Η κυβέρνηση με το νέο Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας φέρνει τεράστιες αλλαγές με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις να βρίσκονται ήδη στη Βουλή.
Στόχος του υπουργείου Δικαιοσύνης είναι να αντιμετωπιστούν οι όποιες στρεβλώσεις υπάρχουν με τις όποιες αλλαγές σύμφωνα πάντα με το υπουργείο να είναι πλήρως εναρμονισμένες με τις προεκλογικές εξαγγελίες της κυβέρνησης.
Οι αλλαγές αφορούν ένα ευρύ φάσμα άρθρων και διατάξεων που θα δώσουν λύσεις σε μια σειρά ζητημάτων, από τις εισβολές του Ρουβίκωνα, τις επιθέσεις σε εφοριακούς, τις κλοπές, τη δωροδοκία δημοσίων υπαλλήλων, την οδήγηση υπό επήρεια αλκοόλ, ή τις αποφυλακίσεις πολυισοβιτών.
Ειδικότερα, προβλέπεται η αύξηση του κατώτατου ορίου πραγματικής έκτισης ποινών στα σωφρονιστικά καταστήματα από τα 17 στα 22 έτη, ώστε να θεμελιώνεται δικαίωμα αίτησης για υφ’ όρον απόλυση καταδικασμένων πολυισοβιτών. Παράλληλα, δημιουργούνται πρόσθετες δικλείδες για την προστασία της δημόσιας τάξης, καθώς μετατρέπεται εκ νέου σε κακούργημα η χρήση εκρηκτικών σε συγκεντρωμένο πλήθος. Επιπλέον, το σχέδιο νόμου προβλέπει αυστηρότερες ποινές για αδικήματα που διαπράττονται κατά τη διάρκεια αδειών των κρατουμένων, ώστε να εκτίονται εξ ολοκλήρου και χωρίς να προσμετρούνται τα ευεργετήματα των ημερομισθίων. Με τις διατάξεις, του νομοσχεδίου πραγματοποιούνται ουσιώδεις αλλαγές ώστε η χώρα μας να ανταποκριθεί στις αποφάσεις και τις Οδηγίες της ΕΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης για ζητήματα τρομοκρατίας, θωρακίζοντας περεταίρω το νομικό πλαίσιο κατά αυτών των εγκλημάτων.
Επιπλέον, οι διατάξεις του νομοσχεδίου αποκαθιστούν τις προηγούμενες ρυθμίσεις για το αδίκημα περί ενεργητικής δωροδοκίας, ώστε να εναρμονιστεί εκ νέου η χώρα μας με τις υποχρεώσεις που προβλέπονται στη σχετική σύμβαση της Ελλάδας με τον ΟΟΣΑ αλλά και τις υποχρεώσεις έναντι της GRECO.
Τέλος, με το νομοσχέδιο επέρχονται μια σειρά αλλαγών στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, που επιταχύνουν την απονομή της Δικαιοσύνης, όπως η επαναφορά του Μονομελούς Εφετείου. Επίσης, συστήνεται θέση Αναπληρωτή Εισαγγελέα κατά της Διαφθοράς, κατ’ αναλογία των διατάξεων που αφορούν στον Εισαγγελέα Οικονομικού Εγκλήματος.
Τι αλλάζει στον Ποινικό Κώδικα
Στα άρθρα 187, 187Α και 187Β σχετικά με τρομοκρατικές πράξεις και οργανώσεις, ανάγονται σε αυτοτελείς αξιόποινες πράξεις η παροχή πληροφοριών, η χρηματοδότηση και η στρατολόγηση μελών σε εγκληματική οργάνωση, σύμφωνα με την απόφαση πλαίσιο 2008/841/ΔΕΥ, ενώ παράλληλα διευρύνονται τα αδικήματα τα οποία εμπίπτουν στις τρομοκρατικές πράξεις, ακολουθώντας την Οδηγία 2017/541 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Ειδικότερα, εντάσσονται στο έγκλημα της τρομοκρατίας όλα τα ποινικά αδικήματα των κεφαλαίου 13 του ΠΚ.
Επιπλέον, για την απειλή τέλεσης τρομοκρατικών πράξεων ή διέγερση σε τέλεση τέτοιας πράξης τιμωρείται με ποινή φυλάκισης έως 5 έτη (από έως 3 έτη). Η ποινή φυλάκισης προβλέπεται όχι μόνο για όποιον προκαλεί ή διεγείρει τέλεση τρομοκρατικής πράξης με οποιονδήποτε τρόπο δημόσια, αλλά και μέσω του Διαδικτύου.
Στο άρθρο 110Α για την υφ’ όρον απόλυση και την κατ’ οίκον έκτιση ποινής με ηλεκτρονική επιτήρηση, οι πολυισοβίτες πρέπει να έχουν συμπληρώσει πραγματική έκτιση ποινής μέσα στην φυλακή 22 έτη από 17 έτη, που προβλεπόταν στον νέο ΠΚ. Επιπροσθέτως ακόμα και με τον ευεργετικό υπολογισμό (ημερομίσθια εντός φυλακής) θα πρέπει να έχει εκτιθεί στην φυλακή ποινή 20 ετών αντί 16 ετών στον νέο ΠΚ).
Τα άρθρα 159 και 159Α τροποποιούνται ώστε να συμπεριλαμβάνονται στις σχετικές διατάξεις για εγκλήματα που τελούνται από πολιτικά πρόσωπα (δωροδοκία, δωροληψία) και οι Υφυπουργοί.
Σύμφωνα με νέα διάταξη του άρθρου 169Α με φυλάκιση έως τρία έτη τιμωρείται ο κατηγορούμενος ο οποίος, μετά τη συμπλήρωση του εκάστοτε ανωτάτου ορίου της διάρκειας της προσωρινής κράτησης, παραβιάζει τους περιοριστικούς όρους σχετικά με την ελευθερία κίνησης και διαμονής.
Στο άρθρο 272 του ΠΚ η χρήση εκρηκτικών υλών καθίσταται κακούργημα τιμωρητέο με κάθειρξη έως 10 έτη.
Στο άρθρο 94 προστίθεται νέα διάταξη σύμφωνα με την οποία η ποινή για κακούργημα ή πλημμέλημα με δόλο τo οποίο τέλεσε κρατούμενος κατά τη διάρκεια της άδειάς του, εκτίεται ολόκληρη μετά την έκτιση της ποινής που επιβλήθηκε ή πρόκειται να επιβληθεί για πράξη για την οποία ήταν κρατούμενος ο υπαίτιος.
Στο άρθρο 173 προβλέπεται η ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 3 ετών για συμμετοχή υπαλλήλου επιφορτισμένου με τη φύλαξη κρατουμένου σε απόδραση, αντί της ποινής φυλάκισης τουλάχιστον δυο ετών.
Στα άρθρα 235 και 236 για την ενεργητική δωροδοκία, το αδίκημα μετατρέπεται εκ νέου σε κακούργημα, σύμφωνα με τις διατυπώσεις και τις επιταγές της GRECO και του ΟΟΣΑ
Συγκριμένα, η πράξη της (ενεργητικής) δωροδοκίας υπαλλήλου για ενέργεια ή παράλειψη που αντίκειται στα καθήκοντά του «τιμωρείται με κάθειρξη έως οκτώ έτη και χρηματική ποινή» (αντί της φυλάκισης τουλάχιστον τριών ετών και χρηματικής ποινής).
Επιπλέον, διευκρινίζεται πως και η πράξη της ενεργητικής δωροδοκίας που τελείται στην αλλοδαπή από ημεδαπό διώκεται αυτεπαγγέλτως, και δεν απαιτούνται οι όροι του άρθρου 6 παρ. 3.
Στο άρθρο 374 ΠΚ, το αδίκημα της κλοπής όταν γίνεται από δύο ή περισσότερους δράστες με διάρρηξη μετατρέπεται σε κακούργημα, καθώς συνάγεται η περίπτωση σύστασης συμμορίας, κατά το άρθρο 187 παρ. 3 του ΠΚ.
Στο άρθρο 137Α η διάταξη για τα βασανιστήρια αναδιατυπώθηκε προκειμένου η Χώρα μας να υιοθετήσει πλήρως τους ορισμούς της σχετικής Διεθνούς Σύμβασης για την έννοια των βασανιστηρίων.
Για το αδίκημα της απιστίας που αναφέρεται στο άρθρο 390 του Ποινικού Κώδικα προβλέπεται ότι για τις τράπεζες η ποινική δίωξη θα γίνεται μετά από σχετική μήνυση ενώ για τις υπόλοιπες κατηγορίες (κρατικούς λειτουργούς για παράδειγμα) προβλέπεται η αυτεπάγγελτη δίωξη από εισαγγελέα. Η διάταξη στοχεύει στο να διευκολυνθούν οι τράπεζες στη διευθέτηση των λεγόμενων κόκκινων δανείων.
Σχετικά με την ειδική διάταξη του ΠΚ, επιβάλλεται για την προστασία του ευαίσθητου δικαιώματος της κοινής ησυχίας η αναγωγή του σε ελαφρύ πλημμέλημα ώστε να εξασφαλίζεται η βεβαίωση των παραβάσεων από τα αστυνομικά όργανα.
Οι τροποποιήσεις στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας
Οι προτεινόμενες τροποποιήσεις αποσκοπούν στην βελτίωση διατάξεων του ΚΠΔ προκειμένου να καταστούν περισσότερο λειτουργικές και να συνδράμουν στην εύρυθμη λειτουργία των δικαστηρίων και στην απονομή της ποινικής δικαιοσύνης.
Το άρθρο 29 τροποποιείται προκειμένου να συμμορφωθεί η Χώρα προς τις υποδείξεις της GRECO. Με την τροποποίηση αφαιρείται από τον εκάστοτε Υπουργό Δικαιοσύνης η δυνατότητα να αναστείλει διώξεις για δωροδοκία ή δωροληψία. Η συγκεκριμένη ρύθμιση αποσκοπεί στην πληρότητα του νομικού μας πλαισίου.
Το άρθρο 35 ΚΠΔ τροποποιείται προκειμένου να καταστεί σαφές ότι από την αρμοδιότητα του Εισαγγελέα Εγκλημάτων Διαφθοράς εξαιρούνται οι περιπτώσεις που εφαρμόζεται η διάταξη του άρθρου 86 παρ. 1 του Συντάγματος και ο νόμος περί ευθύνης υπουργών.
Η τροποποίηση άρθρου 110 για το Μονομελές Εφετείο αποσκοπεί στην επανεισαγωγή του ως δικαστηρίου ουσίας. Αυτό κρίθηκε αναγκαίο για την αποσυμφόρηση των προς εκδίκαση υποθέσεων και την επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης.
Η διόρθωση του άρθρου 253 για τις κατ’ οίκον έρευνες κρίθηκε αναγκαία ώστε να διασαφηνιστεί ρητά ότι η παρουσία δικαστικού λειτουργού αφορά μόνον τις έρευνες σε κατοικία, ούτως ώστε να αποφευχθούν σχετικές συγχύσεις.
