Θα μπορούσε η ατομική ενέργεια να αποτελέσει λύση για το ενεργειακό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη; Πόσο ασφαλής είναι πλέον η πυρηνική ενέργεια και ποια είναι τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα σε σχέση με υπάρχουσες ή αναπτυσσόμενες λύσεις όπως οι υδρογονάνθρακες ή οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας;
Ο Γιώργος Χουσιάδας, Πρόεδρος Ελληνικής επιτροπής ατομικής ενέργειας (https://eeae.gr/) μιλάει για τις γενικές τεχνικές, καταστατικές αλλά και εν μέρη οικονομικές πτυχές του θέματος Η μοναδική πυρηνική εγκατάσταση που υπάρχει στην Ελλάδα είναι ο ερευνητικός πυρηνικός αντιδραστήρας του ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος".
Ο ρόλος της ΕΕΑΕ, ως αρμόδιας ρυθμιστικής αρχής στο πεδίο της πυρηνικής ασφάλειας των πυρηνικών εγκαταστάσεων, περιλαμβάνει: Την τήρηση και την εφαρμογή του υπάρχοντος εθνικού νομικού, ρυθμιστικού και οργανωτικού πλαισίου (εθνικό πλαίσιο) για την πυρηνική ασφάλεια των πυρηνικών εγκαταστάσεων, συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων της Συνθήκης για την Πυρηνική Ασφάλεια.
Σύμφωνα με το εθνικό πλαίσιο η ΕΕΑΕ:
α) είναι υπεύθυνη για την εφαρμογή του συστήματος αδειοδότησης των πυρηνικών εγκαταστάσεων και απαγόρευσης της λειτουργίας τους χωρίς άδεια,
β) είναι υπεύθυνη για την εφαρμογή του συστήματος εποπτείας της πυρηνικής ασφάλειας,
γ) εισηγείται δράσεις για την επιβολή του νόμου, συμπεριλαμβανομένης της αναστολής λειτουργίας και της τροποποίησης ή της ανάκλησης μιας άδειας. την εισήγηση δράσεων, ώστε το εθνικό πλαίσιο να διατηρείται και να βελτιώνεται, εφόσον αυτό απαιτείται, λαμβάνοντας υπόψη την πείρα, που αποκτάται κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, τα διδάγματα από τις μελέτες ασφάλειας των εν λειτουργία πυρηνικών εγκαταστάσεων, την εξέλιξη της τεχνολογίας και τα πορίσματα των ερευνών στον τομέα της ασφάλειας, όταν αυτά είναι σχετικά και διαθέσιμα.
Ειδικότερες πληροφορίες για το εθνικό πλαίσιο για την ασφάλεια των πυρηνικών εγκαταστάσεων και τη διαδικασία αδειοδότησης και επιθεώρησής τους παρουσιάζονται παρακάτω.
Επίσης για τους φίλους που ενδιαφέρονται περισσότερο για το θέμα, πρόσφατα υπήρξε μία έκθεση της Ακαδημίας Αθηνών που εκτός των άλλων αναφέρει Το αν η ύπαρξη της πυρηνικής ενέργειας ως συμπλήρωμα των ΑΠΕ θα αποδειχθεί διαχρονικά ως αναγκαία, δεν είναι σήμερα βέβαιο.
Δεν μπορεί όμως κανείς με βεβαιότητα να αποκλείσει το ενδεχόμενο ότι η πυρηνική ενέργεια θα αποδειχθεί στο μέλλον ως απαραίτητη και οικονομικά συμφέρουσα, με συνέπεια οι οικονομίες των χωρών που τη διαθέτουν, να έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι εκείνων που τη στερούνται.
Είναι γνωστό ότι διάφορες γειτονικές μας χώρες, φαίνεται να επιλέγουν τη σιγουριά που θα τους προσφέρει η πυρηνική τους ηλεκτροπαραγωγή. Στη Σλοβενία, στη Ρουμανία και στη Βουλγαρία υπάρχει ήδη η απαιτούμενη υποδομή και τεχνογνωσία, ενώ στην Τουρκία αποκτάται. Αντίθετα, στη χώρα μας η προοπτική για εγκατάσταση πυρηνικών αντιδραστήρων παρουσιάζεται ιδιαίτερα προβληματική.
Όλες οι διεθνείς δημοσκοπήσεις καταγράφουν την κοινή γνώμη στην Ελλάδα ανάμεσα στις περισσότερο αρνητικές σε όλον τον κόσμο και κατ’ ακολουθία, κάθε πολιτική ηγεσία αποφεύγει οποιαδήποτε συζήτηση περί ένταξης της πυρηνικής επιλογής στον εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό.
Συνέπεια της παραπάνω αρνητικής τοποθέτησης και έλλειψης θεσμικής και υλικής υποδομής, είναι ότι το χρονικό διάστημα που πρέπει να μεσολαβήσει ανάμεσα στον χρόνο της απόφασης για ένταξη ενός πυρηνικού αντιδραστήρα στην Ελλάδα και της θέσης του σε λειτουργία, θα είναι ιδιαίτερα μεγάλο.
Πρέπει στο διάστημα αυτό να ολοκληρωθούν οι ακόλουθες τέσσερεις κατηγορίες επεξεργασίας: (i) Θέσπιση νομοθετικού και διοικητικού πλαισίου, (ii) ανάπτυξη τεχνογνωσίας, (iii) δημιουργία φυσικής υποδομής και (iv) παραγγελία, εγκατάσταση και λειτουργία του αντιδραστήρα.
Γίνεται, λοιπόν, φανερό ότι μια πολιτική απόφαση περί κατ’ αρχήν αποδοχής της πυρηνικής επιλογής, δεν δημιουργεί ανέκκλητα τετελεσμένα δεδομένου ότι ανέκκλητες γίνονται οι ενεργειακές αποφάσεις μόνον όταν αρχίζουν να πραγματοποιούνται μεγάλου ύψους επενδύσεις, δηλαδή, κατά το τέλος της περιόδου (iii) και την αρχή της (iv).
Κατά ακολουθία, η Επιτροπή Ενέργειας της Ακαδημίας Αθηνών, ναι μεν δεν εισηγείται την ένταξη της πυρηνικής ενέργειας στον εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό, υποστηρίζει όμως την σκοπιμότητα εκκίνησης των διαδικασιών οι οποίες θα δημιουργήσουν στην Ελλάδα το κατάλληλο θεσμικό και τεχνολογικό υπόβαθρο ώστε να είναι δυνατή η υπεύθυνη αξιολόγηση των εξελίξεων στις γειτονικές χώρες αλλά και η ετοιμότητα της χώρας για κάθε σχετικό μελλοντικό ενδεχόμενο.
