Μπορεί η Ευρώπη να έχει στραμμένο το βλέμμα στην προγραμματισμένη συνάντηση που έχουν σήμερα στη Σκωτία ο Ντόναλντ Τραμπ με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιρν, όμως, το σύνολο του κόσμου έχει ένα πρώτο αποτύπωμα της διακυβέρνησης του Αμερικανού προέδρου που συμπλήρωσε έξι μήνες στο τιμόνι των ΗΠΑ.
Οι 180 μέρες από τότε που ο Τραμπ ξεκίνησε τη δεύτερη θητεία του ως πρόεδρος των ΗΠΑ έχουν προκαλέσει αναστάτωση στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και διεθνώς με την δασμολογική του πολιτική, τα νομοσχέδια που παρουσίασε (και πέρασε), αλλά και με τις απειλές προς πάσα κατεύθυνση, όταν δεν «περνάει» το δικό του.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της κόντρας με τον Τζερόμ Πάουελ, τον οποίο έχει επανειλημμένα απειλήσει πως θα απολύσει, επεμβαίνοντας στην ανεξαρτησία της Fed.
Παράλληλα, έχει αναστατώσει τις εμπορικές σχέσεις με συμμάχους των ΗΠΑ και έχει ξεκινήσει ένα έργο αναμόρφωσης της δομής της ομοσπονδιακής κυβέρνησης «για να μειώσει τα έξοδα», το οποίο μέχρι στιγμής έχει φέρει το αντίθετο από το επιθυμητό αποτέλεσμα.
Μάλιστα, πολλές από τις αλλαγές έχουν εφαρμοστεί με εκτελεστικά διατάγματα, παρακάμπτοντας την εποπτεία του Κογκρέσου, προκαλώντας διεθνή ανησυχία για τη δημοκρατικότητα των διαδικασιών, σύμφωνα με τους Financial Times.
Έξι πολιτικές που έφεραν τα πάνω - κάτω
- Μετοχές και δολάριο
Στις αρχές Απριλίου, οι αμερικανικές μετοχές κατέγραψαν τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση σε επίπεδο πενταετίας, αφότου ο Τραμπ ανακοίνωσε δασμούς που στοχεύουν δεκάδες χώρες σε αυτό που ο ίδιος αποκάλεσε «ημέρα απελευθέρωσης».
Έκτοτε, οι αγορές έχουν ανακάμψει σε ιστορικά υψηλά.
Ο S&P 500 έκλεισε πάνω από τις 6.300 μονάδες για πρώτη φορά και έχει σημειώσει οκτώ ιστορικά υψηλά τον τελευταίο μήνα, ενώ καταγράφει άνοδο 5,2% από τον Ιανουάριο.
Αν κάποιος κοιτάξει τις αγορές σήμερα, δύσκολα θα φανταστεί ότι υπήρξε πρωτοφανής εμπορική αναταραχή, συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και αδιάκοπες επιθέσεις στην ανεξαρτησία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας.
Η χρηματιστηριακή αγορά και το bitcoin έχουν εκτοξευθεί, τα ομόλογα έχουν ξαναρχίσει ένα σταθερό ράλι και η αστάθεια στις τιμές του πετρελαίου έχει υποχωρήσει.
Μόνο η εικόνα του δολαρίου μπορεί να δείξει ότι κάτι πάει «στραβά», καθώς διανύει τη χειρότερη χρονιά του από το 1973, προκαλώντας ανησυχία μεταξύ των οικονομολόγων ότι οι οικονομικές πολιτικές του Τραμπ, σε συνδυασμό με τις επιθέσεις του στην ανεξαρτησία της Fed, κινδυνεύουν να μειώσουν τον ρόλο του ως ασφαλές καταφύγιο, διεθνώς.
- Μετανάστευση
Οι συλλήψεις από την Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων (ICE) έχουν αυξηθεί κατακόρυφα υπό τον Τραμπ, ο οποίος έχει ζητήσει μαζικές απελάσεις παράτυπων μεταναστών.
Η κυβέρνηση στοχεύει στην απέλαση 1 εκατομμυρίου ανθρώπων ετησίως και, ενώ ο Τραμπ είχε υποσχεθεί να επικεντρωθεί σε άτομα με ποινικό μητρώο κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας το 2024, τα κυβερνητικά στοιχεία δείχνουν ότι οι συλλήψεις της ICE στρέφονται σε μεγάλο βαθμό και προς τους μετανάστες χωρίς ποινικές καταδίκες.
- Δασμοί
Οι απειλές του Τραμπ στο μέτωπο των δασμών έχουν αυξήσει τον συνολικό πραγματικό δασμολογικό συντελεστή των ΗΠΑ στο 8,8%, από 2% στην αρχή του έτους, σύμφωνα με τους Financial Times.
Μέχρι στιγμής, αυτοί οι δασμοί έχουν αποφέρει 47 δισ. δολάρια περισσότερα έσοδα από την ίδια περίοδο πέρυσι και έφτασαν στο ιστορικό υψηλό των 64 δισ. δολαρίων στο δεύτερο τρίμηνο. Το μεγαλύτερο μέρος αυτού προέρχεται από τον δασμό 30% που επέβαλε η Ουάσιγκτον στις κινεζικές εισαγωγές.
Σημειώνεται πως αυτά είναι χρήματα που πληρώνουν οι αμερικανικές επιχειρήσεις στην κυβέρνηση.
Εάν εφαρμοστούν όλες οι πολιτικές του Τραμπ που έχουν ανακοινωθεί, συμπεριλαμβανομένων των δασμών 30% στην ΕΕ και το Μεξικό, ο μέσος πραγματικός δασμολογικός συντελεστής για τους Αμερικανούς καταναλωτές θα μπορούσε να αυξηθεί έως και 20,6% — ο υψηλότερος από το 1910, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Budget Lab του Yale.
- Το «Μεγάλο, όμορφο νομοσχέδιο»
Κεντρικός στόχος του Τραμπ στη δεύτερη θητεία του ήταν να πείσει το Κογκρέσο να ψηφίσει την εμβληματική του νομοθεσία για τους φόρους και τις δαπάνες, τον λεγόμενο Νόμο για το Ένα Μεγάλο Όμορφο Νομοσχέδιο.
Το νομοσχέδιο πέρασε από τη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων με οριακή ψηφοφορία και προβλέπει τεράστιες, οπισθοδρομικές φορολογικές περικοπές, οι οποίες χρηματοδοτήθηκαν εν μέρει από μεγάλες περικοπές στο Medicaid, το πρόγραμμα ασφάλισης υγείας για Αμερικανούς με χαμηλό εισόδημα και αναπηρίες.
Σχεδόν 11 εκατομμύρια περισσότεροι Αμερικανοί θα μείνουν χωρίς ασφάλιση υγείας έως το 2034 ως αποτέλεσμα του νόμου, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου.
Το νομοσχέδιο διαθέτει επίσης περίπου 170 δισ. δολάρια για την επιβολή της νομοθεσίας περί μετανάστευσης και την ασφάλεια των συνόρων, συμπεριλαμβανομένων 45 δισ. δολαρίων για την αύξηση της ικανότητας κράτησης της ICE και 30 δισ. δολαρίων για την πρόσληψη χιλιάδων νέου προσωπικού.
- Εκτελεστικά διατάγματα
Από τις 20 Ιανουαρίου έως τα τέλη Ιουλίου, ο Τραμπ εξέδωσε 170 εκτελεστικά διατάγματα, τα οποία του επιτρέπουν να ενεργεί χωρίς την εποπτεία του Κογκρέσου, κατά μέσο όρο περίπου ένα ανά ημέρα και με ρυθμό που υπερβαίνει κατά πολύ οποιονδήποτε άλλο πρόσφατο πρόεδρο.
Τα διατάγματα καθορίζουν πολλές από τις βασικές πολιτικές του Τραμπ: τους δασμούς της «ημέρας της απελευθέρωσης», τις αμφισβητήσεις του συνταγματικά κατοχυρωμένου δικαιώματος ιθαγένειας λόγω γέννησης, τη στόχευση δικηγορικών γραφείων και την αμφισβήτηση της εξουσίας του δικαστικού συστήματος.
- Περικοπές στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση
Η προσπάθεια της κυβέρνησης να μειώσει το μέγεθος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης καθοδηγήθηκε από το λεγόμενο Υπουργείο Αποδοτικότητας της Κυβέρνησης, ή Doge, με επικεφαλής τον Ίλον Μασκ, με στόχο να εξαλείψει τη «σπατάλη, την απάτη και την κατάχρηση».
Η προσπάθεια αυτή οδήγησε στο κλείσιμο ολόκληρων τμημάτων, μερικές φορές χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι συνέπειες.
Μια πρόσφατη δημοσίευση στο ιατρικό περιοδικό The Lancet διαπίστωσε ότι οι συνεχιζόμενες βαθιές περικοπές χρηματοδότησης θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περισσότερους από 14 εκατομμύρια επιπλέον θανάτους έως το 2030, συμπεριλαμβανομένων 4,5 εκατομμυρίων θανάτων μικρών παιδιών.
Παράλληλα, ο Doge διέλυσε το Γραφείο Οικονομικής Προστασίας Καταναλωτών και τον ραδιοτηλεοπτικό φορέα Voice of America, και περιέκοψε χιλιάδες θέσεις εργασίας στα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, στον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων και στα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας.
Ο Μασκ ανακοίνωσε την αποχώρησή του από την Doge στα τέλη Μαΐου λόγω διαφωνίας με τον Τραμπ, αλλά οι περικοπές συνεχίζονται.
TACO trade ή ρίσκο
Τον περασμένο Απρίλιο, όταν ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ άρχισε να «φλερτάρει» με την ιδέα της απόλυσης του προέδρου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, Τζερόμ Πάουελ, οι μετοχές και το δολάριο έπεσαν επειδή οι επενδυτές ανησυχούσαν ότι ακόμη και η συζήτηση για μια τέτοια κίνηση ξεπερνούσε μια κόκκινη γραμμή.
Δεν μπορείς καν να αστειευτείς γι' αυτό, δήλωσαν στο CNNi, άνθρωποι της Wall Street - η ανεξαρτησία της κεντρικής τράπεζας είναι απλά πολύ σημαντική.
Ο ίδιος ο Πάουελ είπε ότι δεν επιτρέπεται από τον νόμο και αναλυτές της Wall Street σχολίασαν την ιερότητα της ανεξαρτησίας της Ομοσπονδιακής Τράπεζας.
Ωστόσο, αυτόν τον μήνα, ο Τραμπ έφτασε στο σημείο να δείχνει σε δημοσιογράφους ένα προσχέδιο της επιστολής απόλυσης του Πάουελ μπροστά στους νομοθέτες, και η Wall Street όχι απλά δεν αντέδρασε, αλλά συνέχισε την ανοδική της πορεία.
Οι αγορές δολαρίου και ομολόγων ταρακουνήθηκαν για λίγο, αλλά ανέκαμψαν αφού ο Τραμπ διέψευσε αναφορές ότι ετοιμαζόταν να απολύσει τον Πάουελ.
Αυτό φαίνεται να υποδεικνύει δύο πιθανότητες:
- Οι επενδυτές αντιμετωπίζουν τα πάντα ως «TACO trade»: Δηλαδή πιστεύουν πως ο Τραμπ είναι όλο 'λόγια' και τελικά δεν θα τολμήσει να περάσει τα όρια παραβιάζοντας την ανεξαρτησία της Fed.
- Το «ρίσκο» είναι περισσότερο ακαδημαϊκό και όχι πραγματικό: Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να το ανακαλύψει κανείς, και αυτός περιλαμβάνει την υπέρβαση της κόκκινης γραμμής στην οποία ο Τραμπ πλησιάζει ολοένα και περισσότερο, τονίζουν οι αναλυτές.
