Για μήνες, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ απέκρουε τις πιέσεις να επιβάλει νέες κυρώσεις στη Ρωσία, πιστεύοντας ότι μπορούσε να τερματίσει τον πόλεμο με μια συμφωνία με τον Βλαντίμιρ Πούτιν.
Όμως, αυτή την εβδομάδα, ο Τραμπ προχώρησε σε μια εντυπωσιακή στροφή 180 μοιρών: ακύρωσε τα σχέδιά του και προχώρησε στην πρώτη άμεση επιβολή κυρώσεων κατά της Μόσχας στη δεύτερη προεδρική του θητεία. «Ήρθε η ώρα», δήλωσε λακωνικά.
Πίσω από τη στροφή αυτή βρίσκεται, σύμφωνα με Αμερικανούς και Ευρωπαίους αξιωματούχους, η εκτίμηση του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, ενός διαχρονικά σκληρού επικριτή του Πούτιν, που τον έχει χαρακτηρίσει «γκάνγκστερ», ότι η Ρωσία δεν είχε προχωρήσει σε καμία ουσιαστική μεταβολή στάσης.
Ο Ρούμπιο, αφού μίλησε τηλεφωνικά με τον Ρώσο υπουργό Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ, ακύρωσε προγραμματισμένη συνάντησή τους, όταν διαπίστωσε ότι το Κρεμλίνο επιχειρούσε για ακόμη μία φορά να καθυστερήσει τις συνομιλίες για κατάπαυση του πυρός και να παρατείνει τον πόλεμο.
Η αυξανόμενη επιρροή του Ρούμπιο στην αλλαγή στάσης του Λευκού Οίκου υποδηλώνει ότι ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας έχει πλέον αναλάβει πιο κεντρικό ρόλο στην εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης.
Παράλληλα, διατηρεί σκληρή γραμμή και απέναντι στη Βενεζουέλα, όπου ενεργεί και ως προσωρινός σύμβουλος εθνικής ασφάλειας.
Η προσέγγισή του διαφοροποιείται από εκείνη του ειδικού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ, στενού φίλου και συμβούλου του Τραμπ, που υποστήριζε μια πιο διαλλακτική στάση έναντι της Μόσχας.
Η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, Άννα Κέλι, επιχείρησε να μετριάσει τις εντυπώσεις:
«Ο πρόεδρος Τραμπ ηγείται πάντα της εξωτερικής πολιτικής. Ο Ρούμπιο και ο Γουίτκοφ αποτελούν μια ενιαία ομάδα που εφαρμόζει το όραμα “Πρώτα η Αμερική”», δήλωσε.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Γουίτκοφ έχασε την εμπιστοσύνη του προέδρου ή τον έλεγχο του ρωσικού φακέλου. Αυτή την εβδομάδα, βρισκόταν στη Μέση Ανατολή, συντονίζοντας την εύθραυστη εκεχειρία στη Γάζα που είχε διαπραγματευθεί προσωπικά ο Τραμπ.
Ωστόσο, πηγές ανέφεραν ότι οι επαφές του Γουίτκοφ με τον Πούτιν και άλλους Ρώσους αξιωματούχους πριν από την προηγούμενη σύνοδο στην Αλάσκα δημιούργησαν σύγχυση και την εντύπωση ότι η Μόσχα ήταν διατεθειμένη να προβεί σε υποχωρήσεις που τελικά δεν υλοποίησε.
Η σύνοδος του Αυγούστου ήταν τεταμένη: ο Πούτιν επέμεινε να συζητηθούν ζητήματα ουκρανικού εδάφους, γεγονός που εξόργισε τον Τραμπ και τον οδήγησε σχεδόν να αποχωρήσει από τη συνάντηση.
Παρά ταύτα, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε δεχθεί την περασμένη εβδομάδα να συναντήσει ξανά τον Ρώσο ηγέτη, μετά από μια μακρά τηλεφωνική επικοινωνία, ελπίζοντας να αξιοποιήσει το θετικό κλίμα που είχε δημιουργήσει η μεσολάβησή του για την εκεχειρία ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς.
Ωστόσο, το σχέδιο ειρήνης που έστειλε η Μόσχα επανέφερε όλες τις γνωστές απαιτήσεις της, ζητώντας από την Ουκρανία να παραχωρήσει επιπλέον εδάφη.
«Την προηγούμενη φορά χρειάστηκε η συνάντηση στην Αλάσκα για να αντιληφθούν οι ΗΠΑ ότι δεν υπήρχε καμία ευελιξία από τη ρωσική πλευρά. Αυτή τη φορά το συνειδητοποίησαν νωρίτερα», σχολίασε η Λιάνα Φιξ, ανώτερη συνεργάτις του Council on Foreign Relations.
Στη Μόσχα, πάντως, επικράτησε σύγχυση: Ρώσοι αξιωματούχοι θεώρησαν ότι ο Τραμπ είχε αποδεχθεί να εγκαταλείψει το υπόλοιπο του Ντονμπάς σε αντάλλαγμα για περιορισμένες ρωσικές παραχωρήσεις. Όμως, μία ημέρα αργότερα, ύστερα από συνάντηση με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, ο Τραμπ ξεκαθάρισε ότι επιθυμεί κατάπαυση του πυρός στις υφιστάμενες γραμμές του μετώπου — θέση που η Μόσχα είχε ήδη απορρίψει.
Η κυβέρνηση Τραμπ επέβαλε τελικά νέες κυρώσεις στις μεγαλύτερες ρωσικές πετρελαϊκές εταιρείες, Rosneft και Lukoil. «Κάθε φορά που μιλώ με τον Βλαντίμιρ, έχουμε καλές συνομιλίες, αλλά δεν οδηγούν πουθενά», είπε ο Τραμπ από το Οβάλ Γραφείο.
