O πυρετός είναι το συχνότερο σύμπτωμα στην παιδιατρική πράξη και όταν δεν υποδεικνύει κάποιο σοβαρό νόσημα, δεν είναι επικίνδυνος. Παρόλα αυτά, η πυρετοφοβία είναι ένα φαινόμενο που διαπερνά όλες τις κοινωνίες και έτσι, η διαπίστωση πυρετού στο παιδί ενεργοποιεί «πυρετοφοβικά αντανακλαστικά» στους γονείς, οι οποίοι συνήθως παρεμβαίνουν με άμεση χορήγηση αντιπυρετικών, συχνά αδικαιολόγητα και άκαιρα, ακόμη και πριν επικοινωνήσουν με τον παιδίατρό τους. Όπως γράφει ο Γεώργιος Τσόλας, Διευθυντής Παιδιατρικής Metropolitan Hospital για τον eleftherostypos.gr, η ευρέως διαδεδομένη αυτή πρακτική «γεννά» μερικές ερωτήσεις, για τις οποίες καλό θα είναι να δοθούν απαντήσεις, προκειμένου να ελεγχθεί αυτή η τακτική.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Πότε η γρίπη του παιδιού μπορεί να εξελιχθεί σε κάτι πιο σοβαρό
Είναι επικίνδυνος ο πυρετός βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα;
Είναι αλήθεια ότι ο πυρετός φοβίζει τους γονείς γιατί καταλαβαίνουν ότι η παρουσία του δηλώνει κάποια υποκείμενη νόσο εν εξελίξει. Τους φοβίζουν επίσης ο συνοδός βήχας τον οποίο συσχετίζουν με πνευμονία και η συνοδός κεφαλαλγία την οποία συσχετίζουν με τη μηνιγγίτιδα. Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι ο πυρετός μπορεί να προκαλέσει εγκεφαλική βλάβη. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί μόνο σε κυτταρικό επίπεδο, σε θερμοκρασία άνω των 41,5° C, τιμή ασυνήθη επί πυρετού, αλλά πιθανή επί θερμοπληξίας. Επομένως, ο πυρετός καθαυτός δεν είναι επικίνδυνος και οι όποιοι κίνδυνοι δεν απορρέουν από αυτόν, αλλά ενδεχομένως από το υποκείμενο νόσημα.
Υπάρχουν οφέλη από την επίμονη χορήγηση αντιπυρετικών;
Τα αντιπυρετικά δεν θεραπεύουν, χορηγούνται μόνο ως ανακουφιστική αγωγή. Ήδη, όπως προαναφέρθηκε, ο πυρετός ως σύμπτωμα δεν είναι επικίνδυνος. Οι λόγοι που θα δικαιολογούσαν τη χορήγηση αντιπυρετικού είναι η διαπίστωση ότι μαζί με τον πυρετό συνυπάρχουν αλλαγή συμπεριφοράς, κακή διατροφή, ανεπαρκής ενυδάτωση, ανήσυχος ή και διακοπτόμενος ύπνος, δυσκαταποσία, ωταλγία ή/και οδυνοφαγία.
Προλαμβάνει η χορήγηση αντιπυρετικών τους πυρετικούς σπασμούς;
Η αντιμετώπιση του πυρετού δεν προλαμβάνει την έκλυση των πυρετικών σπασμών, οι οποίοι είναι κατά κανόνα «εισαγωγικοί», δηλαδή συμβαίνουν συνήθως στο πρώτο πυρετικό κύμα της ασθένειας, πριν καν ο γονιός αντιληφθεί την παρουσία του πυρετού.
Όπως επίσης είναι χωρίς νόημα η προληπτική χορήγηση αντιπυρετικών πριν από τον εμβολιασμό, ενώ ενδέχεται να υπονομεύσει την ανοσολογική απάντηση στο εμβόλιο.
Μπορεί, τελικά, ο πυρετός να θεωρηθεί «χρήσιμη» διαδικασία;
Ο πυρετός, ως φυσική απάντηση του οργανισμού στη λοίμωξη, αποτελεί όντως ωφέλιμη βιολογική διαδικασία. Η ανάπτυξη και ο πολλαπλασιασμός των μικροοργανισμών επιβραδύνεται σημαντικά σε θερμοκρασία άνω των 37° C.
Αξιολογήστε σωστά τον πυρετό
Αυτό το οποίο έχει τη μεγαλύτερη σημασία είναι η σωστή αξιολόγηση του πυρετού. Έτσι, σημαντικότερες παράμετροι είναι:
- η γενική κατάσταση του παιδιού
- το χρώμα του δέρματος
- το επίπεδο επικοινωνίας και η δυνατότητα να ξυπνάει εύκολα
- η ενυδάτωση
- η σίτιση
- η ταχυκαρδία.
Με τον παιδίατρο στο τηλέφωνο
Κατά κανόνα, η πρώτη επαφή της οικογένειας του παιδιού που έχει πυρετό με τον παιδίατρο γίνεται τηλεφωνικά, είτε για να ζητηθούν οδηγίες αντιμετώπισής του ή για να δοθεί μια γνώμη σχετικά με το αν πρέπει να φέρουν το παιδί στο ιατρείο ή να το μεταφέρουν απευθείας στο νοσοκομείο. Εξυπακούεται ότι ποτέ δεν πρέπει να χορηγούνται αντιβιοτικά από τηλεφώνου. Εκείνο φυσικά το οποίο προέχει σε κάθε περίπτωση είναι η κλινική εκτίμηση του ασθενούς – έστω και τηλεφωνικά- που περιλαμβάνει:
- την αναγνώριση οποιουδήποτε συμπτώματος ή σημείου άμεσα απειλητικού για τη ζωήπου επιβάλλει επείγουσα και δυνητικά εντατική νοσηλεία.
- την εκτίμηση του κινδύνου σοβαρής νόσου
- την εντόπιση της εστίας της λοίμωξης
- και τη συνδυασμένη αλληλοσυσχέτιση συμπτωμάτων και κλινικών σημείων και ευρημάτων.
Απαιτείται επίσης εκτίμηση:
- της αναπνευστικής οδού ως αεραγωγού
- της αναπνοής
- της καρδιακής λειτουργίας & κυκλοφορίας
- της ενυδάτωσης
- της δραστηριότητας
- και του επιπέδου συνείδησης.
Ο υψηλός πυρετός, η δυσκαμψία του αυχένα και οι σπασμοί
Εξυπακούεται ότι άκρως απαραίτητη είναι η εκτίμηση του κινδύνου σοβαρής νόσου με βάση τα συμπτώματα και τα κλινικά μας ευρήματα. Παιδί έως 3 μηνών με πυρετό άνω των 38° C είναι εξ ορισμού υψηλού κινδύνου. Επίσης, ανεξαρτήτως ηλικίας, παιδί με πυρετό ή αυχενική δυσκαμψία, ή εστιακούς σπασμούς, ή μη εξαφανιζόμενο με την πίεση εξάνθημα, ή χρώμα δέρματος ωχρό ή κυανωτικό, ή με ταχύπνοια, ή με συνεχές κλάμα, ή παιδί που δεν ξυπνά, ή αν ξυπνήσει ξανακοιμάται αμέσως, είναι σαφώς παιδί υψηλού κινδύνου για σοβαρή βακτηριακή λοίμωξη.
Η παρουσία εξανθήματος
Ιδιαίτερη διαγνωστική πρόκληση συνιστά η παρουσία εξανθήματος. Υπάρχουν εμπύρετα εξανθηματικά νοσήματα ιογενούς αιτιολογίας, αλλά και σοβαρά βακτηριακά (μηνιγγιτιδοκοκκική σηψαιμία, κ.λπ.) καθώς και ναγγειίτιδες (νόσος Kawasaki).
Τύποι πυρετού
Οι μεταβολές του ύψους του πυρετού στη διάρκεια του 24ώρου καθορίζουν τον τύπο του, που έχει ιδιαίτερη διαγνωστική σημασία πολλές φορές. Γίνεται προς τούτο μία λεπτομερής καταγραφή του πυρετού σε θερμομετρικό διάγραμμα, οπωσδήποτε μία φορά στις 6-8 το πρωί και αντίστοιχα το βράδυ και ανά 2, 4 ή 6 ώρες μέσα στη μέρα.
Συνιστώμενα αντιπυρετικά φάρμακα
Μετά την αφαίρεση του ακετυλοσαλικυλικού οξέος από την ομάδα των αντιπυρετικών φαρμάκων, παραμένουν σε ευρεία χρήση πλέον μόνο η παρακεταμόλη και η ιβουπροφαίνη. Αμφότερα είναι φάρμακα ασφαλή, αποτελεσματικά και αξιόπιστα με την ιβουπροφαίνη να υπερέχει ελαφρώς ως προς την αντιπυρετική δράση και τη διάρκειά της. Στις ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνονται η γαστρεντερική αιμορραγία και η νεφροτοξικότητα για την ιβουπροφαίνη και η ηπατοτοξικότητα καθώς και το άσθμα στα βρέφη για την παρακεταμόλη.
