Βρισκόμαστε στην άκρη ενός γκρεμού που δεν έχει πάτο. Οι καιροί που ζούμε δεν είναι απλώς επικίνδυνοι, είναι ολέθριοι. Ο Γουόρεν Μπάφετ, ο σοφότερος ίσως επενδυτής της εποχής μας, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου με μια κραυγή που παγώνει το αίμα, η φούσκα της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI), η παρανοϊκά υπερτιμημένη χρηματιστηριακή αγορά και το ανεξέλεγκτο παγκόσμιο χρέος συνθέτουν την πιο σκοτεινή απειλή που έχει γνωρίσει η ανθρωπότητα.
Μια απειλή ικανή να ισοπεδώσει την παγκόσμια οικονομία, πολύ χειρότερα από το κραχ των dotcom. Ο Ρόμπερτ Κιγιοσάκι, συγγραφέας του «Rich Dad Poor Dad», δηλώνει πως πλέον δεν ακούει τον Μπάφετ για διασκέδαση, αλλά για την ίδια του την επιβίωση. «Όταν ένας άνθρωπος τέτοιας σοφίας προειδοποιεί», λέει, «είναι εγκληματική αμέλεια να κλείνουμε τα αυτιά μας».
Ο Κιγιοσάκι θυμίζει ένα μάθημα ζωής που έμαθε από μικρός. «Ο Λόγος έγινε σάρκα και κατοίκησε ανάμεσά μας». Με απλά λόγια: γίνεσαι αυτά που λες και σκέφτεσαι. Ο «πλούσιος πατέρας» του απαγόρευε τη φράση «δεν μπορώ να το αντέξω οικονομικά». Γιατί, όπως έλεγε, αυτή είναι η φράση που παγιδεύει τους ανθρώπους στη φτώχεια. Αντίθετα, η ερώτηση «πώς μπορώ να το αντέξω;» ανοίγει το μυαλό, δημιουργεί λύσεις και οδηγεί σε πλούτο. Και αυτό δεν είναι φιλοσοφία. Είναι στρατηγική επιβίωσης σε περιόδους κραχ.
«Κορόνα κερδίζουν οι τραπεζίτες, γράμματα χάνεις εσύ»
Το πραγματικό παιχνίδι της παγκόσμιας οικονομίας είναι στημένο. Οι τραπεζίτες ιδιωτικοποιούν τα κέρδη και κοινωνικοποιούν τις ζημιές. Το 2008, όταν έχασαν δισεκατομμύρια, οι φορολογούμενοι πλήρωσαν τον λογαριασμό. Ο Κιγιοσάκι δηλώνει ότι αρνήθηκε να παίξει αυτό το παιχνίδι: κατέχει απτά περιουσιακά στοιχεία, εκτός τραπεζικού συστήματος, και μαθαίνει πώς να προστατεύεται νόμιμα από τη φορολογική λεηλασία.
Το σημερινό κραχ δεν ξεκίνησε χθες – ξεκίνησε το 1913
Οι μεγάλες καταρρεύσεις δεν γίνονται σε μία νύχτα. Χρειάζονται δεκαετίες – ή και αιώνες. Το σημερινό κραχ, κατά τον Ρόμπερτ Κιγιοσάκι, ξεκίνησε το 1913, όταν η US Federal Reserve Bank ανέλαβε τον έλεγχο του νομισματικού συστήματος. Ακολούθησαν:
Το 1965: νοθεία του ασημιού στα νομίσματα.
Το 1971: ο Nixon αποσύνδεσε το δολάριο από τον χρυσό και η παγκόσμια οικονομία μετατράπηκε σε οικονομία χρέους.
Σήμερα: ΗΠΑ και Ιαπωνία πνίγονται στο χρέος, οι καταναλωτές ζουν με πιστωτικές κάρτες, εργαζόμενοι μένουν άστεγοι γιατί δεν αντέχουν το ενοίκιο.
Οι νικητές θα είναι όσοι μελετούν νομισματική ιστορία, κατέχουν «χρήμα του Θεού» (χρυσό & ασήμι) και «χρήμα του λαού» (Bitcoin & Ethereum). Οι χαμένοι; Όσοι πιστεύουν ότι «το κράτος θα με σώσει», «η σύνταξη είναι σίγουρη» και ότι «αυτή τη φορά είναι διαφορετικά». Δεν είναι. Ποτέ δεν ήταν.
Τα κραχ είναι ευκαιρίες
Κάθε μεγάλη οικονομική κατάρρευση έχει ένα κοινό χαρακτηριστικό: όλα τα περιουσιακά στοιχεία πωλούνται σε έκπτωση. Μετά την Παγκόσμια Χρηματοπιστωτική Κρίση του 2008, ακίνητα, μετοχές, ETFs, αμοιβαία κεφάλαια, ακόμη και ο χρυσός και το ασήμι, ξεπουλιούνταν από πανικόβλητους επενδυτές. Για όσους είχαν ψυχραιμία, γνώση και σωστά «λόγια στο κεφάλι τους», εκείνη η περίοδος ήταν χρυσωρυχείο.
Η Federal Reserve (Fed) μόλις έδωσε το σήμα. Μειώνει τα επιτόκια και επαναφέρει την ποσοτική χαλάρωση (QE) – αυτό που ο Λάρι Λέπαρντ αποκαλεί ωμά «The Big Print». Με απλά λόγια, τύπωμα χρήματος χωρίς αντίκρισμα. Το αποτέλεσμα; Υπερπληθωρισμός, εκτόξευση του κόστους ζωής, οικονομική ασφυξία για τους απροετοίμαστους. Ο Ρόμπερτ Κιγιοσάκι είναι ξεκάθαρος: πραγματικός χρυσός, ασήμι, Bitcoin και Ethereum. Όχι υποσχέσεις. Όχι χαρτιά. Όχι «ασφάλεια τραπεζών». Σύμφωνα με τον Κιγιοσάκι, το ασήμι –από τα 20 δολάρια το 2024– μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 200 δολάρια η ουγγιά έως το 2026. Όχι από αισιοδοξία. Αλλά επειδή το σύστημα fiat χρήματος καταρρέει.
Το τελικό ερώτημα: Θα επιβιώσεις ή θα αφανιστείς;
Η ιστορία είναι ένας αμείλικτος τιμωρός για όσους την αγνοούν. Ο Ρόμπερτ Κιγιοσάκι θέτει το πιο τρομακτικό ερώτημα που κανείς δεν τολμά να απαντήσει: Τι θα κάνεις εσύ όταν η τελευταία κλωστή του συστήματος κοπεί και όλα γκρεμιστούν;
Το ψεύτικο χρήμα κατέστρεψε την παντοδύναμη Ρώμη, τη Γερμανία, την Κίνα. Η αυταπάτη ότι «αυτή τη φορά είναι διαφορετικά» είναι η παγίδα του θανάτου για την παγκόσμια μεσαία τάξη. Όταν η σκόνη κατακαθίσει, οι μόνοι που θα σταθούν όρθιοι θα είναι όσοι αρνήθηκαν να εμπιστευτούν το μέλλον τους σε τραπεζίτες και κυβερνήσεις που τους ληστεύουν. Οικονομικός Αρμαγεδδώνας ή η μεγαλύτερη ευκαιρία της ζωής σου; Η επιλογή είναι το μοναδικό πράγμα που σου έχει απομείνει. Να προσέχετε, γιατί η νύχτα που έρχεται θα είναι μεγάλη.