Ο Πρόεδρος Τζο Μπάιντεν ρωτήθηκε από το CNN νωρίτερα αυτή την εβδομάδα εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες θα προστάτευαν την Ταϊβάν εάν η Κίνα επιτεθεί. «Ναι, έχουμε δέσμευση να το κάνουμε αυτό», είπε.
Τα σχόλια του Μπάιντεν προκάλεσαν την άμεση αντίδραση από το Πεκίνο, με τον εκπρόσωπο του κινεζικού υπουργείου άμυνας Wang Wengbin να ανακοινώνει ότι δεν υπάρχει «περιθώριο για την Κίνα να συμβιβαστεί ή να κάνει παραχωρήσεις» για το ζήτημα της Ταϊβάν.
Αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου προσπάθησαν να τροποποιήσουν τα σχόλια του Προέδρου τις επόμενες ημέρες, διευκρινίζοντας ότι ο Μπάιντεν δεν ανακοίνωνε καμία αλλαγή στην καθιερωμένη πολιτική της Ουάσιγκτον στην Ταϊβάν. «Η αμυντική σχέση των ΗΠΑ με την Ταϊβάν καθοδηγείται από τη συμφωνία που τις διέπει. Θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε την αυτοάμυνα της Ταϊβάν και να αντιτιθέμεθα σε οποιεσδήποτε μονομερείς αλλαγές στο status quo», δήλωσε ένας Αμερικανός αξιωματούχος.
Τα σχόλια του Μπάιντεν ακολουθούν ένα γνωστό μοτίβο έντονης διαφωνίας ΗΠΑ-Κίνας σχετικά με το καθεστώς και το μέλλον του αυτοδιοικούμενου νησιού στα ανατολικά της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (ΛΔΚ), που συνοδεύεται από αυξανόμενες στρατιωτικές εντάσεις και διπλωματικά διαβήματα.
Φαινομενικά, η Ουάσιγκτον και το Πεκίνο μοιράζονται μια βασική αντίληψη σχετικά με το κράτος της Ταϊβάν. Ως μέρος των συνεχιζόμενων κοινών προσπαθειών για την εξομάλυνση των διμερών σχέσεων τη δεκαετία του 1980, η Ουάσιγκτον υιοθέτησε την «πολιτική μιας Κίνας» απορρίπτοντας ρητά την ιδέα ότι υπάρχουν δύο κυρίαρχες ΚίναΑλλά το Πεκίνο χρησιμοποιεί έναν διαφορετικό όρο όταν συζητά το θέμα της Ταϊβάν: «Αρχή της μίας Κίνας».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Κίνα σε κρίση! Για ποιον πόλεμο προετοιμάζεται το Πεκίνο; "Φούσκα" οι απειλές για την Ταϊβάν;
«Όταν οι Κινέζοι χρησιμοποιούν τη φράση One-China Principle, η αρχή τους είναι ότι υπάρχει μόνο μία Κίνα και η Ταϊβάν είναι μέρος της Κίνας», σημείωσε ο Paul Heer, διακεκριμένος συνεργάτης στο Κέντρο για το Εθνικό Ενδιαφέρον.
Η πολιτική των ΗΠΑ για μια Κίνα, εξηγεί ο Χέερ, συμφωνεί ότι υπάρχει μόνο μία Κίνα, αλλά δεν αποδέχεται την ιδέα ότι η Ταϊβάν είναι μέρος της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.
Αντίθετα, η Ουάσιγκτον πιστεύει ότι η Ταϊπέι και το Πεκίνο θα πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με τον τρόπο «επίλυσης του ιστορικού ζητήματος του διαχωρισμού της Ταϊβάν» από την ηπειρωτική Κίνα.
Ο Χέερ λέει ότι οι τρέχουσες στρατιωτικο-διπλωματικές εντάσεις σχετικά με την Ταϊβάν προέρχονται από την αντίληψη του Πεκίνου ότι η Ουάσιγκτον και η Ταϊπέι έχουν εγκαταλείψει σε μεγάλο βαθμό το πλαίσιο της "Μίας Κίνας".
Ο στρατός της Κίνας έχει επιταχύνει τον ρυθμό και την ένταση των στρατιωτικών ασκήσεών του κοντά στα σύνορα της Ταϊβάν, συμπεριλαμβανομένου ενός αριθμού ρεκόρ εισβολών στη ζώνη αναγνώρισης αεράμυνας της Ταϊπέι (ADIZ) τον περασμένο χρόνο.
Ορισμένοι παρατηρητές έχουν αποδώσει αυτές τις κινήσεις στην «αλυτρωτική πρόθεση της Κίνας». Ο Έλμπριτζ Κόλμπι, συνιδρυτής και επικεφαλής της Πρωτοβουλίας The Marathon και πρώην αναπληρωτής βοηθός υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ για τη στρατηγική και την ανάπτυξη δυνάμεων, προειδοποίησε σε εκδήλωση του Συμβουλίου Εξωτερικών Σχέσεων (CFR) τον Οκτώβριο ότι μια «άμεση εισβολή στην Ταϊβάν είναι πολύ πιθανή»
Η I-wei Jennifer Chang, ερευνήτρια στο Παγκόσμιο Ινστιτούτο Ταϊβάν, δήλωσε στο "The National Interest", ότι τα αυξανόμενα εγχώρια προβλήματα της Κίνας -συμπεριλαμβανομένων των ελλείψεων ηλεκτρικής ενέργειας, ενός νέου κύματος μολύνσεων από Covid-19 και της απειλής μακροπρόθεσμης οικονομικής συρρίκνωσης- θα μπορούσαν να τονωθούν από ένα πιθανό σενάριο εισβολής στην Ταϊβάν.
«Εάν η πολιτική, οικονομική και κοινωνική αστάθεια βαθύνει στην Κίνα, τότε το ΚΚΚ (Κινέζικο Κοινοτικό Κόμμα), θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το ζήτημα της Ταϊβάν για να ανακουφίσει μέρος της πίεσης από αυτές τις εσωτερικές πηγές δυσαρέσκειας κατά του Πεκίνου και να κινητοποιήσει το εθνικιστικό αίσθημα προκειμένου να διατηρηθεί στην εξουσία», σύμφωνα με την Τσανγκ.
«Υπάρχει ανησυχία ότι όταν η Κίνα λειτουργεί από μια θέση εσωτερικής αδυναμίας, αυτό θα μπορούσε να την ενθαρρύνει να ακολουθήσει μια πιο επιθετική εξωτερική πολιτική και ενδεχομένως να χρησιμοποιήσει στρατιωτική δράση κατά της Ταϊβάν».
Όμως ο Χέερ λέει ότι δεν βλέπει κανένα στοιχείο για επικείμενη πρόθεση της Κίνας να επιτεθεί στην Ταϊβάν. Κατά την εκτίμηση του Heer, οι εισβολές της Κίνας ADIZ και άλλες στρατιωτικές ενέργειες έχουν περισσότερο σκοπό να "αλλάξουν τις διπλωματικές θέσεις της κυβέρνησης στην Ταϊπέι και της Ουάσιγκτον", δηλαδή, να πιέσουν την Ταϊβάν και τις Ηνωμένες Πολιτείες να επιστρέψουν σε μια αμοιβαία κατανόηση ενός πλαίσιο της Κίνας που ευνοεί την ειρηνική επανένωση της Κίνας με την Ταϊβάν.
«Αν σχεδίαζαν να επιτεθούν, νομίζω ότι θα έδιναν σήμα με διαφορετικούς τρόπους και δεν θα έδιναν σήματα τόσο κατάφωρα. Θα σκέφτονταν περισσότερο πώς θα μπορούσαν να εκτελέσουν έναν στρατιωτικό αιφνιδιασμό εναντίον του νησιού», πρόσθεσε ο Χέερ.
Σε μια ομιλία στις 9 Οκτωβρίου μια κίνηση σύμφωνα με τον Τσανγκ, που σκοπίμως στοχεύει να συμπέσει με την ομιλία του Προέδρου της Ταϊβάν Tsai Ing-wen στις 10 Οκτωβρίου ,ο Κινέζος πρόεδρος Xi Jinping είπε ότι η Κίνα δίνει προτεραιότητα στην "ειρηνική επανένωση" με την Ταϊβάν.
Ο Σι δεν απαρνήθηκε ρητά την προληπτική χρήση στρατιωτικής δύναμης κατά της Ταϊβάν. Πιθανότατα δεν θα το κάνει ποτέ, σημείωσε ο Χέερ: «Ποια μεγάλη δύναμη παραιτείται από τη χρήση βίας για να υπερασπιστεί αυτό που θεωρεί ως ζωτικά, εδαφικά κυρίαρχα συμφέροντά της;»
Ωστόσο, η ομιλία είχε πιο ήπιο τόνο από τις προηγούμενες δηλώσεις του Xi τον Ιούλιο, όπου ορκίστηκε να «συντρίψει» κάθε απόπειρα επίσημης ανεξαρτησίας της Ταϊβάν.
Πέρα από τον εδώ και καιρό εδραιωμένο άξονα Ουάσιγκτον-Πεκίνο-Ταϊπέι, η διαμάχη μεταξύ των στενών αντηχεί σε απροσδόκητους αποδέκτες.
Στη Μόσχα, υπήρξε έκρηξη ενδιαφέροντος για το ζήτημα της Ταϊβάν μεταξύ των Ρώσων σχολιαστών και πολιτικών τις τελευταίες εβδομάδες.
Ο Alexey Maslov, καθηγητής στη Σχολή Ασιατικών Σπουδών στην Ανώτατη Οικονομική Σχολή του Εθνικού Ερευνητικού Πανεπιστημίου και ένας από τους κορυφαίους ειδικούς της Ρωσίας στην Κίνα, βλέπει πολλές κινητήριες δυνάμεις πίσω από το νεοανακαλυφθέν ενδιαφέρον της Μόσχας για την Ταϊβάν.
Ο Maslov εξήγησε ότι το νησί έχει μετατραπεί σε «ένα βατήρα για να επικρίνει τις πολιτικές των ΗΠΑ στην Ασία-Ειρηνικό και στο στενό της Ταϊβάν», με ορισμένους Ρώσους σχολιαστές να επισημαίνουν την αμερικανική στρατιωτική περιφερειακή παρουσία και την πρόσφατη συνεργασία της AUKUS ως κύριους ένοχους πίσω από τη συσσώρευση εντάσεων μεταξύ Πεκίνου και Ταϊπέι.
Σύμφωνα με τον Maslov, υπάρχει μια προσδοκία αμοιβαιότητας που υπονοείται στα αντιαμερικανικά μηνύματα της Μόσχας για την Ταϊβάν δηλαδή, το Κρεμλίνο ελπίζει ότι το Πεκίνο θα ανταποδώσει την εύνοια στη γραμμή, παίρνοντας το μέρος της Ρωσίας σε ένα ζήτημα πολιτικής υπαρξιακής σημασίας για τη Μόσχα.
Αλλά υπάρχουν επίσης πιο συγκεκριμένα προβλήματα εθνικής ασφάλειας στο παιχνίδι, σύμφωνα με τον Maslov. Η Μόσχα «ανησυχεί πολύ για την κατάσταση ασφαλείας στα στενά της Ταϊβάν», είπε. «Η Ρωσία δεν θέλει να εμπλακεί σε καμία στρατιωτική επιχείρηση σε αυτή την περιοχή».
Αυτές οι ανησυχίες εκφράστηκαν δημόσια νωρίτερα αυτό το μήνα από τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος έκανε το σπάνιο βήμα να σχολιάσει απευθείας την κρίση στην Ταϊβάν σε πρόσφατο ενεργειακό φόρουμ.
«Νομίζω ότι η Κίνα δεν χρειάζεται να χρησιμοποιήσει βία. Η Κίνα είναι μια τεράστια ισχυρή οικονομία και όσον αφορά την αγοραστική ισοτιμία, η Κίνα είναι η νούμερο ένα οικονομία στον κόσμο μπροστά από τις Ηνωμένες Πολιτείες τώρα», είπε.
«Αυξάνοντας αυτό το οικονομικό δυναμικό, η Κίνα είναι σε θέση να υλοποιήσει τους εθνικούς της στόχους. Δεν βλέπω να χρειάζονται απειλές».
Ο Maslov πιστεύει ότι με τα σχόλια του ο Πούτιν «ζητά από την Κίνα να εξετάσει μη στρατιωτικά μέσα για την επίλυση αυτής της κατάστασης». Η εισβολή και η κατοχή της Ταϊβάν είναι, κατά την εκτίμηση του Maslov, μια «κόκκινη γραμμή» που το ΚΚΚ δεν θέλει να περάσει. Από την άλλη πλευρά, ο Maslov σημειώνει ότι η ειρηνική επανένωση είναι στόχος τόσο μακρινός όσο ποτέ.
Στην Ταϊβάν τα τελευταία χρόνια, μεγάλα τμήματα του πληθυσμού απορρίπτουν μια εθνική σύνδεση με την ηπειρωτική Κίνα και επιλέγουν να προσδιορίζονται ως «Ταϊβανέζοι» ή «Ταϊβανο-Κινέζοι».
Ελλείψει επιλογών, ο Maslov πιστεύει ότι ο μόνος δρόμος που απομένει για το Πεκίνο είναι να παγώσει τη σύγκρουση στην Ταϊβάν για άλλα δέκα χρόνια, ασκώντας μια σταθερή ροή οικονομικής πίεσης στην Ταϊπέι στο μεταξύ. Μια τέτοια προσέγγιση θα ήταν συνεπής με τη γενική στρατηγική της Κίνας για την Ταϊβάν, σύμφωνα με τον Heer.
«Ο στόχος της Κίνας δεν είναι τόσο η επίτευξη της ενοποίησης, αλλά η αποτροπή της ανεξαρτησίας και του διαχωρισμού, ώστε να μπορέσουν να το λύσουν σε κάποια μελλοντική ημερομηνία. Και έτσι, νομίζω ότι το πάγωμα της σύγκρουσης… θα ήταν, υπό αυτή την έννοια, αποδεκτό από τους Κινέζους, και σίγουρα θα ήταν αποδεκτό από την Ταϊβάν, και, πιθανώς, θα ήταν αποδεκτό από εμάς εάν η εναλλακτική είναι η σύγκρουση».
