα, η οποία συνόδευε το κυρίως πιάτο (άριστη πηγή πρωτεΐνης και ασβεστίου). Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι είναι και πλούσια πηγή του CLA (Συζευγμένο Λινολεϊκό Οξύ) το οποίο φαίνεται να έχει αντικαρκινική δράση, αλλά ίσως και να μειώνει το σωματικό λίπος αυξάνοντας τη μυϊκή μάζα.
Εκτός από αυτό μπορεί να προστατέψει από την τερηδόνα. Μερικά τυριά έχουν προστατευτική ιδιότητα λόγω κάποιων χημικών και φυσικών χαρακτηριστικών.
Το τυρί ενισχύει την παραγωγή σάλιου, αυτό με τη σειρά του ελαττώνει την παραγωγή οξέων που προκαλούν τερηδόνα και βοηθά στο ξέπλυμα του στόματος από σάκχαρα.
Επιπλέον το ασβέστιο και ο φώσφορος είναι στοιχεία που παίζουν ρόλο στην ενδυνάμωση της αδαμαντίνης των δοντιών.
ΣΥΚΑ
Είναι άμεσα συνδεδεμένα με την Ελλάδα. Είναι άριστη πηγή και των δύο φυτικών ινών, όπως το κριθάρι, αλλά δεν είναι μόνο αυτό: έρευνα του Πανεπιστημίου του Σκράντον έδειξε ότι τα σύκα περιέχουν μεγάλη ποσότητα αντιοξειδωτικών ουσιών σε σχέση με τα άλλα φρούτα.
Επιπλέον, έρευνα του Πανεπιστημίου του Ράτγκερς έδειξε ότι είναι πηγή των ιδιαιτέρως ευεργετικών ω-3 λιπαρών οξέων όπως και φυτοστερολών. Οι φυτοστερόλες έχει φανεί ότι μειώνουν την αγωγή χοληστερόλης στον οργανισμό. Είναι και καλή πηγή πρωτεΐνης, σιδήρου και ασβεστίου.
ΜΕΛΑΣ ΖΩΜΟΣ
Ενα ιδιαίτερο πιάτο για τους Σπαρτιάτες, το οποίο προσφερόταν στα συσσίτια. Ηταν ένα είδος σούπας, η οποία ήταν λίγο δύσκολο να συνηθίσει κάποιος να την τρώει λόγω της «ζόρικης» γεύσης. Βασικά έβραζαν χοιρινό κρέας μαζί με αίμα και αλάτι και το συνόδευαν με κριθαρένιο ψωμί. Πίστευαν ότι τους έδινε δύναμη. Μάλλον είχαν δίκιο.
Αρχικά, το χοιρινό είναι άριστη πηγή πρωτεΐνης υψηλής βιολογικής αξίας (δηλαδή περιέχει όλα τα απαραίτητα αμινοξέα) αλλά και από τις καλύτερες πηγές βιταμινών Β, που παίζουν ρόλο στην απελευθέρωση ενέργειας από τους υδατάνθρακες.
Επιπλέον, μία μερίδα των 100 γραμμαρίων καλύπτει το 30% των αναγκών σε ψευδάργυρο, μέταλλο το οποίο ενεργοποιεί πάνω από 100 ένζυμα στον οργανισμό και είναι απαραίτητο για την παραγωγή DNA. Το αίμα που υπήρχε στη συνταγή ήταν πηγή θερμίδων, πρωτεΐνης αλλά και σιδήρου.
Συνδυασμένο με ψωμί είχαν ένα πλήρες δυναμωτικό γεύμα.
Ωστόσο οι υπόλοιποι Ελληνες τους κορόιδευαν γι’ αυτό το «βάρβαρο» γεύμα.
ΚΡΑΣΙ
Το κρασί είχε περίοπτη θέση στη διατροφή των αρχαίων Σπαρτιατών. Ωστόσο αυτό δεν σήμαινε ότι έπιναν ελεύθερα. Κάθε άτομο στα συσσίτια λάμβανε ένα ποτήρι κρασί αναμεμειγμένο με νερό, που το ξαναγέμιζαν όταν χρειαζόταν. Το μεθύσι όμως δεν το ανέχονταν.
Εξυπνο το κόλπο του νερού με το κρασί. Με αυτόν τον τρόπο, οι Σπαρτιάτες μπορούσαν να ελέγχουν την ποσότητα αλκοόλ που έπιναν. Τα στοιχεία δείχνουν ότι η κατανάλωση με μέτρο οποιουδήποτε ποτού βελτιώνει τα επίπεδα λιπιδίων, ωστόσο το κρασί και ειδικά το κόκκινο έχει πάνω από 200 φαινολικές ουσίες (αντιοξειδωτικές ουσίες). Αυτές οι ουσίες φαίνεται να έχουν ιδιότητες, οι οποίες μπορούν να προστατεύσουν από κάποιες μορφές καρκίνου, ειδικά του προστάτη, του παχέος εντέρου και του μαστού.
Το μυστικό εδώ είναι η ποσότητα. Δύο ποτήρια κρασί την ημέρα για τους άντρες (ένα για τις γυναίκες) είναι η ποσότητα που φαίνεται ότι έχει τις ευεργετικές ιδιότητες. Πάνω από αυτήν την ποσότητα θα έχετε τα αντίθετα αποτελέσματα: αύξηση πιθανοτήτων εμφάνισης καρκίνου αλλά και καρδιαγγειακών παθήσεων.
