Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει το πλήρες μέγεθος της επερχόμενης συμφοράς, αλλά τα σημάδια είναι τρομακτικά. Η απρόβλεπτη φύση του Τραμπ έχει γκρεμίσει κάθε έννοια σταθερότητας, όπως τόνισε ο Πολ Κρούγκμαν σε πρόσφατο podcast. Χωρίς προβλέψιμες πολιτικές, η παγκόσμια οικονομία της αγοράς καταρρέει, και ο κόσμος μας βυθίζεται σε έναν σκοτεινό βάλτο. Οι δασμοί του, σαν βόμβες που πέφτουν ανεξέλεγκτα, απειλούν να συντρίψουν το εμπόριο, τις επενδύσεις και την ελπίδα εκατομμυρίων ανθρώπων σε κάθε γωνιά του πλανήτη.
Η Παγκόσμια Τράπεζα, στην έκθεσή της «Παγκόσμιες Οικονομικές Προοπτικές», ζωγραφίζει ένα ζοφερό σκηνικό. Υποθέτοντας ότι οι δασμοί του Μαΐου 2025 παραμένουν, η παγκόσμια ανάπτυξη προβλέπεται να καταρρεύσει στο 2,3% το 2025 – ο πιο αργός ρυθμός από το 2008, εκτός από τις παγκόσμιες υφέσεις του 2009 και του 2020. Μέχρι το 2026-27, η ανάπτυξη θα σέρνεται στο 2,5%, πολύ κάτω από τον προ-πανδημικό μέσο όρο του 3,1%. Από τις φτωχότερες χώρες της Αφρικής μέχρι τις αναπτυσσόμενες οικονομίες της Ασίας και της Ευρώπης, ο κόσμος αντιμετωπίζει έναν οικονομικό χειμώνα που απειλεί να παγώσει κάθε ελπίδα για ευημερία.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Η κυβέρνηση υπέγραψε την καταδίκη της Ελλάδας! Νόμος μετατρέπει χωριά κάτω των 2.000 κατοίκων σε δομές μεταναστών
Αλλά οι κίνδυνοι είναι ακόμα πιο δυσοίωνοι. Η πολιτική του Τραμπ έχει διαλύσει την εμπιστοσύνη στις εμπορικές συμφωνίες, αφήνοντας τις χώρες να τρέμουν μπροστά στην αβεβαιότητα. Το παγκόσμιο εμπόριο συρρικνώνεται, οι επενδύσεις παγώνουν, και οι αγορές παραλύουν από τον φόβο. Η χαμηλότερη ανάπτυξη πυροδοτεί κοινωνικές και πολιτικές αναταραχές, ενώ το κόστος δανεισμού εκτοξεύεται, σπρώχνοντας αδύναμους δανειολήπτες –ιδιώτες, επιχειρήσεις και κράτη– στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Φυσικές καταστροφές, όπως πλημμύρες και καύσωνες, ή συγκρούσεις, όπως ο πόλεμος στην Ουκρανία, γίνονται ακόμα πιο καταστροφικές σε αυτό το εύθραυστο περιβάλλον, απειλώντας να βυθίσουν ολόκληρες χώρες στο χάος.
Η ελπίδα για ανάκαμψη μοιάζει με μακρινό όνειρο, σκισμένο από τα αλλεπάλληλα σοκ των τελευταίων δύο δεκαετιών: παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, κρίση της Ευρωζώνης, πανδημία, πληθωρισμός, και πόλεμοι. Το παγκόσμιο «ζωώδες πνεύμα» έχει στραγγιστεί, και οι φτωχότερες χώρες, όπως τονίζει ο Indermit Gill, επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας, υποφέρουν περισσότερο. Μέχρι το 2027, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των αναπτυσσόμενων οικονομιών θα παραμένει 6% χαμηλότερο από τα προ-πανδημικά επίπεδα, ενώ χώρες με περιορισμένους πόρους μπορεί να χρειαστούν δεκαετίες για να ανακάμψουν. Η μακροχρόνια πτώση της παγκόσμιας ανάπτυξης –από 5,9% τη δεκαετία του 2000 σε 3,7% τη δεκαετία του 2020– και η συρρίκνωση του παγκόσμιου εμπορίου –από 5,1% τη δεκαετία του 2000 σε 2,6% τη δεκαετία του 2020– σφίγγουν τον κλοιό γύρω από κάθε έθνος.
Η άρνηση του Τραμπ να αναγνωρίσει την κλιματική αλλαγή ρίχνει λάδι στη φωτιά, καθώς οι περιβαλλοντικές καταστροφές πολλαπλασιάζονται, ενώ το χρέος συσσωρεύεται, απειλώντας να πνίξει τις πιο ευάλωτες χώρες. Τι μπορεί να γίνει για να αποτραπεί αυτή η παγκόσμια τραγωδία; Η απελευθέρωση του εμπορίου είναι κρίσιμη, αλλά οι μικρότερες χώρες, με περιορισμένη επιρροή, παλεύουν να επιβιώσουν σε αυτό το τοξικό περιβάλλον.
Η προσέλκυση επενδύσεων, η βελτίωση του ανθρώπινου κεφαλαίου και η διατήρηση της οικονομικής σταθερότητας είναι η μόνη τους ελπίδα, αλλά μοιάζουν με μάχη ενάντια σε έναν ανελέητο τυφώνα. Οι μεγάλες δυνάμεις –Κίνα, ΕΕ, Ιαπωνία, Ινδία– πρέπει να ενωθούν για να διατηρήσουν τους παγκόσμιους κανόνες, αλλά η καχυποψία μεταξύ τους μεγαλώνει, αφήνοντας τον κόσμο χωρίς πυξίδα.
Βρισκόμαστε στο χείλος της αβύσσου, μάρτυρες του μαρασμού μιας εποχής συνεργασίας και ευημερίας. Ο δασμολογικός πόλεμος του Τραμπ δεν είναι απλώς μια πολιτική απόφαση – είναι μια παγκόσμια βόμβα που απειλεί να διαλύσει την οικονομία, τις κοινωνίες και την ελπίδα εκατομμυρίων ανθρώπων. Μοιραζόμαστε έναν πλανήτη, και τα πεπρωμένα μας είναι αλληλένδετα. Αν δεν επιλέξουμε με σύνεση, ο κόσμος μας κινδυνεύει να χαθεί στο σκοτάδι.
Είμαστε μάρτυρες του τέλους μιας εποχής συνεργασίας και ευημερίας. Ο κόσμος που γνωρίζαμε καταρρέει, και η Ελλάδα βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. Ο δασμολογικός πόλεμος του Τραμπ δεν είναι απλώς μια πολιτική απόφαση – είναι μια βόμβα που απειλεί να διαλύσει τα πάντα. Η επιλογή μας είναι ξεκάθαρη: είτε θα πολεμήσουμε για την επιβίωσή μας, είτε θα αφεθούμε στην καταστροφή. Το μέλλον της Ελλάδας κρέμεται από μια κλωστή.
