Ισχυρή επαναβεβαίωση της στήριξης της Γαλλίας στην προάσπιση των δικαιωμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου στις θαλάσσιες ζώνες τους από τις απειλές που αντιμετωπίζουν, έδωσε ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν από το βήμα της Παγκόσμιας Διάσκεψης για τους Ωκεανούς στη Νίκαια.
Η δήλωση του Γάλλου προέδρου έχει εξαιρετική σημασία, καθώς έρχεται σε μια στιγμή που οι αμφισβητήσεις των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο έχουν κορυφωθεί από την Τουρκία, με αφορμή τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό, τα Θαλάσσια Πάρκα αλλά και την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης.
Η Ελλάδα, μέχρι το τέλος του μήνα, όπως δήλωσε ο ίδιος ο Κυριάκος Μητσοτάκης από το βήμα της Διάσκεψης, θα θεσμοθετήσει τα Θαλάσσια Πάρκα του Ιονίου και των Νοτίων Κυκλάδων, προαναγγέλλοντας και άλλα Θαλάσσια Πάρκα σε επόμενο στάδιο. Είναι μια εκκρεμότητα αρκετών μηνών, η ανακοίνωση της οποίας πριν από έναν χρόνο είχε προκαλέσει εντονότατες αντιδράσεις από την Τουρκία. Παρά το γεγονός ότι τα Θαλάσσια Πάρκα θα περιορίζονται μόνο εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων των 6 ν.μ., η τουρκική αντίδραση εστιάζεται στην επαναφορά της θεωρίας των «Γκρίζων Ζωνών», καθώς η Τουρκία υποστηρίζει ότι πολλές από τις νησίδες και βραχονησίδες που θα περιλαμβάνονται στα Θαλάσσια Πάρκα είναι «αμφισβητούμενης κυριαρχίας».
Το γεγονός πάντως ότι η αναγγελία αφορά Θαλάσσιο Πάρκο στις Νότιες Κυκλάδες, αφήνει εκτός του σχεδιασμού για επόμενη φάση έναν μεγάλο αριθμό νησίδων που αμφισβητεί η Τουρκία και οι οποίες, σε ανεπίσημους χάρτες που είχαν δει το φως της δημοσιότητας, περιλαμβάνονταν στο Θαλάσσιο Πάρκο.
Ίδια έντονη αντίδραση υπάρχει και στο θέμα του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, καθώς η Ελλάδα παρουσίασε τον βασικό χάρτη στις 16 Απριλίου και εκκρεμεί ακόμη η σύνταξη του συνόλου των χαρτών που συνοδεύουν τον ΘΧΣ και καθορίζουν αναλυτικά τις επιτρεπόμενες δραστηριότητες σε θαλάσσιες ζώνες και εκτός των χωρικών υδάτων, ώστε να κατατεθεί στην Κομισιόν και να υπάρξει έτσι ανακοπή της διαδικασίας καταβολής του προστίμου από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Ο ελληνικός χάρτης περιλαμβάνει τις δυνητικές θαλάσσιες ζώνες βάσει του Δικαίου της Θάλασσας, ενώ αποτυπώνει τα χωρικά ύδατα στο Αιγαίο στα 6 ν.μ., με την επισήμανση ότι αποτελεί δικαίωμα της χώρας μας η επέκτασή τους βάσει των προβλέψεων του Δικαίου της Θάλασσας.
Βεβαίως, σε ό,τι αφορά τα Θαλάσσια Πάρκα, η αντίδραση της Τουρκίας είναι αναμενόμενη, αλλά το ερώτημα είναι αν από το ρητορικό επίπεδο περάσει και σε δράση επί του πεδίου, όταν αρχίσουν να υλοποιούνται επιστημονικά, περιβαλλοντικά και άλλα προγράμματα στις βραχονησίδες που εντάσσονται στα Θαλάσσια Πάρκα.
Η Τουρκία έχει σχεδιάσει τον δικό της ΘΧΣ, ο οποίος επικαλύπτει μεγάλο μέρος των ελληνικών δυνητικών θαλάσσιων ζωνών και τις περιοχές που περιλαμβάνει ο ελληνικός χάρτης του ΘΧΣ, και σύντομα, όπως επισημαίνουν τουρκικές πηγές, θα τον καταθέσει στους αρμόδιους διεθνείς οργανισμούς.
Το αμέσως επόμενο διάστημα πάντως, θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις και για την επέκταση των Θαλάσσιων Πάρκων, την ολοκλήρωση του ΘΧΣ, αλλά και τη συνέχιση των εργασιών για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου–Κρήτης, ώστε να μην δοθεί η εντύπωση ότι η Ελλάδα υποχωρεί από την άσκηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της λόγω των απειλών της Τουρκίας.
Η Αθήνα, μέσα σε πολύ δύσκολο κλίμα, επιχειρεί να διατηρήσει τη διαδικασία της ελληνοτουρκικής προσέγγισης και, μετά από καθυστέρηση μηνών, αυτή την εβδομάδα θα πραγματοποιηθούν δύο συναντήσεις: της Θετικής Ατζέντας με τον υφυπουργό Εξωτερικών Τάσο Χατζηβασιλείου στην Αθήνα και ο Πολιτικός Διάλογος την Πέμπτη στην Άγκυρα με επικεφαλής την υφυπουργό Εξωτερικών Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου.
Στόχος είναι να διαμορφωθούν οι προϋποθέσεις ώστε να πραγματοποιηθεί το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας και η συνάντηση Μητσοτάκη–Ερντογάν στην Άγκυρα, στις αρχές Ιουλίου. Οι δύο ηγέτες θα βρεθούν και στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη (24–25 Ιουνίου), αλλά η πίεση που θα υπάρχει από τη βαρύτητα της ατζέντας της Συνόδου και από την πρώτη παρουσία του Ντόναλντ Τραμπ στο ΝΑΤΟ, μετά τις απειλές του για την εγκατάλειψη της διατλαντικής στρατηγικής σχέσης, δεν θα επιτρέψει μεγάλης διάρκειας διμερείς συναντήσεις.
Τους τελευταίους μήνες το κλίμα έχει επιβαρυνθεί τόσο με την επιθετική ρητορική της Τουρκίας σε ό,τι αφορά τον ΘΧΣ και τα Θαλάσσια Πάρκα, όσο και με τα εμπόδια που έχει εγείρει στη συνέχιση του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κύπρου – Κρήτης. Ένα άλλο σημείο αντιπαράθεσης είναι η προσπάθεια της Ελλάδας να τεθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο όροι και προϋποθέσεις για τη συμμετοχή της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας στο μεγάλο πρόγραμμα επανεξοπλισμού της Ευρώπης, το οποίο έχει μεγάλη οικονομική σημασία για την Άγκυρα αλλά και πολιτική, καθώς θεωρεί ότι αποτελεί ένα σημαντικό βήμα για την de facto συμμετοχή της σε έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ,την Ευρωπαϊκή Άμυνα.
