Ένα πολύπλοκο διπλωματικό δίλημμα καλείται να διαχειριστεί ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου, καθώς στην Ουάσιγκτον εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο πώλησης μαχητικών αεροσκαφών F-35 τόσο στη Σαουδική Αραβία όσο και στην Τουρκία. Στο Τελ Αβίβ, ανώτατοι αξιωματούχοι εκφράζουν έντονη ανησυχία ότι η στενή προσωπική σχέση του Νετανιάχου με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ περιορίζει τα περιθώρια άσκησης πίεσης, σε αντίθεση με προηγούμενες περιόδους όπου το Ισραήλ μπορούσε να κινηθεί πιο επιθετικά διπλωματικά.
Παρασκηνιακές επαφές και λεπτές ισορροπίες
Σύμφωνα με πληροφορίες του Al-Monitor, ο Νετανιάχου πραγματοποίησε μυστική συνάντηση στην Ιερουσαλήμ με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Lockheed Martin, Φρανκ Σεντ Τζον. Στο επίκεντρο της συζήτησης βρέθηκε η διατήρηση του ποιοτικού στρατιωτικού πλεονεκτήματος του Ισραήλ στη Μέση Ανατολή. Το ίδιο ζήτημα αναμένεται να τεθεί και κατά τη συνάντηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού με τον Τραμπ στο Μαρ-α-Λάγκο, στα τέλη Δεκεμβρίου.
Ωστόσο, έμπειρη ισραηλινή διπλωματική πηγή επισημαίνει ότι ο Νετανιάχου έχει επιλέξει συνειδητά να αποφύγει μια ανοιχτή σύγκρουση με τον Αμερικανό πρόεδρο. «Αμφιβάλλω αν ο Τραμπ αντιλαμβάνεται το εύρος της επιρροής που ασκεί στον Νετανιάχου», ανέφερε χαρακτηριστικά η πηγή, ζητώντας να διατηρηθεί η ανωνυμία της.
Η Τουρκία ως βασικός παράγοντας ανησυχίας
Παρότι η πιθανή πώληση F-35 στη Σαουδική Αραβία έχει έρθει στο προσκήνιο μετά την πρόσφατη επίσκεψη του διαδόχου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν στον Λευκό Οίκο, στο Ισραήλ θεωρούν ότι η Τουρκία συνιστά σαφώς μεγαλύτερη απειλή. Υπενθυμίζεται ότι τον Ιούλιο του 2024 ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε δηλώσει πως η Άγκυρα θα μπορούσε να προχωρήσει ακόμη και σε στρατιωτική δράση κατά του Ισραήλ, επικαλούμενος προηγούμενες παρεμβάσεις της Τουρκίας σε άλλες περιοχές.
Από τον αποκλεισμό στην επανεξέταση
Κατά την πρώτη θητεία Τραμπ, η Ουάσιγκτον είχε αποκλείσει την Τουρκία από το πρόγραμμα των F-35, μετά την απόφαση της Άγκυρας να προμηθευτεί ρωσικό αντιαεροπορικό σύστημα. Παρά τις κυρώσεις που επιβλήθηκαν τότε, Αμερικανοί αξιωματούχοι αφήνουν πλέον ανοικτό το ενδεχόμενο επανεξέτασης της υπόθεσης, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι εξακολουθούν να υφίστανται σοβαρά πολιτικά και τεχνικά εμπόδια.
Διχασμένες εκτιμήσεις στο Ισραήλ
Στο εσωτερικό του Ισραήλ, οι στρατιωτικοί κύκλοι εμφανίζονται διχασμένοι ως προς τις συνέπειες μιας τέτοιας εξέλιξης. Ορισμένοι αναλυτές τονίζουν το ισχυρό επιχειρησιακό πλεονέκτημα που διαθέτει ήδη η ισραηλινή πολεμική αεροπορία, χάρη στη μακρόχρονη εμπειρία χρήσης και τις ειδικές τροποποιήσεις των F-35.
Άλλοι, όμως, προειδοποιούν ότι η διάθεση του μαχητικού 5ης γενιάς σε χώρες όπως η Τουρκία και η Σαουδική Αραβία θα μπορούσε να υπονομεύσει σοβαρά την αμυντική ισορροπία. Όπως επισημαίνει ανώτερη στρατιωτική πηγή, η ικανότητα αιφνιδιασμού που προσφέρουν τα stealth χαρακτηριστικά του αεροσκάφους είναι ζωτικής σημασίας για μια μικρή και πυκνοκατοικημένη χώρα, όπου η έγκαιρη προειδοποίηση αποτελεί θεμέλιο της εθνικής άμυνας.
Το Ισραήλ ασκεί πιέσεις στο παρασκήνιο για να αποτρέψει την Άγκυρα από την απόκτηση των F-35, υπό τον φόβο των παλαιότερων απειλών του Ερντογάν και της πιθανότητας τα μαχητικά stealth (αόρατα) να υπονομεύσουν την άμυνα έγκαιρης προειδοποίησης του Ισραήλ.
Η προσπάθεια αυτή αποφεύγει τη δημόσια αντιπαράθεση με τον Τραμπ, υπογραμμίζοντας τη στρατηγική ευαισθησία του Ισραήλ.
