Η εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ θα οδηγήσει σε μια ριζική μεταμόρφωση του νομισματικού μας συστήματος μακροπρόθεσμα. Ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) διαφημίζει την αποτελεσματικότητα και την καινοτομία, αυξάνονται οι ανησυχίες ότι το νέο ψηφιακό νόμισμα θα εξαλείψει οριστικά τις ανώνυμες πληρωμές και θα περιορίσει την οικονομική ελευθερία. Ένα νέο χρονοδιάγραμμα για το έργο έχει πλέον οριστεί, αναφέρει το Exxpress.
Μετά από χρόνια δοκιμών και φάσεων σχεδιασμού, η ΕΚΤ θέλει τώρα να εισέλθει στην τελική φάση. Σύμφωνα με δήλωση της κεντρικής τράπεζας, το ψηφιακό ευρώ θα πρέπει να είναι χρησιμοποιήσιμο για πολίτες και επιχειρήσεις από το 2029 και μετά. Τα πρώτα πιλοτικά έργα θα μπορούσαν να ξεκινήσουν ήδη από το 2027, υπό την προϋπόθεση ότι ο Ευρωπαίος νομοθέτης θα θεσπίσει το απαραίτητο νομικό πλαίσιο μέχρι τότε.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Βιάζεται πολύ η Λαγκάρντ! Πατάει γκάζι για το ψηφιακό ευρώ
Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, τονίζει ότι το ψηφιακό ευρώ έχει ως στόχο να συμπληρώσει τα μετρητά και όχι να τα αντικαταστήσει. Παρ’ όλα αυτά, στην πράξη, η νέα μέθοδος πληρωμής θα μπορούσε να συμβάλει στη σταδιακή διάβρωση του φυσικού χρήματος.
Επίσημος στόχος: ανεξαρτησία από τους αμερικανικούς γίγαντες πληρωμών
Επισήμως, το έργο στοχεύει στη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από αμερικανικούς παρόχους πληρωμών όπως το PayPal, το Mastercard και η Visa. Η ΕΚΤ βλέπει το ψηφιακό ευρώ ως μια «ευρωπαϊκή απάντηση» στην κυριαρχία των ιδιωτικών παρόχων στις ηλεκτρονικές πληρωμές.
Οι καταναλωτές σύντομα θα έχουν άμεση πρόσβαση σε ένα ψηφιακό πορτοφόλι με την ΕΚΤ – έναν λογαριασμό που έχει σχεδιαστεί για να επιτρέπει μεταφορές, αγορές και πληρωμές σε δευτερόλεπτα. Αυτό που ακούγεται τεχνολογικά προηγμένο, ωστόσο, έχει πολιτικές επιπτώσεις: με την εισαγωγή ενός ψηφιακού νομίσματος κεντρικής τράπεζας, κάθε συναλλαγή θεωρητικά θα βρίσκεται στα χέρια της ΕΚΤ και των αρχών της – διαφανής, ανιχνεύσιμη και ενδεχομένως υπόκειται σε ρύθμιση.
Ο σκεπτικισμός αυξάνεται μεταξύ των τραπεζών και των καταναλωτών
Υπάρχει επίσης δισταγμός εντός του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού τομέα. Πολλές τράπεζες βλέπουν το ψηφιακό ευρώ ως ανταγωνιστή για τις δικές τους επιχειρήσεις, καθώς οι πελάτες σύντομα θα μπορούν να διατηρούν καταθέσεις απευθείας στην ΕΚΤ – χωρίς την παρέμβαση ιδιωτικών τραπεζών.
Ταυτόχρονα, η αποδοχή του κοινού είναι περιορισμένη: σύμφωνα με έρευνες, η πλειοψηφία των πολιτών αμφιβάλλει για τα οφέλη και έχει ελάχιστη εμπιστοσύνη στην ασφάλεια του νέου ψηφιακού νομίσματος. Μόνο το κόστος του έργου έχει προκαλέσει κριτική: η ΕΚΤ αναμένει επενδύσεις ύψους περίπου 1,3 δισεκατομμυρίων ευρώ έως το 2029, με το ετήσιο λειτουργικό κόστος να αναμένεται να φτάσει τα 320 εκατομμύρια ευρώ – που τελικά θα χρηματοδοτηθούν από τους φορολογούμενους στα κράτη μέλη της ΕΕ.
Το τι ακριβώς συνεπάγεται αυτό αφήνεται στο κοινό, το οποίο βρίσκεται στο πλευρό της τεχνοκρατικής ελίτ.
Η γεωπολιτική αναλύτρια Έλενα Φριτς γράφει στο κανάλι της στο Telegram σχετικά με την πρωτοβουλία της ΕΚΤ :
Εάν οι πολίτες διαχειρίζονται ψηφιακούς λογαριασμούς σε ευρώ απευθείας με την ΕΚΤ στο μέλλον, το τραπεζικό σύστημα θα χάσει την παραδοσιακή του λειτουργία αποθεματικού. Η κεντρική τράπεζα θα γίνει ο κόμβος δεδομένων για τις συναλλαγές πληρωμών. Αυτό που ακούγεται «μοντέρνο» σήμερα θα σημαίνει αύριο: πλήρης ιχνηλασιμότητα κάθε συναλλαγής.
Και σε μια κρίση; Η «ψηφιακή φυγή» προς την ΕΚΤ θα ήταν μόλις ένα κλικ μακριά – με δυνητικά μοιραίες συνέπειες για τις εμπορικές τράπεζες και την πραγματική οικονομία.
Το ψηφιακό ευρώ δεν είναι μέσο αποτελεσματικότητας, αλλά εδραίωσης εξουσίας. Ενισχύει τον θεσμό που δεν υπόκειται σε δημοκρατικό έλεγχο και αποδυναμώνει την αποκεντρωμένη δομή της αγοράς που κάποτε έκανε την Ευρώπη ισχυρή. Αντί να βασίζεται στη δυναμική της αγοράς, προτιμά να βασίζεται στον συγκεντρωτισμό σε κωδικοποιημένη μορφή.
Το ψηφιακό ευρώ είναι λιγότερο μια οικονομική καινοτομία και περισσότερο ένα πολιτικοοικονομικό πείραμα. Μετατοπίζει την εξουσία από κάτω προς τα πάνω, από τους πολίτες στους θεσμούς – και από την αποκεντρωμένη ευθύνη στον κεντρικό έλεγχο.
Η ΕΚΤ σχεδιάζει να ξεκινήσει την πιλοτική φάση το 2027 – αργότερα από ό,τι είχε αρχικά προγραμματιστεί λόγω συνεχιζόμενων προβλημάτων. Παρ’ όλα αυτά, η ΕΚΤ εξακολουθεί να στοχεύει στην εφαρμογή της το 2029.
