Λίγους μήνες μετά τον ισραηλινό βομβαρδισμό που σόκαρε τη Ντόχα και προβλημάτισε ανοιχτά τον Λευκό Οίκο, ένα διαφορετικό σκηνικό στήθηκε μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας. Αντιπροσωπείες Ισραήλ και Κατάρ βρέθηκαν τετ-α-τετ στη Νέα Υόρκη, σε μια συνάντηση που –σύμφωνα με τον ιστότοπο Axios– δεν είχε ανακοινωθεί επίσημα από καμία πλευρά.
Πίσω από τις κλειστές πόρτες, οι ΗΠΑ ανέλαβαν ρόλο οικοδεσπότη, επιχειρώντας να καθοδηγήσουν δύο πλευρές που ταυτόχρονα συγκρούονται, διαπραγματεύονται και λειτουργούν ως κρίσιμοι κόμβοι για την ασφάλεια της Μέσης Ανατολής.
Ο ρόλος των ΗΠΑ και το πλαίσιο της συνάντησης
Τη συνάντηση φέρεται να φιλοξένησε ο Στιβ Γουίτκοφ, ειδικός απεσταλμένος του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τους πολέμους στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία. Το Ισραήλ εκπροσωπήθηκε από τον επικεφαλής της Μοσάντ, Ντέιβιντ Μπαρνέα, επιβεβαιώνοντας το βάρος που δίνεται στις παρασκηνιακές επαφές εν μέσω έντασης.
Η χρονική συγκυρία δεν είναι τυχαία. Τον Σεπτέμβριο, ισραηλινός βομβαρδισμός στη Ντόχα έπληξε ομάδα διαπραγματευτών της Χαμάς, δημιουργώντας ένα πρωτοφανές διπλωματικό ρήγμα. Παρά τις διαβεβαιώσεις του Κατάρ ότι δεν υποστηρίζει τη Χαμάς, η Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ ανέβασαν τους τόνους, ενώ ο ίδιος ο Τραμπ δήλωσε «πολύ δυσαρεστημένος» για το πλήγμα εντός εδάφους συμμάχου.
Γιατί τώρα; Το παρασκήνιο της γέφυρας ΗΠΑ–Ισραήλ–Κατάρ
Μετά τις δημόσιες διαμαρτυρίες και την απολογία του Μπενιαμίν Νετανιάχου προς το Κατάρ –κατόπιν παρότρυνσης των ΗΠΑ– ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε τη σύσταση τριμελούς ομάδας συντονισμού μεταξύ ΗΠΑ, Ισραήλ και Κατάρ. Στόχος της είναι η ενίσχυση επικοινωνίας, η διευθέτηση παραπόνων και η αποτροπή μελλοντικών κρίσεων.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η «μυστική» συνάντηση της Νέας Υόρκης, όπως την περιγράφει το Axios, παρουσιάζεται ως η πρώτη επίσημα καταγεγραμμένη σε αυτό το νέο διπλωματικό κανάλι.
Στρατηγικές ισορροπίες μετά τον πόλεμο στη Γάζα
Το Κατάρ, παρότι κατηγορείται συχνά από ισραηλινούς και αμερικανούς πολιτικούς για ανοχή προς τη Χαμάς, υπήρξε ο πιο αποτελεσματικός μεσολαβητής στις προσπάθειες να τερματιστεί ο πόλεμος στη Γάζα. Από το 2012 φιλοξενεί το πολιτικό γραφείο της οργάνωσης με έγκριση των ΗΠΑ, παίζοντας ρόλο-κλειδί στις ανταλλαγές αιχμαλώτων και στις έμμεσες διαπραγματεύσεις.
Το Ισραήλ, από την άλλη, επιδιώκει να διαμορφώσει νέο μοντέλο επικοινωνίας μετά τον βομβαρδισμό στη Ντόχα, γνωρίζοντας ότι Κανένα διεθνές σχήμα δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τη συμμετοχή του Κατάρ.
Τι μένει να φανεί
Το ρεπορτάζ δεν αποκαλύπτει το περιεχόμενο των συζητήσεων. Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι ΗΠΑ επιχειρούν να ανασυστήσουν μια εύθραυστη ισορροπία ανάμεσα σε δύο κράτη που, παρά τις συγκρούσεις και τις αντιθέσεις τους, παραμένουν απαραίτητα για οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία στη Γάζα.
Η συνάντηση της Νέας Υόρκης, όσο «αθόρυβη» κι αν παρουσιάστηκε, έχει όλα τα χαρακτηριστικά μιας διπλωματικής κίνησης που θα δοκιμαστεί ξανά στο άμεσο μέλλον.
