Παρότι η Χαμάς εμφανίστηκε δημόσια να στηρίζει βασικά σημεία του σχεδίου του Ντόναλντ Τραμπ για τη Γάζα, στο εσωτερικό της επικρατεί έντονος διχασμός για το πώς πρέπει να κινηθεί από εδώ και πέρα. Σύμφωνα με αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της Wall Street Journal, η οργάνωση βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι, με τις εσωτερικές αντιθέσεις να απειλούν την ίδια την ενότητα της.
Την Παρασκευή, η Χαμάς εξέδωσε μια δήλωση που χαρακτηρίστηκε ιστορική: εξέφρασε πρόθεση να απελευθερώσει τους ομήρους και να παραδώσει τη Γάζα, ενισχύοντας τις προσπάθειες του Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου. Ωστόσο, η γλώσσα της δήλωσης ήταν ασαφής και προκάλεσε προβληματισμό σε αναλυτές που αμφισβητούν αν πρόκειται για πραγματική στροφή προς την ειρήνη.
Δύο στρατόπεδα μέσα στη Χαμάς – Το αγκάθι του αφοπλισμού
Ένα από τα βασικά εμπόδια είναι η έλλειψη συναίνεσης για τον αφοπλισμό και τους όρους απελευθέρωσης των ομήρων, όπως επισημαίνουν Άραβες αξιωματούχοι από χώρες που μεσολαβούν. Πρόκειται για δύο από τους πιο κρίσιμους όρους του σχεδίου Τραμπ.
Ο Khalil Al-Hayya, ανώτερος διαπραγματευτής της Χαμάς, μαζί με άλλους αξιωματούχους εκτός Γάζας, τάσσονται υπέρ της πρότασης, παρά τις επιφυλάξεις. Όμως, η επιρροή τους στον ένοπλο βραχίονα της οργάνωσης είναι περιορισμένη, καθώς αυτός παραμένει εντός της Γάζας.
Μετά τη δολοφονία των Yahya και Mohammed Sinwar από το Ισραήλ, την ηγεσία ανέλαβε ο Ezzedin al-Haddad. Σύμφωνα με τους μεσολαβητές, ο Haddad εμφανίζεται ανοιχτός σε συμβιβασμούς, προτείνοντας την παράδοση πυραύλων και βαρέων όπλων στην Αίγυπτο και τον ΟΗΕ, αλλά επιθυμεί να διατηρήσει τα μικρά όπλα, όπως τουφέκια, που θεωρούνται αμυντικά.
Ωστόσο, οι διοικητές της Χαμάς στη Γάζα ανησυχούν ότι δεν μπορούν να επιβάλουν την αποστρατιωτικοποίηση στους μαχητές, ειδικά στους νεοσύλλεκτους που έχουν βιώσει προσωπικές απώλειες. Πολλοί από αυτούς δεν είναι διατεθειμένοι να παραδώσουν τα όπλα τους, γεγονός που περιπλέκει τις διαπραγματεύσεις.
Το σχέδιο Τραμπ και η εσωτερική δυσπιστία
Τα πιο αμφιλεγόμενα σημεία του σχεδίου είναι η απαίτηση για πλήρη αφοπλισμό της Χαμάς και η απελευθέρωση των 48 Ισραηλινών ομήρων εντός 72 ωρών. Πολλά στελέχη της οργάνωσης χαρακτηρίζουν την πρόταση ως «72ωρη εκεχειρία» και όχι πραγματική ειρηνευτική συμφωνία, εκφράζοντας τη βαθιά δυσπιστία τους προς το Ισραήλ.
Η Χαμάς ζήτησε περαιτέρω διαπραγματεύσεις για τις λεπτομέρειες, ενώ ο Τραμπ δήλωσε ότι η οργάνωση είναι έτοιμη για διαρκή ειρήνη και κάλεσε το Ισραήλ να σταματήσει τους βομβαρδισμούς για να δημιουργηθούν ασφαλείς συνθήκες για την απελευθέρωση των ομήρων.
Παρά τις δηλώσεις, οι στρατιωτικοί ηγέτες της Χαμάς επιμένουν ότι η απελευθέρωση των ομήρων πρέπει να συνδεθεί με σαφές χρονοδιάγραμμα αποχώρησης του Ισραήλ από τη Γάζα. Το Ισραήλ, από την πλευρά του, δεν δεσμεύτηκε για παύση των επιθέσεων, καθώς η Χαμάς δεν αναφέρθηκε ρητά στον αφοπλισμό.
Αντιδράσεις από ΗΠΑ και Ισραήλ – Σκλήρυνση στάσεων
Ο Ρεπουμπλικανός γερουσιαστής Lindsey Graham σχολίασε ότι η απάντηση της Χαμάς ήταν «δυστυχώς προβλέψιμη», κάνοντας λόγο για απόρριψη της πρότασης Τραμπ. Ο Νετανιάχου απάντησε με επιφύλαξη, δηλώνοντας ότι το Ισραήλ θα συνεργαστεί με τον Τραμπ για τον τερματισμό του πολέμου, αλλά με τους δικούς του όρους.
Ο ισραηλινός στρατός δεν ανακοίνωσε παύση των επιθέσεων, αλλά δήλωσε ότι θα υιοθετήσει αμυντική στάση και θα προετοιμαστεί για την απελευθέρωση των ομήρων.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η δήλωση της Χαμάς ίσως στοχεύει περισσότερο στο να κερδίσει χρόνο, ώστε να επιλύσει τις εσωτερικές εντάσεις μεταξύ του πολιτικού και του στρατιωτικού της σκέλους. Οι διαφωνίες αυτές υπάρχουν από την αρχή του πολέμου, που ξεκίνησε με τις φονικές επιθέσεις της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ και την απαγωγή περίπου 250 ομήρων.
Απώλειες στο πεδίο και αλλαγή στρατηγικής
Η Χαμάς έχει υποστεί βαριές απώλειες, με τον ένοπλο βραχίονα να έχει χάσει την ηγεσία του και χιλιάδες έμπειρους μαχητές. Οι νεοσύλλεκτοι στερούνται εκπαίδευσης, ενώ η ισραηλινή επιτήρηση περιορίζει τον συντονισμό. Για να προσαρμοστεί, η Χαμάς μεταβίβασε τη διοίκηση σε μικρότερες μονάδες, που συχνά δρουν ανεξάρτητα, επιλέγοντας πότε και πώς θα επιτεθούν.
Σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους, η Χαμάς δεν έχει εγκαταλείψει τον αγώνα, αλλά η διοίκηση της έχει καταρρεύσει. Οι μαχητές χρησιμοποιούν κυρίως εκρηκτικά και ελεύθερους σκοπευτές, ενώ ο Haddad και οι ηγέτες έχουν περιορισμένο έλεγχο. Η οικονομική κρίση έχει μειώσει την ικανότητα της Χαμάς να πληρώνει μισθούς, αποδυναμώνοντας περαιτέρω την επιρροή της.
Το δίλημμα του Ισραήλ και η επιμονή της Χαμάς
Το Ισραήλ έχει καταλάβει μεγάλα τμήματα της πόλης της Γάζας, με τους μαχητές της Χαμάς να έχουν μετακινηθεί νότια. Παρ’ όλα αυτά, χιλιάδες μαχητές παραμένουν στην πόλη, παρακολουθώντας τις ισραηλινές δυνάμεις και αναζητώντας αδυναμίες. Οι πράξεις παράδοσης είναι σπάνιες και συμβαίνουν μόνο όταν οι μαχητές είναι περικυκλωμένοι.
Ο πρώην αξιωματούχος του ισραηλινού υπουργείου Άμυνας, Αμίρ Αβίβι, δήλωσε: «Ίσως είναι η πρώτη φορά που η Χαμάς αρχίζει να καταλαβαίνει ότι θα εξαλειφθεί», υπονοώντας ότι οι διαπραγματεύσεις αποκτούν ρεαλιστική βάση.
Κίνδυνος διάσπασης και απώλειας ελέγχου
Οι μεσολαβητές προειδοποιούν ότι αν η Χαμάς αποδεχθεί το σχέδιο Τραμπ, αρκετοί μαχητές ενδέχεται να αποστατήσουν, εντασσόμενοι σε άλλες παλαιστινιακές ομάδες όπως η Ισλαμική Τζιχάντ ή το Απελευθερωτικό Μέτωπο. Ο συντονισμός μεταξύ των ομάδων έχει καταρρεύσει, γεγονός που δημιουργεί αβεβαιότητα για την αποτελεσματικότητα μιας συμφωνίας μόνο με τη Χαμάς.
Το Κατάρ, η Αίγυπτος και η Τουρκία προειδοποίησαν τη Χαμάς ότι αυτή είναι η τελευταία της ευκαιρία. Αν απορρίψει τη συμφωνία, δεν θα συνεχίσουν να της παρέχουν πολιτική ή διπλωματική υποστήριξη, σύμφωνα με Άραβες αξιωματούχους.
Ο Τραμπ, σε ανάρτησή του, τόνισε: «Είμαστε ήδη σε συζητήσεις για τις λεπτομέρειες που πρέπει να διευθετηθούν. Δεν πρόκειται μόνο για τη Γάζα, αλλά για την πολυπόθητη ΕΙΡΗΝΗ στη Μέση Ανατολή».
