Έμεινε στην ιστορία για το ταξίδι του στο διάστημα και όχι μόνο.
Ο Valentin Vassilyevich Petrov, πρώην συνταγματάρχης, καθηγητής στο Κέντρο Εκπαίδευσης Κοσμοναυτών και φίλος του Yury Gagarin, θυμάται το ταξίδι τους στη Λαύρα Αγίας Τριάδος και Αγίου Σεργίου.
Η διήγηση του συνταγματάρχη δε αφήνει κανένα περιθώριο για τα θρησκευτικά πιστεύω του πρώτου ανθρώπου που ταξίδεψε στο διάστημα και μπήκε σε τροχιά γύρω από τη Γη…
» Όταν ο Γιούρι έγινε 30 ετών, με ρώτησε αν είχα επισκεφθεί τη Λαύρα Αγίας Τριάδος. Απάντησα θετικά αλλά εκείνος με προέτρεψε να την ξαναεπισκεφτώ μαζί του. Πήγαμε το ίδιο βράδυ. Φορούσαμε πολιτικά ρούχα επειδή θεωρούταν προσβολή να επισκέπτονται αξιωματικοί του στρατού εκκλησία φορώντας στολή. Εκτός αυτού, ελπίζαμε να περάσουμε απαρατήρητοι.
Φυσικά, όλοι πρόσεξαν τον Gagarin, παρόλο που φορούσε πολιτικά. Δεκάδες άνθρωποι μαζεύτηκαν γύρω του, ζητώντας αυτόγραφο, κάνοντας ερωτήσεις ή προσπαθώντας απλώς να τον αγγίξουν. Δεν γνωρίζω κανέναν άλλο κοσμοναύτη όπως ο Gagarin: αντιμετώπιζε με πολύ υπομονή τους ανθρώπους και ποτέ του δεν απέφυγε κάποιον. Αρκεί να του μιλούσες, είτε ήσουν ο πρόεδρος της κυβέρνησης είτε ένας απλός άνθρωπος θα σου έδινε την ίδια σημασία.
Ο ιερέας της Λαύρας προσπάθησε να «σώσει» τον κοσμοναύτη από το συγκεντρωμένο πλήθος καλώντας τον στο κελί του. Ο Γκαγκάριν σταμάτησε για ένα δευτερόλεπτο και στη συνέχεια αφού χαμογέλασε, απάντησε: «Πατέρα, σε παρακαλώ ας φιλήσουμε πρώτα τα λείψανα του Αγίου Σεργίου και έπειτα είμαι έτοιμος να πάω όπου κι αν με οδηγήσεις».
Αργότερα, ο Γιούρι με ρώτησε αν αισθανόμουν κάτι ιδιαίτερο όταν φίλησα τα λείψανα. Απάντησα θετικά και ο Γιούρι είπε:« Βλέπετε; Αυτό σημαίνει ότι δεν ήμουν μόνο εγώ που το ένιωσα. »
Αργότερα ο ηγούμενος μας προσκάλεσε να επισκεφθούμε την αίθουσα εκκλησιαστικής αρχαιολογίας. Σχεδόν κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα μέχρι τότε ποια ήταν η στάση του Gagarin απέναντι στη θρησκεία. Όταν μπήκαμε στην αίθουσα, οι παρατηρήσεις του με έπεισαν ότι γνώριζε πολλά για την Ορθοδοξία.
Όταν ο Γιούρι είδε το μοντέλο του Καθεδρικού Ναού του Σωτήρα Χριστού, έδειξε ενθουσιασμό και ρώτησε τον ηγούμενο: «Πού είναι αυτή η εκπληκτική εκκλησία; » Κι εκείνος απάντησε: «Ήταν εκεί όπου πλέον βρίσκεται η Πισίνα Μόσχας!»
Πολύ σύντομα, έλαβε χώρα ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής αφιερωμένη στην πατριωτική ανατροφή των νέων. Ο Γιούρι Γκαγκάριν ήταν μέλος της Κομσομόλ, μέλος του Ανωτάτου Συμβουλίου, πρώτος κοσμοναύτης και ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης, και με αυτές τους τις ιδιότητες, πρότεινε στο ακροατήριο να επαναφέρει η κυβέρνηση τον καθεδρικό ναό του Χριστού Σωτήρος και τη θριαμβευτική αψίδα, τονίζοντας ότι αποτελούσαν σημαντικά μνημεία της χώρας. Δεδομένης της πολιτικής κατάστασης τη συγκεκριμένη στιγμή η πρόταση του ήταν πραγματικά τολμηρή!
Ήταν Νοέμβριος του 1965. Το Khrushchev είχε ήδη καταστραφεί. Το Προεδρείο εκνευρίστηκε και ενημέρωσε το Πολιτικό Γραφείο ότι ο Γκαγκάριν ανέπτυσσε ανατρεπτικές ομιλίες κατά τη διάρκεια της Ολομέλειας, αλλά ο Λεονίντ Ίλιτς Μπρέζνεφ, Γενικός Γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης και αργότερα Πρόεδρος του Ανωτάτου Σοβιέτ είπε: «Σταματήστε να επικρίνετε το Γκαγκάριν! Είναι Ρώσος πατριώτης. Μια ιδέα πρότεινε. Εξηγήστε στην Komsomol ότι δεν έχουμε χρήματα για την αποκατάσταση της εκκλησίας. Θα ανακατασκευάσουμε όμως την Αψίδα του θριάμβου. Στείλτε στον Γιούρι τους χαιρετισμούς μου! »
