Τις τελευταίες ημέρες στη Λιβύη διαδραματίζονται πολλά και σημαντικά γεγονότα τα οποία κατατείνουν στην εκτίμηση, ότι οι εκλογές της 24ης Δεκεμβρίου υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να αναβληθούν και το φάντασμα νέων εσωτερικών αναταραχών ακόμη και μιας νέας ένοπλης εμφύλιας στρατιωτικής αντιπαράθεσης κάνει απειλητικά την εμφάνισή του.
Το "κόψιμο" του υιού Καντάφι από τις εκλογές, η οργισμένη αντίδραση της Ρωσίας για αυτό, η παρόμοια απόπειρα "κοψίματος" του Χαφτάρ μεταγενέστερα ο οποίος όμως αρχικά πέρασε στη διαδικασία επιλογής ως υποψήφιος Πρόεδρος, η παράνομη συμμετοχή στις εκλογές του τουρκόφιλου Πρωθυπουργού Αμπντουλχαμίντ Ντμπεϊμπά, ο οποίος είναι ένα μήνα πρίν τις εκλογές στη θέση του, αν και δεν θα έπρεπε να μετέχει καν στην εκλογική διαδικασία αφού αυτό ήταν προαπαιτούμενο όταν ανέλαβε μεταβατικός Πρωθυπουργός και η πρόσφατη παραίτηση του επικεφαλής της UNSMIL Γιαν Κούμπις από τη θέση του, συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα.
Η παραίτηση του επικεφαλής της UNSMIL Γιαν Κούμπις
Στη Λιβύη συνεχίστηκαν οι εικασίες σχετικά με τους πραγματικούς λόγους για την παραίτηση του.
Ο Kubis είχε κάνει μια σκληρή δουλειά με τη Stephanie Williams. Έχει τη φήμη μεταξύ των Λίβυων ότι είναι αναποτελεσματικός. Πολλοί Λίβυοι ήταν πικρά απογοητευμένοι κατά τη στιγμή της παραίτησης της Williams, τη στιγμή που χρειαζόταν για να οδηγήσει το LPDF στην επιτυχή ολοκλήρωσή του.
Στην πραγματικότητα, το LPDF διαλύθηκε καθώς η Λιβύη πλησίαζε την ημερομηνία εκλογών της 24ης Δεκεμβρίου 2021. Πολλοί θεώρησαν ότι εάν η Williams ήταν ακόμα στη θέση της, η διαδικασία LPDF θα είχε εξελιχθεί με πιο θετικό τρόπο.
Στην ενημέρωσή του στο Συμβούλιο Ασφαλείας, ο Kubis είπε: «Υπό το πρίσμα των συνεχιζόμενων πολιτικών και σύνθετων μεταβάσεων στη Λιβύη, καθώς και των λεπτών και περίπλοκων εκλογικών διαδικασιών στη Λιβύη, η ανάγκη για μια διαδικασία με τη μεσολάβηση του ΟΗΕ και καλών υπηρεσιών στη Λιβύη έχει ενταθεί. Επομένως, κατά την άποψή μου, είναι απαραίτητο να μεταφερθεί επειγόντως ο επικεφαλής της UNSMIL στην Τρίπολη, ιδανικά με βάση ένα ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που εξουσιοδοτεί την επιστροφή του UNSMIL στην προηγούμενη διάστασή του.»
Δεν είναι σαφές εάν αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο παραιτήθηκε ο Kubis. Η παραίτησή του ισχύει από 10 Δεκεμβρίου .
Η ενημέρωση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ
Ακολουθούν τα κυριότερα μέρη της ενημέρωσης του Kubis στο Συμβούλιο Ασφαλείας την περασμένη Τετάρτη:
«Η σημερινή ενημέρωσή μου έρχεται σε μια κρίσιμη στιγμή, ενώ ένας μήνας απομένει για τις εκλογές στη Λιβύη, και μετά τη διάσκεψη που φιλοξενήθηκε από τον Πρόεδρο Μακρόν της Γαλλίας και συμπροεδρεύτηκε από τη Λιβύη, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και τα Ηνωμένα Έθνη στο Παρίσι στις 12 Νοεμβρίου.
Οι συμμετέχοντες, συμπεριλαμβανομένης της προσωρινής εκτελεστικής αρχής της Λιβύης, επανέλαβαν την υποστήριξή τους για τη διεξαγωγή των πολυαναμενόμενων προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών.
Η Διάσκεψη του Παρισιού
Η τελική δήλωση που συμφωνήθηκε στη Διάσκεψη του Παρισιού, υπογράμμισε τη σημασία όλων των συμμετεχόντων στη Λιβύη να δεσμευτούν απερίφραστα στη διεξαγωγή ελεύθερων, δίκαιων, χωρίς αποκλεισμούς και αξιόπιστων προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών στις 24 Δεκεμβρίου 2021, όπως ορίζεται στο Libyan Political Dialogue Forum (LPDF), τον οδικό χάρτη και εγκρίθηκε στα ψηφίσματα 2570 και 2571 (2021) του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και στα συμπεράσματα της δεύτερης διάσκεψης του Βερολίνου της 23ης Ιουνίου 2021, και να αποδεχθούν τα αποτελέσματα αυτών των εκλογών.
Στις 4 Οκτωβρίου,διαβιβάστηκε ο νόμος 2/2021 για τις βουλευτικές εκλογές, ο οποίος βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στον εκλογικό νόμο των βουλευτικών εκλογών του 2014. Ο Νόμος 2/2021 όριζε για τις βουλευτικές εκλογές ότι αυτές θα διεξαχθούν μετά από 30 ημέρες από τον πρώτο γύρο των Προεδρικών εκλογών.
Η εκλογική επιτροπή αναμένεται να προτείνει τις συγκεκριμένες ημερομηνίες διεξαγωγής των εκλογών μετά την οριστικοποίηση της λίστας των υποψηφίων για τις προεδρικές εκλογές στις αρχές Δεκεμβρίου, μετά τη διαδικασία εκδίκασης καταγγελιών και προσφυγών. Είναι απαραίτητο το HoR να εγκρίνει αμέσως τις ημερομηνίες ψηφοφορίας τόσο για τις βουλευτικές όσο και για τις προεδρικές εκλογές που προτείνονται από το HNEC.
Εγγραφές για εκλογές
Στις 7 Νοεμβρίου ανακοινώθηκε η έναρξη της διαδικασίας εγγραφής υποψηφίων για τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές την επόμενη ημέρα. Αυτή η διαδικασία για τις προεδρικές εκλογές ολοκληρώθηκε στις 22 Νοεμβρίου.
Η προκαταρκτική λίστα με τους υποψηφίουςκαταρτίστηκε μεταξύ των οποίων 2 γυναίκες από όλη τη χώρα, που εγγράφηκαν για τις προεδρικές εκλογές. Μέχρι στιγμής, 2001 υποψήφιοι, συμπεριλαμβανομένων 276 γυναικών, εγγράφηκαν για τις βουλευτικές εκλογές, στη συνεχιζόμενη διαδικασία εγγραφής που αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 7 Δεκεμβρίου.
Ημερομηνίες εκλογών
Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου της 7ης Νοεμβρίου, το HNEC επιβεβαίωσε επίσης το σχέδιο για τη διεξαγωγή του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών στις 24 Δεκεμβρίου, ενώ ο δεύτερος γύρος των προεδρικών και των βουλευτικών εκλογών θα διεξαχθεί περίπου πενήντα ημέρες μετά τις 24 Δεκεμβρίου, για να φιλοξενήσει τον πίνακα αποτελεσμάτων , πιθανές εκλογικές προκλήσεις και προσφυγές. Ανέφερε επίσης ότι τα τελικά αποτελέσματα και των δύο εκλογών θα ανακοινωθούν ταυτόχρονα.
Διεθνείς παρατηρητές και μέσα ενημέρωσης
Από τις 5 Οκτωβρίου, το HNEC διαπιστεύει εγχώριους, διεθνείς παρατηρητές και μέσα ενημέρωσης. Μέχρι σήμερα, περισσότεροι από 3.200 εγχώριοι παρατηρητές, 320 εκπρόσωποι των εθνικών μέσων ενημέρωσης, 20 διεθνή μέσα ενημέρωσης και 9 διεθνείς οργανισμοί παρατήρησης έχουν υποβάλει τις αιτήσεις τους για διαπίστευση από το HNEC για τις επερχόμενες εκλογές.
Καλώ άλλους εγχώριους, περιφερειακούς και διεθνείς οργανισμούς να υποβάλουν έγκαιρα την αίτηση τους για διαπίστευση στην HNEC για να στείλουν παρατηρητές για τις εκλογές του Δεκεμβρίου Κύριε Πρόεδρε.
Το πολιτικό κλίμα παραμένει έντονα πολωμένο
Ενώ επαινώ τις συνεχιζόμενες προσπάθειες του HNEC για την υλοποίηση των εκλογών, παρά τις τεχνικές προκλήσεις και σε σύντομο χρονικό διάστημα, οφείλω να αναφέρω ότι το πολιτικό κλίμα παραμένει έντονα πολωμένο. Ο αριθμός των υποψηφίων για τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές καθώς και των εγγεγραμμένων ψηφοφόρων επιβεβαιώνει ότι ο λιβυκός λαός, από όλη τη χώρα, είναι πρόθυμος να πάει στις κάλπες και να εκλέξει δημοκρατικά τους εκπροσώπους του. Ταυτόχρονα, συνεχίζεται η έντονη αντίθεση στη διεξαγωγή εκλογών με βάση το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, καθώς ορισμένοι αρχηγοί και εκλογικές περιφέρειες συνεχίζουν να αμφισβητούν τη νομιμότητα των εκλογικών νόμων που εκδόθηκαν από το ΕΔ για διαφορετικούς λόγους και συνεπώς τη νομιμότητα της όλης διαδικασίας .
Επιπλέον, καθώς η διαδικασία προχωρά, αυξάνονται οι εντάσεις σχετικά με την επιλεξιμότητα ορισμένων προεδρικών υποψηφίων υψηλού προφίλ, μαζί με φόβους για ένοπλη αντιπαράθεση ή ότι το τρέχον πλαίσιο μπορεί να οδηγήσει τη χώρα πίσω στον αυταρχισμό.
Καλώ όλους όσους αμφισβητούν τη διαδικασία ή τους υποψηφίους να διοχετεύσουν τις προκλήσεις τους μέσω των υφιστάμενων δικαστικών μηχανισμών και να σεβαστούν πλήρως την ετυμηγορία της δικαστικής αρχής.
Ο δρόμος προς μια σταθερή και ενωμένη Λιβύη είναι μέσα από κάλπες και όχι από κάλπες πυρομαχικών.
Αποχώρηση μισθοφόρων, ξένων μαχητών και ξένων δυνάμεων
Ενώ η κατάπαυση του πυρός συνεχίζει να ισχύει, η παρουσία ξένων μαχητών, ξένων δυνάμεων και μισθοφόρων παραμένει αιτία σοβαρής ανησυχίας για τη Λιβύη και τη διεθνή κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των χωρών της περιοχής, ιδίως των γειτόνων της Λιβύης. Ωστόσο, η Μικτή Στρατιωτική Επιτροπή 5+5 (5+5 ΚΥΑ) συνέχισε να σημειώνει πρόοδο. Με την υποστήριξη και τη διευκόλυνση της UNSMIL, η ΚΥΑ 5+5 συνήλθε στη Γενεύη στις 8 Οκτωβρίου και ανέπτυξε ένα Σχέδιο Δράσης για την αποχώρηση μισθοφόρων, ξένων μαχητών και ξένων δυνάμεων, με συγχρονισμένο, σταδιακό, σταδιακό και ισορροπημένο τρόπο.
Το σχέδιο δράσης παρουσιάστηκε στη διάσκεψη για τη σταθεροποίηση της Λιβύης που πραγματοποιήθηκε στην Τρίπολη στις 21 Οκτωβρίου, που συγκλήθηκε από την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, την οποία χαιρετίζω ως την πρώτη τέτοια διεθνή συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε στη Λιβύη από την αρχή της κρίσης προς την κατεύθυνση της ενοποίησης και τη σταθεροποίησης της χώρας.
Με βάση αυτές τις θετικές εξελίξεις, η Αραβική Δημοκρατία της Αιγύπτου φιλοξένησε, στο Κάιρο από τις 29 Οκτωβρίου έως την 1η Νοεμβρίου, τις συνομιλίες συντονισμού 5+5 JMC με τους νότιους γείτονες της Λιβύης Τσαντ, Νίγηρα και Σουδάν.
Οι θετικές συζητήσεις μεταξύ των τεσσάρων χωρών ολοκληρώθηκαν με συμφωνία σχετικά με την ιδέα ενός αποτελεσματικού μηχανισμού επικοινωνίας και συντονισμού για την υποστήριξη της εφαρμογής του Σχεδίου Δράσης για την απόσυρση μισθοφόρων, ξένων μαχητών και ξένων δυνάμεων από το λιβυκό έδαφος.
Είμαι επίσης στην ευχάριστη θέση να αναφέρω ότι η ΚΥΑ 5+5 είναι ευπρόσδεκτη να διεξάγει παρόμοιες διαβουλεύσεις στην Άγκυρα και τη Μόσχα και σκοπεύει να διαβουλεύεται με άλλες περιφερειακές, ιδίως γειτονικές χώρες.Παρατηρητές κατάπαυσης του πυρός του ΟΗΕ.
Για να συμπληρώσει και να υποστηρίξει αυτά τα θετικά βήματα, η πρώτη ομάδα παρατηρητών κατάπαυσης του πυρός του ΟΗΕ αναπτύχθηκε στη Λιβύη στις 10 Οκτωβρίου 2021. Σύμφωνα με εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας, θα υποστηρίξουν την 5+5 JMC και την Παρακολούθηση Εκεχειρίας υπό την ηγεσία της Λιβύης για την εφαρμογή της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, και ιδιαίτερα την απόσυρση ξένων μαχητών και μισθοφόρων όπως ζητήθηκε από την ΚΥΑ 5+5.
Διαπιστώσεις -Συμπεράσματα
Από τα παραπάνω προκύπτουν δύο βασικά συμπεράσματα
To πρώτο είναι ότι το πολιτικό κλίμα είναι εξαιρετικά πολωμένο και το δεύτερο ότι οι ξένοι μισθοφόροι και οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις παραμένουν στη Λιβύη ακόμη.
Και τα δύο παραπάνω έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν αναβολή των εκλογών στη χώρα, τουλάχιστον σε πρώτο χρόνο και επανάληψη των εχθροπραξιών μεταγενέστερα.
