Ουσιαστική απάντηση σε ένα από τα πιο σύνθετα προβλήματα της χώρας έρχεται να δώσει το πρόγραμμα μετεγκατάστασης, που υλοποιείται από το Υπουργείο Οικογένειας και την Δόμνα Μιχαηλίδου: τη δημογραφική συρρίκνωση και την εγκατάλειψη ολόκληρων περιοχών, ιδίως στις ακριτικές περιοχές. Ξεκινώντας από τον Έβρο και επεκτεινόμενο πλέον σε έξι ακόμη Περιφερειακές Ενότητες, το πρόγραμμα επιχειρεί να στηρίξει ένα πραγματικό νέο ξεκίνημα για οικογένειες και νέους ανθρώπους.
Συγκεκριμένα, η οικονομική ενίσχυση που παρέχει το Υπουργείο Οικογένειας, με τη Δόμνα Μιχαηλίδου να επιβλέπει την εφαρμογή της, είναι σημαντική και χωρίς «ψιλά γράμματα». Όσοι εγκατασταθούν σε οικισμούς με έως 500 κατοίκους λαμβάνουν 10.000 ευρώ, ενώ σε οικισμούς άνω των 500 κατοίκων το ποσό ανέρχεται σε 6.000 ευρώ. Επιπλέον, το ποσό αυξάνεται κατά 1.000 ευρώ για κάθε ανήλικο μέλος του νοικοκυριού, με ανώτατο όριο τα 10.000 ευρώ. Η ενίσχυση καταβάλλεται από τον ΟΠΕΚΑ και δεν εξαρτάται από εισοδηματικά κριτήρια.
Στην πρώτη φάση εντάχθηκαν συγκεκριμένοι δήμοι της περιοχής: ο Δήμος Σουφλίου με τις δημοτικές ενότητες Ορφέα, Σουφλίου και Τυχερού, ο Δήμος Διδυμοτείχου με τις ενότητες Διδυμοτείχου και Μεταξάδων, καθώς και ο Δήμος Ορεστιάδας με τις ενότητες Ορεστιάδας, Βύσσας, Τριγώνου και Κυπρίνου.
Πρόκειται για περιοχές που αντιμετωπίζουν έντονη δημογραφική πίεση, ωστόσο διαθέτουν υποδομές, ενεργές τοπικές κοινότητες και σημαντικές δυνατότητες ανάπτυξης, αρκεί να ενισχυθούν με νέο πληθυσμό.
Η Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνα Μιχαηλίδου, έχει επισημάνει ότι το πρόγραμμα σχεδιάστηκε για να δώσει κίνητρα σε ανθρώπους να επιστρέψουν στον τόπο τους, να αξιοποιήσουν ακίνητη περιουσία που σήμερα παραμένει ανενεργή ή να επιλέξουν συνειδητά μια περιοχή για την ποιότητα ζωής που μπορεί να προσφέρει. Η μετεγκατάσταση, όπως τονίζει, δεν αφορά μόνο τη μεταφορά μιας διεύθυνσης, αλλά τη δημιουργία νέων δεσμών με την τοπική κοινωνία και την ενίσχυση της καθημερινής ζωής στους δήμους που δοκιμάζονται από την πληθυσμιακή συρρίκνωση.
Σημαντικό στοιχείο του προγράμματος είναι ότι δεν στέκεται μόνο στο οικονομικό κίνητρο. Συνοδεύεται από ευρύτερες παρεμβάσεις για τη στελέχωση βασικών υπηρεσιών και με δράσεις ενεργητικής απασχόλησης σε συνεργασία με τη ΔΥΠΑ, ώστε η μετεγκατάσταση να έχει διάρκεια και προοπτική. Η εμπειρία δείχνει ότι οι άνθρωποι μένουν σε έναν τόπο όταν μπορούν να εργαστούν, να έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και εκπαίδευσης και νιώθουν ότι το κράτος δεν τους ξεχνά μετά την πρώτη ενίσχυση.
Η δυναμική του προγράμματος αποτυπώνεται και στην επέκτασή του. Η υπουργός ανακοίνωσε ήδη ότι το μέτρο θα εφαρμοστεί και σε έξι ακόμη Περιφερειακές Ενότητες: τη Δράμα, το Κιλκίς, τις Σέρρες, τη Φλώρινα, την Πέλλα και την Καστοριά. Περιοχές, δηλαδή, που αντιμετωπίζουν παρόμοιες δημογραφικές προκλήσεις με τον Έβρο και όπου η ανάγκη για στοχευμένες πολιτικές είναι εξίσου πιεστική. Παράλληλα, έχει καταστεί σαφές ότι θα συνεχίσει να επεκτείνεται και σε άλλους ηπειρωτικούς και νησιωτικούς δήμους, με έντονη πληθυσμιακή πίεση.
Το πρόγραμμα μετεγκατάστασης εντάσσεται σε μια συνολική λογική που διατρέχει τη σημερινή κοινωνική πολιτική. Η δημογραφική ενίσχυση δεν αντιμετωπίζεται ως ένα ζήτημα αριθμών, αλλά ως ζήτημα ποιότητας ζωής και ισορροπίας μεταξύ κέντρου και περιφέρειας. Η ενίσχυση της οικογένειας, η προσιτή στέγη, η πρόσβαση σε υπηρεσίες και η δυνατότητα εργασίας αποτελούν ψηφίδες μιας ενιαίας στρατηγικής, σύμφωνα με την κ. Μιχαηλίδου.
Σε μια συγκυρία όπου το δημογραφικό και η εγκατάλειψη της περιφέρειας αποκτούν ανησυχητικές διαστάσεις, το πρόγραμμα μετεγκατάστασης έρχεται να δοκιμάσει κάτι διαφορετικό. Να μετατρέψει την επιλογή της ζωής στην περιφέρεια από ρίσκο σε δυνατότητα. Δεν υπόσχεται εύκολες λύσεις ούτε μαγικά αποτελέσματα. Στέλνει όμως ένα καθαρό μήνυμα προς όσους σκέφτονται να κάνουν αυτό το βήμα, ότι δεν θα το κάνουν μόνοι τους, ότι η πολιτεία στέκεται δίπλα τους προσφέροντας χειροπιαστή στήριξη.