Ενισχύονται οι διεθνείς κινήσεις γύρω από την ηλεκτρική διασύνδεση που φιλοδοξεί να ενώσει Ελλάδα, Κύπρο και Ισραήλ, ένα έργο που βρίσκεται επί χρόνια αντιμέτωπο με πολιτικές αβεβαιότητες, τεχνικά ζητήματα και γεωπολιτικές πιέσεις. Την ώρα που η Αθήνα επιδιώκει να επιταχύνει τις διαδικασίες για να προχωρήσει το project, η Ουάσινγκτον εμφανίζεται έτοιμη να αναλάβει ενεργό ρόλο, προσφέροντας οικονομική στήριξη αλλά και πολιτική κάλυψη.
Στη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Νίκο Χριστοδουλίδη στο Μέγαρο Μαξίμου ανακοινώθηκε πρωτοβουλία για αναζήτηση νέων επενδυτών που μπορούν να ενισχύσουν ή και να ξεμπλοκάρουν το έργο. Στο επίκεντρο βρίσκεται πλέον η U.S. International Development Finance Corporation (DFC), ο αναπτυξιακός οργανισμός των Ηνωμένων Πολιτειών, που εξετάζει συμμετοχή στη χρηματοδότηση της ηλεκτρικής διασύνδεσης.
Το ενδιαφέρον αυτό δεν έρχεται τυχαία. Υψηλόβαθμα στελέχη της DFC βρέθηκαν πρόσφατα στην Ελλάδα με αφορμή τη Διατλαντική Σύνοδο για την Ενέργεια, όπου συζητήθηκαν εκτενώς τα μεγάλα ενεργειακά έργα της περιοχής. Μια θετική απόφαση συμμετοχής της DFC θα προσέφερε ένα είδος αμερικανικής “ομπρέλας”, σε ένα έργο που συχνά έχει βρεθεί αντιμέτωπο με εξωτερικές πιέσεις και απειλές.
Ο ρόλος και τα εργαλεία της DFC
Η DFC, που ιδρύθηκε το 2019 ως διάδοχος της OPIC, λειτουργεί ως βασικός χρηματοδοτικός και επενδυτικός βραχίονας της αμερικανικής κυβέρνησης σε στρατηγικά έργα. Στόχος της είναι να ενισχύει την ενεργειακή ασφάλεια, να χρηματοδοτεί υποδομές σε κρίσιμες περιοχές και να υποστηρίζει επενδύσεις που έχουν γεωπολιτικό αποτύπωμα.
Η DFC δεν παρέχει επιχορηγήσεις. Αντίθετα, προσφέρει:
δάνεια και εγγυήσεις δανείων,
επενδύσεις μετοχικού κεφαλαίου,
ασφάλιση πολιτικού κινδύνου,
συγχρηματοδότηση με διεθνείς οργανισμούς.
Για την Ελλάδα και την Κύπρο, το σημαντικότερο εργαλείο είναι η δυνατότητα equity συμμετοχής, δηλαδή η άμεση επένδυση της DFC στο έργο. Μια τέτοια εμπλοκή θα έδινε σημαντικό μήνυμα σταθερότητας, θα ενίσχυε την ανθεκτικότητα του project και θα λειτουργούσε αποτρεπτικά σε τρίτους που επιχειρούν να το εμποδίσουν.
Προσπάθειες για πολυμερή διάσκεψη στην Ανατολική Μεσόγειο
Παράλληλα με το ενεργειακό σκέλος, η Αθήνα κινείται προς τη διοργάνωση μιας πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο. Στόχος είναι να συγκεντρωθούν στο ίδιο τραπέζι χώρες που έχουν εκκρεμότητες σε ζητήματα ΑΟΖ, ενεργειακής συνδεσιμότητας και περιφερειακής συνεργασίας.
Η κυβέρνηση προγραμματίζει να αποστείλει προσκλήσεις σε Κύπρο, Τουρκία, Αίγυπτο και Λιβύη, ώστε μέχρι το τέλος του έτους να διαμορφωθεί συγκεκριμένο πλαίσιο συνεργασίας. Η λεγόμενη δομή “5 x 5”, που εξετάζεται, επιδιώκει να δημιουργήσει μηχανισμό διαλόγου σε μια περιοχή που χαρακτηρίζεται από ένταση, ανταγωνισμό και συνεχείς ανατροπές.
Το μήνυμα Χριστοδουλίδη προς την Άγκυρα
Στο διπλωματικό πεδίο, ο Νίκος Χριστοδουλίδης επιχειρεί αλλαγή τόνου ενόψει της ανάληψης της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης από την Κύπρο τον Ιανουάριο του 2026. Σε δηλώσεις του στους Financial Times ανέφερε ότι η κυπριακή κυβέρνηση έχει προσαρμόσει την προσέγγισή της προς την Τουρκία, σημειώνοντας ότι η γεωγραφική γειτνίαση δεν μπορεί να αλλάξει.
Ο Κύπριος πρόεδρος επισήμανε πως ένα πρώτο βήμα θα μπορούσε να είναι η απελευθέρωση θεωρήσεων για Τούρκους επιχειρηματίες, με την προϋπόθεση ότι η Άγκυρα θα επιτρέψει το άνοιγμα ενός λιμανιού σε πλοία που φέρουν κυπριακή σημαία. Υπενθύμισε ότι από το 1987 κανένα κυπριακό πλοίο δεν έχει πρόσβαση σε τουρκικό λιμάνι, ένα γεγονός που παραμένει βασικό εμπόδιο στις εμπορικές και διπλωματικές σχέσεις.
Συζητήσεις στις Βρυξέλλες για την ηλεκτρική διασύνδεση
Το ενεργειακό καλώδιο βρέθηκε στο επίκεντρο συζητήσεων και στις Βρυξέλλες, όπου ο Σταύρος Παπασταύρου, ο Γιώργος Παπαναστασίου και ο Νίκος Τσάφος συναντήθηκαν με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Ενέργειας Νταν Γιόργκενσεν. Στη συνάντηση εξετάστηκαν τα αποτελέσματα της συνεργασίας Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ με τις ΗΠΑ, καθώς και η ανάγκη να επικαιροποιηθούν τα οικονομικά και τεχνικά δεδομένα του έργου.
Ο Σταύρος Παπασταύρου υπογράμμισε ότι η Ευρώπη πρέπει να κινηθεί γρήγορα εάν θέλει να επιτύχει πραγματική αποκλιμάκωση των τιμών ενέργειας σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Αντίκτυπος στις δημοσκοπήσεις
Το ενεργειακό άνοιγμα και οι διεθνείς πρωτοβουλίες της κυβέρνησης φαίνεται να αντικατοπτρίζονται στις τελευταίες μετρήσεις. Σύμφωνα με έρευνα της RealPolls, η Νέα Δημοκρατία εμφανίζεται ενισχυμένη, καταγράφοντας τριάντα κόμμα έξι τοις εκατό, από είκοσι επτά κόμμα επτά τοις εκατό στην προηγούμενη μέτρηση. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε στις εννέα και δέκα Νοεμβρίου, σε δείγμα 1.765 πολιτών.
Η κυβέρνηση συνδέει την ανοδική τάση με τις συμφωνίες που ανακοινώθηκαν στη Σύνοδο για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία στο Ζάππειο, όπου παρουσιάστηκε η στρατηγική της Ελλάδας ως ενεργειακού κόμβου της περιοχής.
Το επόμενο διάστημα θα φανεί εάν η συμμετοχή της DFC θα προχωρήσει σε συγκεκριμένη επενδυτική δέσμευση και εάν η προωθούμενη διάσκεψη της Ανατολικής Μεσογείου θα υλοποιηθεί εντός του χρονοδιαγράμματος που θέτει η Αθήνα.
