Η απελευθέρωση κρατουμένων του ISIS από την Τουρκία τροφοδοτεί την απειλή της ευρωπαϊκής τρομοκρατίας, δείχνει υπόθεση ολλανδικού δικαστηρίου, αποκαλύπτοντας το σχέδιο του Ερντογάν για την ΕΕ.
Η σκόπιμη πρακτική της Τουρκίας να επιτρέπει σε κρατούμενους του ISIS να πηγαίνουν σε προορισμούς της επιλογής τους, επιτρέποντάς τους να περιφέρονται ελεύθερα και να συνεχίζουν τις τζιχαντιστικές τους δραστηριότητες εκτός Τουρκίας, συνεχίζει να αποτελεί απειλή για την εθνική ασφάλεια της Ευρώπης, όπως αποδείχθηκε σε μια ολλανδική υπόθεση στην οποία το Περιφερειακό Δικαστήριο του Ρότερνταμ καταδίκασε έναν 31χρονο Τατζίκο σε πεντέμισι χρόνια φυλάκιση για μακροχρόνια συμμετοχή στο Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και τη Συρία (ISIS).
Η δικαστική απόφαση, που εκδόθηκε στις 21 Ιουλίου του τρέχοντος έτους, περιέγραψε με σχολαστική λεπτομέρεια πώς εξελίχθηκε η τρομοκρατική καριέρα του υπόπτου σε πολλές χώρες και πώς η απόφαση της Τουρκίας να τον απελευθερώσει το 2016, ανοίγοντας τον δρόμο για την τελική του εγκατάσταση στη Δυτική Ευρώπη.
Ο άνδρας, που γεννήθηκε στο Τατζικιστάν το 1994, έφυγε από την πατρίδα του το 2012 για να εργαστεί στη Ρωσία. Μέχρι το 2016, ωστόσο, η πορεία του άλλαξε προς τη Συρία. Στις 17 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους, οι τουρκικές αρχές τον συνέλαβαν στο Γκαζιαντέπ, ένα κέντρο για επίδοξους ξένους μαχητές που προσπαθούσαν να περάσουν τα σύνορα στη Συρία.
Αργότερα παραδέχτηκε σε Ολλανδούς μυστικούς αξιωματικούς ότι είχε ορκιστεί πίστη στο ISIS πριν ξεκινήσει αυτό το ταξίδι και είχε πάει στην Τουρκία με σκοπό να ενταχθεί στον τζιχάντ.
Αντί να τον διώξουν σύμφωνα με την τουρκική νομοθεσία ή να τον απελάσουν στην πατρίδα του, όπου αντιμετώπιζε ήδη ποινικές κατηγορίες, οι τουρκικές αρχές τον κράτησαν για λίγο, τον άφησαν ελεύθερο στις 13 Μαΐου 2016, και τον μετέφεραν σε κέντρο απέλασης.
Του δόθηκε η επιλογή να πάει σε μια χώρα της επιλογής του και λίγο περισσότερο από ένα μήνα αργότερα, στις 22 Ιουνίου 2016, έφτασε στην Ουκρανία.
Μέσα σε λίγες εβδομάδες από την αναχώρησή του από την Τουρκία, ο ύποπτος συνελήφθη ξανά στο Χάρκοβο σε ένα παράνομο σημείο μεταφοράς που χρησιμοποιείται για τη μεταφορά μεταναστών από την Κεντρική Ασία προς τη Συρία και το Ιράκ.
Ένα ουκρανικό δικαστήριο διέταξε την απέλασή του, αλλά κατάφερε να σταματήσει την απέλαση προσφεύγοντας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ).
Αφέθηκε ελεύθερος το 2017 εν αναμονή της έκβασης της υπόθεσής του στο ΕΔΔΑ και μετακόμισε στο Κίεβο, όπου επανασυνδέθηκε με εξτρεμιστικά δίκτυα.
Τον Σεπτέμβριο του 2019 συνελήφθη για άλλη μια φορά από τις ουκρανικές υπηρεσίες ασφαλείας κατόπιν διεθνούς συναγερμού από το Τατζικιστάν και κρατήθηκε προφυλακισμένος μέχρι τον Ιανουάριο του 2020.
Ενώ ήταν φυλακισμένος, γνώρισε έναν συνάδελφό του εξτρεμιστή, ο οποίος αργότερα θα γινόταν κεντρική φυσιογνωμία στους τζιχαντιστικούς κύκλους με έδρα τη Γερμανία.
Όταν η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, ο ύποπτος και ο συνεργάτης του βρήκαν την ευκαιρία να διαφύγουν προς τα δυτικά.
Η τότε σύζυγός του και άλλες επαφές του με τους τζιχαντιστές διέφυγαν επίσης από την Ουκρανία, με τελικό προορισμό την Γερμανία.
Στις 2 Μαρτίου 2022, ο Τατζίκος ύποπτος εισήλθε επίσημα στην Ολλανδία με τη σύζυγό του και μέχρι τις 24 Μαΐου 2022 είχε λάβει ολλανδική άδεια παραμονής που ίσχυε μέχρι το 2027.
Δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος πριν οι ολλανδικές υπηρεσίες πληροφοριών τον καταγγείλουν για τις εξτρεμιστικές του διασυνδέσεις.
Τον Φεβρουάριο του 2023, η Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (Γενική Υπηρεσία Πληροφοριών και Ασφάλειας της Ολλανδίας, AIVD) εξέδωσε μια έκθεση πληροφοριών στην οποία ανέφερε ότι ο ίδιος προσκολλήθηκε στην ιδεολογία του ISIS, συμμετείχε ενεργά σε εξτρεμιστικές συνομιλίες, συζητούσε για την προμήθεια πυροβόλων όπλων και ήθελε να βγάλει την οικογένειά του από την Ολλανδία για να αναλάβει «κάτι μεγάλο» για τον Αλλάχ.
Μια ποινική έρευνα που ξεκίνησε με την κωδική ονομασία 26Ajoux χρησιμοποίησε τηλεφωνικές παρακολουθήσεις, παρακολούθηση και μυστική διείσδυση.
Αυτές οι επιχειρήσεις αποκάλυψαν ότι ο ίδιος προσηλύτιζε άτομα που τα έβαζε να απαγγέλουν την ισλαμική διακήρυξη πίστης (το shahad), προτρέποντας τα για υπομονή πριν πραγματοποιήσει «κάτι με πολύ μεγάλο αντίκτυπο» και επαίνεσε τις επιθέσεις του ISIS στη Γαλλία και το Βέλγιο.
Συγκέντρωσε κεφάλαια για κρατούμενους του ISIS, συμπεριλαμβανομένων υπόπτων που συνελήφθησαν στην Κωνσταντινούπολη το 2023 για σχεδιασμό επιθέσεων σε προξενεία, παραδέχτηκε ότι βρισκόταν στη λίστα καταζητούμενων της INTERPOL.
Η υπόθεση του Τζιχαντιστή αυτού, υπογραμμίζει πώς ο χειρισμός των κρατουμένων του ISIS από την Τουρκία έχει συνέπειες στην ηπειρωτική Ευρώπη.
Το 2016, η Άγκυρα είχε τον ύποπτο υπό κράτηση στο Γκαζιαντέπ με σαφή στοιχεία ότι σκόπευε να περάσει στη Συρία για τζιχάντ.
Αντί να τον διώξουν, οι τουρκικές αρχές τον άφησαν ελεύθερο, επιτρέποντάς του να επανεισέλθει στην Ευρώπη και να συνεχίσει την εξτρεμιστική του πορεία.
Αυτή η υπόθεση δεν είναι μεμονωμένο παράδειγμα. Άλλες ευρωπαϊκές εισαγγελίες έχουν παρόμοια εντοπίσει την προέλευση των υπόπτων για το ISIS στην ανεκτική προσέγγιση της Τουρκίας.
Για παράδειγμα, γερμανικά δικαστήρια στο Ντίσελντορφ και το Αμβούργο δίκασαν πολλούς ξένους μαχητές που είχαν αρχικά συλληφθεί στην Τουρκία καθ' οδόν προς τη Συρία, μόνο για να αφεθούν ελεύθεροι και αργότερα να φτάσουν στην Ευρώπη.
Μερικοί αργότερα καταδικάστηκαν για σχεδιασμό επιθέσεων στη Γερμανία.
Αρκετοί επαναπατριζόμενοι που συμμετείχαν σε δίκτυα στις γαλλικές πόλεις του Παρισιού και του Στρασβούργου είχαν αναχαιτιστεί στην Τουρκία, αλλά απελάθηκαν σε τρίτες χώρες αντί να διωχθούν, επιτρέποντάς τους να ανασυνταχθούν.
Οι υπηρεσίες ασφαλείας στη Σουηδία έχουν επισημάνει επαναπατριζόμενους του ISIS που πέρασαν από την Τουρκία μετά από προσωρινή κράτηση, επισημαίνοντας τον ρόλο της Άγκυρας ως κρίσιμο σημείο διέλευσης
Ευρωπαίοι αξιωματούχοι κατά της τρομοκρατίας παραδέχονται κατ' ιδίαν ότι η πολιτική των περιστρεφόμενων θυρών της Τουρκίας, σύντομη κράτηση ακολουθούμενη από απελευθέρωση ή απέλαση, έχει επανειλημμένα υπονομεύσει τις προσπάθειές τους να περιορίσουν τα δίκτυα του ISIS.
Κάθε φορά, μαχητές που θα μπορούσαν να είχαν εξουδετερωθεί στην Τουρκία επανεμφανίζονταν στην ΕΕ, αναγκάζοντας τις εθνικές αρχές να διεξάγουν μακρές και δαπανηρές έρευνες για να μετριάσουν την απειλή.
Το Nordic Monitor κατέγραψε επανειλημμένα ότι η Τουρκία υπό τον ισλαμιστή Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει υιοθετήσει μια επιεική στάση απέναντι στους κρατούμενους του ISIS.
Τον Φεβρουάριο του 2023, ο τότε υπουργός Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού αποκάλυψε ότι από σχεδόν 2.000 υπόπτους για το ISIS που συνελήφθησαν σε ένα χρόνο, αφέθηκαν ελεύθεροι από εισαγγελείς ή δικαστήρια αντί να διωχθούν για τρομοκρατικά αδικήματα.
Αποκάλυψε επίσης ότι κατά τα προηγούμενα πέντε χρόνια, η Τουρκία είχε επισήμως στείλει 1.126 μαχητές του ISIS ευρωπαϊκής καταγωγής πίσω στην Ευρώπη, πράγμα που σημαίνει ότι η Τουρκία ουσιαστικά εξήγαγε μαχητές αντί να τους περιορίσει.
Μια προηγούμενη αποκάλυψη από μια έκθεση του Νοεμβρίου 2024 από το Nordic Monitor περιέγραφε λεπτομερώς πώς η υπηρεσία πληροφοριών της Τουρκίας διατηρούσε δίκτυα λαθρεμπορίου που διευκολύνουν τη διέλευση πρακτόρων του ISIS μέσω τουρκικών διαδρομών στην Ελλάδα και στη συνέχεια στην ΕΕ.
Ένα ανώτερο στέλεχος του ISIS αναφέρθηκε ότι λειτουργούσε εντός της Τουρκίας για τη διαχείριση τέτοιων γραμμών διέλευσης.
Μια άλλη έρευνα του Nordic Monitor αποκάλυψε ότι ένας χρηματοδότης του ISIS απέκτησε τουρκική υπηκοότητα και διηύθυνε μια φαινομενικά ακίνδυνη επιχείρηση ενοικίασης αυτοκινήτων στην Κωνσταντινούπολη, η οποία λειτουργούσε και ως βραχίονας logistics για τη μεταφορά μαχητών στην Ευρώπη.
Η εταιρεία παρείχε οχήματα, κάλυψη logistics και πλαστά έγγραφα για να βοηθήσει τους μαχητές του ISIS να ταξιδεύουν από τη Συρία/Ιράκ μέσω Τουρκίας και σε ελληνικούς ή βαλκανικούς διαδρόμους.
Αυτές οι αναφορές υποδεικνύουν συστημικά πρότυπα στα οποία οι τουρκικοί κρατικοί μηχανισμοί (δικαστική εξουσία, υπηρεσίες ασφαλείας και πληροφορίες) είτε παθητικά είτε ενεργά διευκόλυναν τη διέλευση, την απελευθέρωση ή την αναδιάταξη του ISIS.
Η καταδίκη του Τζιχαντιστή του Ρότερνταμ καταδεικνύει πώς οι αποφάσεις που ελήφθησαν στην Τουρκία πριν από σχεδόν μια δεκαετία συνεχίζουν να διαμορφώνουν το τοπίο ασφάλειας της Ευρώπης.
Η ολλανδική υπόθεση δεν αποτελεί επομένως μόνο ένα εγχώριο νομικό ορόσημο, αλλά και ένα ζωντανό παράδειγμα του πώς η ανεκτική διαχείριση των κρατουμένων του ISIS από την Άγκυρα αντηχεί σε όλες τις χώρες στην Ευρώπη.
