Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, με την έκθεση «Στρατηγική για την Ανανέωση των Γενεών στη Γεωργία» που δημοσιεύτηκε στις 21 Οκτωβρίου 2025, καλεί τα κράτη-μέλη να ξεκινήσουν από το δεύτερο εξάμηνο του 2026 την κατάργηση επιδοτήσεων σε συνταξιούχους αγρότες από την επόμενη Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) και να ενισχύσουν τη στήριξη νέων αγροτών με μέτρα έως 300.000 ευρώ ανά δικαιούχο. Η πρόταση εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το μέλλον της υπαίθρου.
Η Κομισιόν κρούει τον κώδωνα του κινδύνου ότι ο αγροτικός ιστός της ΕΕ αποδυναμώνεται δραματικά. Οι συνταξιούχοι αγρότες είναι τριπλάσιοι από τους νέους, οι τιμές γης ξεπερνούν τα 11.000 ευρώ κατά μέσο όρο, και τα εργαλεία της ΚΑΠ όχι μόνο δεν αντιστρέφουν την τάση, αλλά ενδεχομένως την επιδεινώνουν. Η έκθεση εντοπίζει πέντε βασικά προβλήματα:
- Περιορισμένη πρόσβαση σε γη και χρηματοδότηση: Οι υψηλές τιμές και η έλλειψη δανείων αποτρέπουν τους νέους από την είσοδο στον τομέα.
- Έλλειψη δεξιοτήτων: Η αγροτική εκπαίδευση υστερεί σε τεχνολογία και βιωσιμότητα.
- Ανεπαρκείς υποδομές: Η ύπαιθρος στερείται υπηρεσιών υγείας, μεταφορών και συνδεσιμότητας.
- Δυσκολίες διαδοχής: Οι χαμηλές συντάξεις κρατούν ηλικιωμένους στις εκμεταλλεύσεις.
- Κοινωνική υποτίμηση: Η γεωργία παραμένει μη ελκυστική για τη νέα γενιά
Η Επιτροπή προτείνει φιλόδοξες δράσεις για την ΚΑΠ μετά το 2027:
- “Starter Pack” για νέους αγρότες: Επιδοτήσεις, δάνεια και φορολογικά κίνητρα.
- Εθνικές στρατηγικές: Υποχρεωτική δέσμευση 6% του αγροτικού προϋπολογισμού για νέους.
- Αύξηση ενίσχυσης: Από 100.000 σε 300.000 ευρώ ανά νέο αγρότη.
- Παρατηρητήριο Γης: Διαφάνεια στις αγοραπωλησίες για πρόληψη κερδοσκοπίας.
- Εκπαίδευση: Προγράμματα όπως “Erasmus for Young Farmers” και “Women in Farming”.
- Διαφοροποίηση εισοδήματος: Ενίσχυση σε ανανεώσιμες πηγές, βιοοικονομία και αγροτουρισμό.
- Σύνδεση επιδοτήσεων με συνταξιοδότηση: Τέλος επιδοτήσεων σε συνταξιούχους έως το 2032 για διευκόλυνση διαδοχής
Η Κομισιόν θέτει στόχο διπλασιασμό των νέων αγροτών από 12% σε 24% έως το 2040, κρίσιμο για τη διατροφική ασφάλεια και τη βιωσιμότητα. Παράλληλα, επιδιώκει να αναμορφώσει την εικόνα της αγροτικής ζωής μέσω πρωτοβουλιών όπως οι “Rural Youth Ambassadors” και καμπάνιες στα κοινωνικά δίκτυα. Ωστόσο, η κατάργηση επιδοτήσεων σε συνταξιούχους, ειδικά στην Ελλάδα όπου οι συντάξεις είναι χαμηλές, μπορεί να πυροδοτήσει κοινωνικές αντιδράσεις.
Η κατάργηση επιδοτήσεων και η στήριξη νέων αγροτών είναι διπλό στοίχημα, διασφάλιση της υπαίθρου ή κίνδυνος περαιτέρω ερήμωσης.
