Μια πιο προσωπική συζήτηση για την εμπειρία του ως πολιτικός, από τότε που πήρε την απόφαση να εμπλακεί στα κοινά μέχρι τη σημερινή εμπειρία της εξουσίας, είχε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, που μίλησε στο κοινό του πανεπιστημίου της Οξφόρδης.
Λίγο μετά την ομιλία του στο Λονδίνο, στο συνέδριο της Morgan Stanley, ο κ. Μητσοτάκης επισκέφθηκε το Blavatnik School of Governement του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και μετείχε σε συζήτηση με την κοσμήτορα της σχολής και καθηγήτρια Παγκόσμιας Διακυβέρνησης στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, Ngaire Woods.
«Δεν μετανιώνω για την απόφασή μου (να εμπλακώ στην πολιτική). Παρ’ όλα αυτά, δεν βλέπω την πολιτική ως μια “καριέρα” στην οποία θα περάσω όλη μου τη ζωή. Υπήρξε μια επαγγελματική ζωή πριν από την πολιτική και, ελπίζω, θα υπάρξει και μια ζωή μετά την πολιτική. Κανείς μας δεν θα είναι εδώ για πάντα», τόνισε ο πρωθυπουργός, μιλώντας στο ακροατήριο, που αποτελούνταν από νέους φοιτητές αλλά και ανθρώπους που είναι στη δημόσια διοίκηση και σκέφτονται αν θέσουν υποψηφιότητα για αιρετό αξίωμα.
«Ήθελα πρώτα να χτίσω μια καριέρα εκτός πολιτικής»
Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε στα πρώτα του βήματα, αλλά και στο γεγονός ότι προέρχεται από πολιτική οικογένεια. Με δεδομένο το ότι ο πατέρας του ήταν πρωθυπουργός, «για πολλούς ήταν σχεδόν αυτονόητο ότι θα κατέληγα κι εγώ στην πολιτική». Ο ίδιος αποφάσισε ωστόσο να ακολουθήσει διαφορετική πορεία, αν και οι σπουδές του αφορούσαν την πολιτική επιστήμη και τις διεθνείς σχέσεις.
«Η απόφασή μου τότε ήταν ότι ήθελα πρώτα να χτίσω μία καριέρα εκτός πολιτικής πριν αναγκαστώ να πάρω την απόφαση να μπω ενδεχομένως στην πολιτική. Έτσι, πέρασα σχεδόν μία δεκαετία στον ιδιωτικό τομέα προσπαθώντας να εδραιωθώ και να αποδείξω την αξία μου εκτός πολιτικής. Γιατί, αν προέρχεσαι από μία πολιτική οικογένεια, το πρώτο βήμα για να μπεις στην πολιτική δεν είναι τόσο δύσκολο· έχεις αναγνωρισιμότητα, είναι πιο εύκολο να κερδίσεις την πρώτη σου εκλογή», είπε.
Ο ίδιος εκτιμά ότι στον χώρο των επιχειρήσεων έχτισε ένα σύνολο δεξιοτήτων, που του απεδείχθησαν χρήσιμες στην μετέπειτα πορεία του.
Η είσοδος στην πολιτική
Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε στην απόφασή του το 2003 να μπει στην πολιτική. «Ήταν μια εποχή που η Ελλάδα φαινομενικά πήγαινε αρκετά καλά. Βρισκόμουν συχνά να κριτικάρω τα δημόσια πράγματα απ’ έξω. Και είπα στον εαυτό μου: “Αν θεωρείς ότι έχεις ένα συγκριτικό πλεονέκτημα, κι όμως δεν κάνεις το βήμα να συμμετάσχεις, πώς μπορείς να πείσεις άλλους, που δεν έχουν τα ίδια πλεονεκτήματα με σένα, να κάνουν αυτό το βήμα;”». Σύμφωνα με τον ίδιο, πρόκειται για δίκοπο μαχαίρι, «γιατί είναι πιο εύκολο να κερδίσεις την πρώτη σου εκλογή, αλλά πολύ πιο δύσκολο να αποδείξεις την αξία σου στην πολιτική όταν έχεις κληρονομήσει ένα τόσο προβεβλημένο όνομα».
«Δεν πρέπει να πάρεις απόφαση να μπεις στην πολιτική χωρίς να έχεις τη στήριξη της οικογένειας»
Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε και στην απόφασή του να διεκδικήσει την ηγεσία της ΝΔ. «Τότε, συζήτησα με τη σύζυγό μου και τα παιδιά μας. Πιστεύω ότι δεν πρέπει ποτέ να πάρεις την απόφαση να μπεις στην πολιτική χωρίς να είσαι βέβαιος ότι έχεις τη συμφωνία και τη στήριξη της οικογένειάς σου, του/της συζύγου σου. Αλλιώς, δεν πρόκειται να δουλέψει», ήταν η συμβουλή του.
Ο ίδιος συζήτησε με τους δικούς του τα επόμενα βήματα, καθώς είχε αποφασίσει να διεκδικήσει την προεδρία του κόμματος. Όταν κατέθεσε την υποψηφιότητά του, δεν ήταν φαβορί στον δημόσιο διάλογο.
Για την ανάληψη της πρωθυπουργίας
Ο κ. Μητσοτάκης υπενθύμισε ότι εξελέγη πρωθυπουργός το 2019. Είχε προηγηθεί η χρεοκοπία της χώρας το 2010 και η κρίση που παρατάθηκε για ακόμη τέσσερα χρόνια από τους χειρισμούς της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ το 2015.
«Όταν ήρθαμε στην εξουσία το 2019, είχαμε μια πολύ σαφή ιδέα για το τι έπρεπε να κάνουμε: να αποκαταστήσουμε τη δημοσιονομική αξιοπιστία, να ενισχύσουμε την επιχειρηματικότητα, να αντιμετωπίσουμε τη γραφειοκρατία και να ψηφιοποιήσουμε το κράτος. Αυτά, σήμερα, μπορεί να ακούγονται αυτονόητα, αλλά δεν ήταν καθόλου αυτονόητα εκείνη τη στιγμή – ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι στο μεταξύ περάσαμε και την κρίση της COVID, και τη μεταναστευτική κρίση, και την ενεργειακή κρίση» είπε.
Ο κ. Μητσοτάκη ανέφερε ότι στην πρώτη τετραετία, η κυβέρνηση πέτυχε να διαχειριστεί τις «μέγα-κρίσεις» και να θέσει τα θεμέλια σταθερής οικονομικής ανάπτυξης. «Τα νούμερα σήμερα δείχνουν ότι έχουμε συνεχή ρυθμούς ανάπτυξης σημαντικά υψηλότερους από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ενώ ταυτόχρονα πετυχαίνουμε υγιή πρωτογενή πλεονάσματα που μας επιτρέπουν να μειώνουμε το χρέος μας». Παράλληλα, η Ελλάδα κατάφερε τη μεγαλύτερη μείωση χρέους ως ποσοστό του ΑΕΠ.
«Νομίζω ότι αυτός ο συνδυασμός –η ανάκτηση της εμπιστοσύνης των αγορών, η επιστροφή στην επενδυτική βαθμίδα, το να αντιμετωπιζόμαστε ξανά ως μια «κανονική» χώρα της Ευρωζώνης– ήταν μεταξύ των αρχικών στόχων μας. Τους πετύχαμε. Τώρα η πρόκληση είναι να συνεχίσουμε να αναπτυσσόμαστε ταχύτερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, ώστε να συγκλίνουμε πραγματικά με την Ευρώπη, γιατί η Ελλάδα έχασε στην ουσία μια δεκαετία», είπε.
«Δεν υπάρχει μαγική συνταγή»
«Δεν υπάρχει “μαγική συνταγή”, αλλά σίγουρα βοηθάει να είσαι πολύ καλά προετοιμασμένος και να αξιοποιήσεις τον χρόνο σου στην εξουσία, ιδίως τους πρώτους έξι μήνες, για να χαράξεις την πορεία σου. Και, βέβαια, να έχεις όχι μόνο το σχέδιο, αλλά και το ανθρώπινο δυναμικό για να στελεχώσεις το κράτος – κάτι που δεν είναι πάντα εύκολο», ανέφερε ο πρωθυπουργός. \
Παράλληλα, αναφέρθηκε στην αστραπιαία εξάπλωση των fake news. «Κάθε φορά που μιλάω σε νέους στην Ελλάδα, ειδικά σε μαθητές, τους λέω πάντα: «Αν κάτι δεν σας ακούγεται σωστό, αν κάτι σας φαίνεται υπερβολικό, ψάξτε το μόνοι σας, διασταυρώστε το». Μην εμπιστεύεστε άκριτα την πρώτη πηγή».
Κάνοντας διάκριση μεταξύ της τοξικότητας στον δημόσιο διάλογο και της ειλικρινούς κριτικής, ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε ότι «ο κίνδυνος είναι να κλειστείς σε ένα προστατευμένο «κουκούλι», να αποκοπείς από κάθε κριτική. Πρέπει συνειδητά να διατηρείς την προθυμία να ακούσεις κριτική, ακόμη κι όταν διαβάζεις ένα άρθρο που δεν σου αρέσει. Ο πειρασμός είναι να τα «μπλοκάρεις» όλα. Αλλά αυτό είναι επικίνδυνο». Ο ίδιος ανέφερε ότι η διαχείριση όσων γράφονται στα social media είναι πιο δύσκολη όταν στο στόχαστρο μπαίνει και η οικογένειά του. «Προσπαθώ να προστατεύω την οικογένειά μου όσο μπορώ, αλλά είναι αδύνατον τα παιδιά να μην ξέρουν τι γράφεται. Υπάρχει μια σχεδόν νοσηρή έλξη στο να διαβάσεις τα αρνητικά σχόλια, και πρέπει να αντισταθείς σε αυτό».
«Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να βρεθείς σε ένα “γυάλινο σπίτ锨»
Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε και στους κινδύνους της εξουσίας. «Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να βρεθείς σε ένα «γυάλινο σπίτι» αποκομμένος, να χάσεις την επαφή με τους πολίτες. Εγώ εξακολουθώ να αντλώ μεγάλη ικανοποίηση από την προεκλογική εκστρατεία, από το να βρίσκομαι έξω, να μιλάω με ανθρώπους, να ακούω τι έχουν να πουν. Κάθε φορά που το κάνω μαθαίνω τόσα πολλά. Βεβαίως, υπάρχουν πολλά που πρέπει να γίνουν μέσα στο γραφείο, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάς ότι αν χάσεις αυτή τη συνεχή επαφή με την πραγματικότητα «εκεί έξω», θα χάσεις και την ικανότητα να ιεραρχείς σωστά τις προτεραιότητές σου»
«Οι Κινέζοι ήταν οι μόνοι ενδιαφερόμενοι εκείνη την περίοδο»
Ο κ. Μητσοτάκης αναφέρθηκε και στο λιμάνι του Πειραιά. «Η αρχική επένδυση στο λιμάνι του Πειραιά έγινε το 2008. Και ήδη τότε, κανείς άλλος δεν ενδιαφερόταν. Κάθε φορά που ακούω κριτική γι’ αυτή την επένδυση, απαντώ ότι οι Κινέζοι ήταν οι μόνοι ενδιαφερόμενοι εκείνη την περίοδο. Δεύτερον, είμαστε μια κυβέρνηση που σέβεται τα συμβόλαια που έχει υπογράψει. Ό,τι αφορά τη διοίκηση του λιμανιού του Πειραιά, εμείς σεβόμαστε τις συμφωνίες που υπέγραψαν προηγούμενες κυβερνήσεις».
Παράλληλα, επανέλαβε ότι η Ελλάδα είναι κράτος – μέλος της ΕΕ και διαθέτει στρατηγική σχέση με τις ΗΠΑ. Τα τελευταία χρόνια έχει αξιοποιήσει τη θέση της και αποτελεί ενεργειακό κόμβο για το αμερικανικό LNG. «Την ίδια στιγμή, όμως, έχουμε μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Καταλαβαίνουμε ότι κάποιες στιγμές χρειάζεται να γίνουν επιλογές. Για μένα, η βασική αρχή είναι ότι σεβόμαστε τις συμμαχίες μας αλλά και τις συμφωνίες που έχουμε υπογράψει. Μέχρι τώρα, έχουμε καταφέρει να πλοηγηθούμε σε αυτό το δύσκολο περιβάλλον με σχετική επιτυχία».
Σύμφωνα με τον κ. Μητσοτάκη, η μεγάλη πρόκληση δεν είναι μόνο το πώς θα ισορροπήσει η Ελλάδα μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας, αλλά πώς θα μπορέσει η ίδια η Ευρώπη να σταθεί ως αυτόνομος πόλος, ώστε να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά της. Γιατί, στην τελική, από την Ευρώπη εξαρτάται και το εμπόριό μας και η πρόσβαση στην τεχνολογία. «Δεν μπορούμε να έχουμε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης σε μια ευρωπαϊκή οικονομία που συνολικά υποφέρει από χαμηλή ανάπτυξη και χαμηλές επενδύσεις».
Για άμυνα, μετανάστευση και Ευρώπη
Ο κ. Μητσοτάκης έθεσε ως θέματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο την ενιαία αγορά, την εμβάθυνση της Ένωσης Κεφαλαιαγορών και την κοινή πολιτική για την ενέργεια. Επίσης, αναφέρθηκε και στην άμυνα.
«Στο μεταναστευτικό, η Ευρώπη έχει ήδη κάνει σημαντικά βήματα – κι εγώ ήμουν πάντα ξεκάθαρος ότι δεν μπορούμε να έχουμε μια αφελή πολιτική ανοιχτών συνόρων. Πρέπει να προστατεύουμε τα εξωτερικά μας σύνορα και εμείς να αποφασίζουμε ποιος μπαίνει στην Ευρώπη, όχι οι διακινητές. Άρα, η Ευρώπη έχει προχωρήσει σε κάποια μέτωπα, αλλά σε άλλα έχει μείνει πίσω, είπε.
«Με έχουν κατηγορήσει ότι τρέχω την κυβέρνηση σαν επιχείρηση»
Ο πρωθυπουργός αναφέρθηκε και στο μοντέλο εξουσίας που έχει ακολουθήσει. «Κατ’ αρχάς, με έχουν κατηγορήσει ότι «τρέχω» την κυβέρνηση σαν επιχείρηση – και δεν ντρέπομαι γι’ αυτό. Μία από τις πρώτες νομοθετικές πρωτοβουλίες το 2019 ήταν ο νόμος για το πώς λειτουργεί η κυβέρνηση: ένα πλαίσιο «λογισμικού» για το πώς προγραμματίζουμε το έργο μας, πώς λογοδοτούν οι υπουργοί, ποιοι είναι οι δείκτες απόδοσης, πώς μετράμε την πρόοδο. Αυτό δεν υπήρχε στην Ελλάδα».
«Εξακολουθώ να πιστεύω ότι η διακυβέρνηση είναι σε μεγάλο βαθμό μια «επιστήμη» – πρέπει να βασίζεται σε στοιχεία, σε τεκμηριωμένη πολιτική. Όλα αυτά τα μαθαίνετε εδώ. Και σε όσους λαϊκιστές υποστηρίζουν ότι μπορείς να κυβερνήσεις με «διαίσθηση» και «ένστικτο», χωρίς να κοιτάς τα δεδομένα, θα έλεγα να προσγειωθούν στην πραγματικότητα. Το κράτος είναι ένας τεράστιος, πολύπλοκος οργανισμός», πρόσθεσε.
Παράλληλα, εκτίμησε ότι η ΤΝ τεράστιες ευκαιρίες για τη βελτίωση της παραγωγικότητας στο Δημόσιο, αλλά ταυτόχρονα, μας αναγκάζει να επανεξετάσουμε πώς λειτουργεί η αγορά εργασίας.
Ανακοίνωση υποτροφίας
Ο κ. Μητσοτάκης ανακοίνωσε και υποτροφία για τον πιο εξαιρετικό Έλληνα υποψήφιο, να φοιτήσει στη σχολή διακυβέρνησης.
«Είμαι πραγματικά στην ευχάριστη θέση να ανακοινώσω ότι, με τη στήριξη του ιδρυτικού μας δωρητή, του Sir Leonard Blavatnik, ο οποίος είναι σήμερα εδώ, από του χρόνου θα έχουμε μία υποτροφία για τον πιο εξαιρετικό Έλληνα υποψήφιο που θα μας δείχνει έμπρακτα τη δέσμευσή του στη δημόσια υπηρεσία.
Αυτή η υποτροφία θα του δίνει τη δυνατότητα να έρθει εδώ, στη Σχολή Διακυβέρνησης Blavatnik, και να σπουδάσει μαζί με φοιτητές από περίπου 60 άλλες χώρες. Είμαστε, λοιπόν, πολύ χαρούμενοι που η παρουσία σας εδώ σήμερα σηματοδοτεί μια ακόμη πιο ουσιαστική ελληνική παρουσία στο μέλλον. Ευχαριστούμε», κατέληξε.
