Ύστερα από 16 ώρες εντατικών συζητήσεων στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις Βρυξέλλες, οι ηγέτες της ΕΕ δεν κατόρθωσαν να καταλήξουν σε κοινή γραμμή αναφορικά με τη χρήση των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για την αποστολή δισεκατομμυρίων ευρώ οικονομικής βοήθειας προς την Ουκρανία.
Συμφωνία για χρηματοδότηση την περίοδο 2026-2027
Παρά το αρχικό αδιέξοδο, στη συνέχεια επιτεύχθηκε συμφωνία μεταξύ των κρατών-μελών για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας κατά τη διετία 2026-2027, όπως ανακοίνωσε μέσω Χ ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα.
«Η απόφαση για τη χορήγηση 90 δισ. ευρώ με στόχο τη στήριξη της Ουκρανίας για τα έτη 2026-2027 εγκρίθηκε. Τηρήσαμε τη δέσμευσή μας», υπογράμμισε ο κ. Κόστα.
Ικανοποίηση από την Κομισιόν για την κάλυψη των αναγκών
Την ικανοποίησή της εξέφρασε και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σημειώνοντας ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εξασφάλισε μια συμφωνία που ανταποκρίνεται στις «πιεστικές χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια».
Όπως εξήγησε, η χρηματοδότηση θα υλοποιηθεί μέσω «ενισχυμένης συνεργασίας», με στήριξη από το περιθώριο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και κατόπιν ομόφωνης τροποποίησης του ισχύοντος Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου.
Όροι αποπληρωμής και ρωσικές επανορθώσεις
Σύμφωνα με τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς, η Ουκρανία θα κληθεί να αποπληρώσει το δάνειο μόνο εφόσον η Ρωσία καταβάλει πολεμικές επανορθώσεις. Παράλληλα, τόνισε ότι η ΕΕ διατηρεί το δικαίωμα να αξιοποιήσει δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια εντός της δικαιοδοσίας της, σε περίπτωση που η Μόσχα δεν προχωρήσει σε αποζημιώσεις.
Μακρόν: Ανοιχτό το ενδεχόμενο διαλόγου με τη Ρωσία
Από την πλευρά του, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν εκτίμησε ότι, μετά τη συμφωνία για τη χορήγηση άτοκου δανείου 90 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία, θα μπορούσε να καταστεί εκ νέου «ωφέλιμος» ένας διάλογος των Ευρωπαίων με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
«Τις επόμενες εβδομάδες πρέπει να αναζητηθούν τρόποι ώστε οι Ευρωπαίοι, με καλή οργάνωση και πλήρη διαφάνεια, να επανεκκινήσουν έναν ουσιαστικό διάλογο με τη Ρωσία», ανέφερε σε συνέντευξη Τύπου στις Βρυξέλλες.
Κρίσιμη συμφωνία εν μέσω ειρηνευτικών διεργασιών
Η συμφωνία θεωρείται καθοριστικής σημασίας για την Ουκρανία, σε μια περίοδο κατά την οποία η Ευρώπη επιδιώκει να διασφαλίσει ενεργό ρόλο στις ειρηνευτικές πρωτοβουλίες που καθοδηγούνται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, με στόχο τον τερματισμό του πολέμου της Ρωσίας κατά του Κιέβου, ο οποίος πλησιάζει τα τέσσερα χρόνια.
Διαφωνίες για τα 210 δισ. ευρώ ρωσικών κεφαλαίων
Για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα κράτη-μέλη της ΕΕ βρίσκονταν σε αντιπαράθεση σχετικά με το αν θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ρωσικά περιουσιακά στοιχεία ύψους 210 δισ. ευρώ, τα περισσότερα εκ των οποίων είναι δεσμευμένα στο Βέλγιο, για τη δημιουργία ενός λεγόμενου «δανείου αποζημιώσεων» προς την Ουκρανία.
Πηγές με γνώση των διαβουλεύσεων ανέφεραν ότι το Βέλγιο ζητούσε ισχυρές εγγυήσεις ώστε να περιοριστεί κάθε πιθανός οικονομικός κίνδυνος, απαίτηση που οδήγησε αρκετούς Ευρωπαίους ηγέτες να απορρίψουν το συγκεκριμένο πλαίσιο.
Πίεση χρόνου και αναζήτηση λύσης
Το Κίεβο είχε προειδοποιήσει ότι, χωρίς νέα οικονομική στήριξη, θα μπορούσε να αντιμετωπίσει σοβαρή οικονομική ασφυξία στις αρχές του 2026. Υπό αυτή την πίεση, οι ηγέτες της ΕΕ είχαν καταστήσει σαφές ότι δεν θα ολοκλήρωναν τη σύνοδο χωρίς κάποια μορφή συμφωνίας.
Η επιλογή χρηματοδότησης μέσω του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και όχι μέσω ρωσικών κεφαλαίων εκλαμβάνεται ως πολιτικό πλήγμα για τον Φρίντριχ Μερτς και την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, οι οποίοι είχαν ταχθεί υπέρ των δανείων αποζημιώσεων και είχαν επιχειρήσει να κάμψουν τις αντιρρήσεις του Βέλγου πρωθυπουργού Μπαρτ ντε Βέβερ.
«Πάντα λέγαμε ότι το ζητούμενο ήταν να φτάσουν τα χρήματα στο Κίεβο», ανέφερε αξιωματούχος της ΕΕ. «Όχι ο τρόπος».
Η τελική λύση και οι εξαιρέσεις
Σε παλαιότερη πρόταση, το Βέλγιο ζητούσε «απεριόριστη» κατανομή ρίσκου μεταξύ των κρατών-μελών για την κάλυψη πιθανών νομικών διεκδικήσεων από τη Ρωσία, πρόταση που τελικά απορρίφθηκε.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, Γαλλία και Ιταλία πρωτοστάτησαν στην αναζήτηση εναλλακτικής λύσης μέσω του κοινού ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Έτσι, τις πρώτες ώρες της Παρασκευής, οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν στην άντληση δανείου 90 δισ. ευρώ από τις αγορές, με εγγύηση τα ανεκμετάλλευτα κονδύλια του προϋπολογισμού της Ένωσης.
Το σχήμα αυτό, όπως διευκρινίστηκε, δεν συνεπάγεται καμία χρηματοοικονομική υποχρέωση για την Τσεχία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, χώρες που είχαν ξεκαθαρίσει ότι δεν θα στήριζαν τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας με ευρωπαϊκά κονδύλια.
Ντμιτρίεφ κατά δανείου στο Κίεβο: Ήττα των πολεμοκάπηλων της ΕΕ και της αποτυχημένης Ούρσουλα
«Ο νόμος και η λογική νίκησαν» σχολίασε ο Κίριλ Ντμιτρίεφ, ειδικός απεσταλμένος του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και υπεύθυνος επενδύσεων, την απόφαση των ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για δανεισμό του Κιέβου με εγγύηση τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό αντί για τα «παγωμένα» περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας.
«Σημαντικό ΠΛΗΓΜΑ στους πολεμοκάπηλους της ΕΕ με επικεφαλής την αποτυχημένη Ούρσουλα - φωνές λογικής στην ΕΕ ΜΠΛΟΚΑΡΑΝ την ΠΑΡΑΝΟΜΗ χρήση των ρωσικών αποθεματικών για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας» δήλωσε ο Ντμίτριεφ στο X, αναφερόμενος στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
