Ψηλά στην κυβερνητική ατζέντα είναι η άρση μονιμότητας δημοσίων υπαλλήλων με το ζήτημα να έχει τεθεί και επίσημα στο τραπέζι χαρακτηρίζοντας «ανάγκη να αναθεωρηθεί το άρθρο 103 του Συντάγματος για τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων».
Με τα κυβερνητικά στελέχη αλλά και τον ίδιο τον πρωθυπουργό να τονίζουν σε κάθε σχετική αναφορά πως η «άρση μονιμότητας» των δημοσίων υπαλλήλων δεν είναι τίποτα άλλο από αξιολόγηση με αποτελέσματα με στόχο «να επιβραβεύονται οι συνεπείς και εργατικοί δημόσιοι υπάλληλοι και αφετέρου, αν υπάρχουν περιπτώσεις υπαλλήλων οι οποίοι συστηματικά, επίμονα και επί μακρό χρόνο δεν ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές της θέσης τους, να μην υπάρχει συνταγματικό κώλυμα προκειμένου να απομακρύνονται από το Δημόσιο». Αυτό σημείωσε μεταξύ άλλων ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, την Παρασκευή κατά τη διάρκεια συνάντησής του με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Τασούλα, στο πλαίσιο των μηνιαίων τακτικών ενημερώσεων, όπου αναφέρθηκε στις προτάσεις της κυβέρνησης για τη συνταγματική αναθεώρηση, κάνοντας ειδική αναφορά στο θέμα της άρσης της μονιμότητας στο Δημόσιο.
«Είναι ανάγκη να κριθεί αναθεωρητέο το άρθρο 103 του Συντάγματος. Η πρωτοβουλία αφορά πρωτίστως τη θεσμική κατοχύρωση της έννοιας της αξιολόγησης και της δυνατότητας, αφενός να επιβραβεύονται οι συνεπείς και εργατικοί δημόσιοι υπάλληλοι και αφετέρου, αν υπάρχουν περιπτώσεις υπαλλήλων οι οποίοι συστηματικά, επίμονα και επί μακρό χρόνο δεν ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές της θέσης τους, να μην υπάρχει συνταγματικό κώλυμα προκειμένου να απομακρύνονται από το Δημόσιο» σημείωσε μεταξύ άλλων ο πρωθυπουργός υπογραμμίζοντας παράλληλα πως «είναι μία σημαντική πρωτοβουλία, που αποτελεί και ένα μήνυμα ωρίμανσης για τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε τις ευθύνες, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις συνολικά της δημόσιας διοίκησης».
Αξίζει να σημειωθεί πως πέραν του άρθρου 103, η κυβέρνηση διευρύνει τον κύκλο της συνταγματικής αναθεώρησης, συμπεριλαμβάνοντας τα προς αναθεώρηση άρθρα:
- Άρθρο 16 (μη κρατικά πανεπιστήμια).
- Άρθρο 86 (για την ευθύνη υπουργών).
- Άρθρο 24 (για το περιβάλλον και τη χωροταξία).
«Οι συνταγματικές αναθεωρήσεις ήταν πάντα μια ευκαιρία για συζητήσεις οι οποίες είχαν σκοπό να χτίσουν γέφυρες και όχι να ανοίξουν καινούργια ρήγματα. Ακριβώς γιατί αυτό επιβάλλει το ίδιο το Σύνταγμα, οπότε ελπίζω τα κόμματα να προσέλθουν σε αυτή τη συζήτηση με την απαιτούμενη θεσμική υπευθυνότητα», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Από την πλευρά του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνος Τασούλας ανέφερε πως: «Αξίζει τον κόπο η συζήτηση να είναι συναινετική. Συναινετική δεν σημαίνει απαραιτήτως συμφωνούμε σε όλα, αλλά το ύφος και το στυλ της συζήτησης να είναι συναινετικό, το οποίο αποτελεί πιστεύω και επιταγή του ίδιου του Συντάγματος όσον αφορά τη συνταγματική αναθεώρηση».
Οι στόχοι της κυβέρνησης και όσα απαιτούνται για να περάσει η αλλαγή του άρθρου 103
Tο ζήτημα της άρσης της μονιμότητας σε περιπτώσεις δομικής και συστηματικής ανεπάρκειας που έθεσε ο Πρωθυπουργός, σημειώνεται πως δεν είναι η πρώτη φορά που κάνει ξεκάθαρο πως αποτελεί προτεραιότητα. Άλλωστε από την περίοδο που ήταν υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης ο κ. Μητσοτάκης είχε θέσει το θέμα της αξιολόγησης των δημοσίων υπαλλήλων.
Σήμερα, αυτό που επιχειρεί είναι να δώσει χρόνο στα κόμματα της αντιπολίτευσης να γνωρίσουν την ατζέντα που τίθεται προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητες ζυμώσεις σε επίπεδο κεντρικών επιτροπών και των ειδικών τους ομάδων, ενώ ο στόχος είναι ο «μαγικός» αριθμός των 180 βουλευτών.
Από πλευράς της η κυβέρνηση έχει ρίξει τη γέφυρα της συναίνεσης σε όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Ωστόσο, βλέποντας προς την αξιωματική αντιπολίτευση, αυτό που επισημαίνει είναι ότι «δεδομένου ότι το ΠΑΣΟΚ έχει και έναν θεσμικό χαρακτήρα, έχει κυβερνήσει αρκετά χρόνια» μένει να φανεί και με τον πρόεδρο τον Νίκο Ανδρουλάκη, ποια ακριβώς θέση θα πάρει και στο συγκεκριμένο θέμα.
Υπενθυμίζεται πως ο Πρωθυπουργός κατά τη διυπουργική σύσκεψη όπου παρουσιάστηκε η νέα ηλεκτρονική αξιολόγηση δεκάδων υπηρεσιών του ευρύτερου δημόσιου τομέα από τους πολίτες είχε τονίσει: «Είναι πραγματικά ξεχωριστή η σημερινή μας συνάντηση, καθώς ουσιαστικά αφορά κάτι το οποίο γίνεται για πρώτη φορά στη χώρα. Σχεδόν 5 εκατομμύρια πολίτες έχουν τη δυνατότητα να βαθμολογούν οι ίδιοι τις δημόσιες υπηρεσίες, έχοντας πια τον πρώτο λόγο, με στόχο ένα κράτος το οποίο να είναι πιο αποτελεσματικό και πιο φιλικό. Έτσι μπορούν να στείλουν το δικό τους μήνυμα για όσα απασχολούν την καθημερινότητά τους, από τον ΕΦΚΑ, το Κτηματολόγιο, την ΑΑΔΕ, τις δημόσιες συγκοινωνίες, αλλά και την κατάσταση που επικρατεί στις γειτονιές, στα σχολεία, την καθαριότητα, τον ηλεκτροφωτισμό και πολλά ακόμα», δήλωσε ο Πρωθυπουργός κατά τη διάρκεια της παρουσίασης.
Η αξιολόγηση θα γίνεται μέσα σε λίγα λεπτά μέσω της εθελοντικής συμπλήρωσης ψηφιακού ερωτηματολογίου στη σελίδα axiologisi.ypes.gov.gr. Το ερωτηματολόγιο θα αποτελείται από περίπου 50 ερωτήσεις και θα καλύπτει περίπου 45 υπηρεσίες και φορείς. Οι συμμετέχοντες θα βαθμολογούν τις υπηρεσίες από 1, το χαμηλότερο, έως 10, το υψηλότερο, συμβάλλοντας στο ευρύτερο πλέγμα μέτρων αξιολόγησης που διαθέτει πλέον η πολιτεία.
Το ερωτηματολόγιο περιλαμβάνει υλικό για μεγάλους κεντρικούς φορείς, όπως ο e-ΕΦΚΑ και η ΑΑΔΕ, τα μέσα μεταφοράς, όσο και για πληθώρα υπηρεσιών ή χώρων που προσφέρει η Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπως η καθαριότητα, η ποιότητα των δρόμων, ο δημόσιος ηλεκτροφωτισμός, η διαθεσιμότητα χώρων στάθμευσης, οι παιδικές χαρές, οι υποδομές για πολίτες με αναπηρία και η μέριμνα για ζώα συντροφιάς. Οι πολίτες θα μπορούν επίσης να αξιολογήσουν εφαρμογές του gov.gr και ψηφιακές υπηρεσίες, σαν την ηλεκτρονική συνταγογράφηση.
Στην αξιολόγηση θα μπορούν να λάβουν μέρος σχεδόν 5 εκατομμύρια Έλληνες πολίτες και αλλοδαποί κάτοικοι οι οποίοι είναι εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Μητρώο Επικοινωνίας. Οι συμμετέχοντες θα συνδέονται με τους ατομικούς κωδικούς Taxisnet και κατ’ αυτόν τον τρόπο θα διασφαλίζεται ότι οι ενδιαφερόμενοι θα υποβάλουν τις απαντήσεις τους μόνο μία φορά. Πέραν των ερωτήσεων, οι πολίτες θα μπορούν να γράψουν ένα σύντομο ελεύθερο κείμενο και να προτείνουν υπηρεσίες που θα ήθελαν να δουν να ψηφιοποιούνται. Το ερωτηματολόγιο δεν θα αφορά προσωπικά αιτήματα ή αξιολόγηση μεμονωμένων υπαλλήλων.
«Ουσιαστικά ζητάμε λίγο από τον χρόνο των πολιτών για να μας δώσουν εξαιρετικά χρήσιμες πληροφορίες για το πώς μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι. Αυτός είναι ο κεντρικός σκοπός αυτής της προσπάθειας: να μπορούμε να εντοπίζουμε αδυναμίες και να μπορούμε να επιτυγχάνουμε πραγματική πρόοδο. Είναι ουσιαστικά ένα εργαλείο λογοδοσίας. Δίνουμε τον λόγο στους πολίτες και φυσικά η υποχρέωσή μας την επόμενη μέρα δεν είναι απλά να θέσουμε στο δημόσιο διάλογο τα στοιχεία αυτά, αλλά να τα αξιοποιήσουμε έτσι ώστε πραγματικά να στρέψουμε την προσοχή μας εκεί που οι πολίτες μας υποδεικνύουν ότι υπάρχουν σημαντικές αδυναμίες», τόνισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Εκτός του ερωτηματολογίου βρίσκονται οι δομές δημόσιας υγείας, για τις οποίες βρίσκεται σε φάση υλοποίησης μία ξεχωριστή μέθοδος αξιολόγησης. Επιπλέον, το ερωτηματολόγιο εστιάζει σε υπηρεσίες που αγγίζουν την καθημερινότητα αλλά δεν θεωρούνται μετωπικές, δηλαδή όπου οι πολίτες σπάνια χρειάζεται να έρθουν πρόσωπο με πρόσωπο με δημόσιο ή δημοτικό υπάλληλο. Για τις μετωπικές υπηρεσίες, στις οποίες για παράδειγμα συγκαταλέγονται τα ΚΕΠ, σχεδιάζεται μία συμπληρωματική μέθοδος αξιολόγησης, όπου ο πολίτης θα λαμβάνει στη συνέχεια προσωποποιημένο μήνυμα στο κινητό όπου θα μπορεί να βαθμολογήσει τόσο την υπηρεσία που επισκέφτηκε όσο και τη διαδικασία λειτουργίας του Δημοσίου.
«Δίνω πολύ μεγάλη έμφαση σε μία δράση η οποία θα ξεδιπλωθεί σύντομα από το Υπουργείο Υγείας. Ποιος είναι ο σκοπός μας; Όταν ένας πολίτης εξέρχεται του νοσοκομείου ή οποιασδήποτε άλλης δομής υγείας, να μπορεί σύντομα να μας δίνει τη βαθμολογία του για το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών στη δομή υγείας την οποία επισκέφθηκε», ανέφερε ο Πρωθυπουργός.
Τακτικό εργαλείο λογοδοσίας και πολυεπίπεδη ανάλυση για ένα καλύτερο κράτος
Το ερωτηματολόγιο για τη μέτρηση της ικανοποίησης των πολιτών προγραμματίζεται να στέλνεται μία φορά ανά εξάμηνο, κάθε άνοιξη και κάθε φθινόπωρο, αφενός ώστε να γίνεται τακτική αξιολόγηση και αφετέρου ώστε συγκεντρωθεί μία πλούσια βάση δεδομένων, η οποία θα επιτρέπει τον καλύτερο εντοπισμό προβλημάτων, δυσλειτουργιών και αναποτελεσματικών διαδικασιών. Οι ερωτήσεις θα επικαιροποιούνται, ανάλογα με τις παρατηρήσεις των πολιτών και λαμβάνοντας υπόψη τη συνεχιζόμενη ψηφιοποίηση του κράτους.
«Ουσιαστικά αυτό το οποίο κάνουμε είναι η μεγαλύτερη έρευνα η οποία έχει γίνει ποτέ, όσον αφορά τις σχέσεις της πολιτείας με την κοινωνία, με τους πολίτες. Μόνο που αυτή τη φορά είναι ο πολίτης αυτός ο οποίος υποδεικνύει στη διοίκηση πού πρέπει να στρέψει την προσοχή της και πού πρέπει να βελτιώσει τη λειτουργία της», επισήμανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Η υποβολή των απαντήσεων θα γίνεται ανώνυμα, με απόλυτη ασφάλεια. Τα μόνα στοιχεία που θα συλλέγονται είναι η ηλικία κάθε πολίτη που συμμετέχει και η περιοχή διαμονής τους, ώστε να γίνεται ανάλυση των απαντήσεων με βάση την ηλικιακή ομάδα και ανά Δήμο ή Περιφέρεια. Η μελέτη των στοιχείων θα είναι πολυεπίπεδη, με γεωγραφικά, ηλικιακά και υπηρεσιακά κριτήρια, για τον καλύτερο εντοπισμό των βελτιώσεων που απαιτούνται.
Τα δεδομένα που θα προκύψουν θα είναι διαθέσιμα σε όλους (open data), λειτουργώντας ως εργαλείο διαφάνειας και λογοδοσίας για τη βελτίωση του κράτους. Θα διατίθενται επίσης γραφήματα, χάρτες και άλλες μορφές οπτικής απεικόνισης των στοιχείων.
Αντιδράσεις για την άρση της μονιμότητας
Σφοδρή κριτική στην κυβέρνηση εξαπέλυσαν τα κόμματα της αντιπολίτευσης για την αναθεώρηση του άρθρου 103. Πυροτέχνημα χαρακτήρισε την πρόταση της Νέας Δημοκρατίας ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, με την κυβέρνηση να απαντά ότι ζητά καθαρές θέσεις από την αντιπολίτευση.
Αποφασισμένη να ανοίξει το διάλογο για τη Συνταγματική Αναθεώρηση, βάζοντας μάλιστα στο τραπέζι και το θέμα της μονιμότητας στο δημόσιο είναι η κυβέρνηση, καλώντας τα κόμματα να καταθέσουν τις προτάσεις τους και επιδιώκοντας τη μέγιστη δυνατή συναίνεση.
Μιλώντας στο ertnews o αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης προανήγγειλε διεύρυνση του μπόνους απόδοσης στο δημόσιο και ενίσχυση της αξιολόγησης: «Κανείς δεν θέλει να λειτουργήσει τιμωρητικά για τους δημοσίους υπαλλήλους. Υπάρχουν πολλοί υπάλληλοι – και γνωρίζω προσωπικά αρκετούς – οι οποίοι, αμειβόμενοι με χαμηλές αποδοχές εργάζονται και πέρα από το ωράριο τους για να βοηθήσουν τη διοίκηση και τους πολίτες. Ωστόσο, υπάρχει θέμα αξιοκρατίας, αξιολόγησης και λογοδοσίας και αυτό πάμε να αντιμετωπίσουμε, αυτό που πάμε να κάνουμε θέλουμε να βασίζεται σε καλές ευρωπαϊκές πρακτικές, πώς κάνουν αξιολόγηση στη Γερμανία, τη Γαλλία , την Ιταλία και εμείς δεν θα την κάνουμε»?
Πυροτέχνημα χαρακτήρισε την πρόταση της ΝΔ για αναθεώρηση του άρθρου 103 ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης, μιλώντας στο MEGA: «Ψήφισαν νόμους που ήθελαν να φέρουν την αξιοκρατία στο δημόσιο και το 80% τμηματαρχών και γενικών διευθυντών να είναι κομματικές επιλογές. Το ΠΑΣΟΚ θέλει ένα δημόσιο που θα λειτουργεί στα πρότυπα των μεγάλων ευρωπαϊκών χωρών, Γαλλίας και Γερμανίας. Κι εκεί υπάρχει μονιμότητα αλλά υπάρχει αξιολόγηση, αξιοκρατία, ο υπάλληλος μπορεί να χάσει τη δουλειά του αλλά υπάρχει μια δομή»
Καθαρές θέσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης ζητά η κυβέρνηση με τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Παύλο Μαρινάκη να απαντά στην κριτική για τους μετακλητούς: «για να ληφθεί η απόφαση θέλει πλειοψηφία, επειδή άκουσα και την αμήχανη αντίδραση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, η ερώτηση αυτή τη στιγμή είναι μία και συγκεκριμένη. Συμφωνεί το ΠΑΣΟΚ να βάλουμε στο τραπέζι της αναθεώρησης το άρθρο 103 του Συντάγματος, να αρθεί η μονιμότητα στο δημόσιο; Αυτό με τους μετακλητούς το έλεγε και ο ΣΥΡΙΖΑ, δεν ισχύει και έχει απαντηθεί. Τώρα, εγώ δεν κατάλαβα τι είπε ο κ. Ανδρουλάκης, να σας πω την αλήθεια. Γιατί δεν ήθελε να δώσει απάντηση».
Τα πυρά του κατά του πρωθυπουργού εξαπέλυσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτης Φάμελος, μιλώντας στο «Ράδιο Πάντειον», κατηγορώντας τον για απαξίωση και ξεπούλημα του δημοσίου: «τα βάζει με τους δημόσιους υπαλλήλους γιατί θέλει να ξεπουλήσει την πολιτεία είναι πολύ πιο σκληρός στην ύδρευση, στην υγεία, την καθαριότητα, ενώ υπάρχει πειθαρχικό δίκιο για τους δημόσιους υπάλληλος και ο ίδιος φέρνει τα ρουσφέτια του».
Σφοδρή κριτική στην κυβέρνηση και από τον Δημήτρη Κουτσούμπα, Γενικό Γραμματέα της Κ.Ε. του ΚΚΕ: «με φτηνά επικοινωνιακά κόλπα θα πείσει τον λαό ότι για το εχθρικό, εγκληματικό κράτος που έχει απέναντί του, ευθύνονται οι ίδιοι οι εργαζόμενοι, οι δημόσιοι υπάλληλοι».
«Μόνον τα καθεστώτα επιζητούν κοινωνικό αυτοματισμό και διχασμό, αλλά δεν χρησιμοποιούν τον φιλολαϊκό μετασχηματισμό», σχολίασε ο Κυριάκος Βελόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης.
Η Έφη Αχτσιόγλου, βουλευτής της Νέας Αριστεράς, ανέφερε πως: «Στόχος της ΝΔ και του κ. Μητσοτάκη, που επενδύουν στον κοινωνικό αυτοματισμό, είναι η περαιτέρω διάλυση των εργασιακών σχέσεων και δικαιωμάτων στο Δημόσιο, η ομηρία και ο εκβιασμός των δημοσίων υπαλλήλων».
Η κυβέρνηση θα επιμείνει στο να επιδιώξει ευρύτερες πολιτικές συναινέσεις.
Ποια διαδικασία προβλέπεται
Ως προς τη διαδικασία, αυτή η Βουλή θα είναι η προτείνουσα και η επόμενη θα είναι η αναθεωρητική.
Έχουν ήδη συμπληρωθεί πέντε χρόνια από την τελευταία αναθεώρηση του 2019 που είναι το όριο που θέτει το Σύνταγμα, για να εκκινήσει και πάλι η διαδικασία. Όπως το τοποθέτησε χρονικά ο πρωθυπουργός, η συζήτηση για την αναθεώρηση θα εκκινήσει με τη νέα σύνοδο της Βουλής που ξεκινά την πρώτη Δευτέρα κάθε Οκτώβρη.
Η προτείνουσα Βουλή διαπιστώνει την ανάγκη αναθεώρησης και καθορίζει ειδικά τις διατάξεις που πρέπει να αναθεωρηθούν, ξεκινά η συζήτηση στην Επιτροπή και ακολουθεί η Ολομέλεια.
Τέλη του 2025 αναμένεται η πλειοψηφία να προσδιορίσει και στο Κοινοβούλιο ποια άρθρα του Συντάγματος προτείνει για αναθεώρηση. Η σκυτάλη περνάει στην Επιτροπή Αναθεώρησης για τα περαιτέρω, η πλειοψηφία θα διαμορφωθεί ένα κείμενο και πάνω σε αυτό θα αποφασίσει η Ολομέλεια.
Τρεις πιθανότητες:
Ένα άρθρο δεν συγκεντρώνει ούτε 151 – 1. Αν ένα άρθρο δεν συγκεντρώσει ούτε 151 ψήφους, μένει εκτός από την επόμενη Βουλή που είναι αναθεωρητική.
Ένα άρθρο συγκεντρώνει ανάμεσα σε 151-180 ναι. Αν ένα άρθρο λάβει από 151 έως 180 ψήφους, τότε στην επόμενη Βουλή το τελικό κείμενο πρέπει να λάβει πάνω από 180 ψήφους
Ένα άρθρο συγκεντρώνει πάνω από 180 ναι. Αν στην προτείνουσα Βουλή, ένα άρθρο λάβει 180 ναι, τότε εγκρίνεται στην επόμενη Βουλή με 151 ψήφους.
