Υποδεχόμενος τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, κατά την έναρξη της συνόδου της Ε.Ε. την Πέμπτη ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα δήλωνε με αυτοπεποίθηση: "Σήμερα θα λάβουμε την πολιτική απόφαση για να διασφαλίσουμε τις οικονομικές ανάγκες της Ουκρανίας για το 2026 και το 2027, συμπεριλαμβανομένης της προμήθειας στρατιωτικού εξοπλισμού".
Όμως το κείμενο συμπερασμάτων που εκδόθηκε το ίδιο βράδυ αποτύπωνε μια λιγότερο σαφή εικόνα. "Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο" διαβάζουμε "δεσμεύεται να αντιμετωπίσει τις πιεστικές οικονομικές ανάγκες της Ουκρανίας για την περίοδο 2026-2027, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών και αμυντικών προσπαθειών της. Ως εκ τούτου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει, το συντομότερο δυνατό, επιλογές για οικονομική στήριξη βάσει αξιολόγησης των χρηματοδοτικών αναγκών της Ουκρανίας και καλεί την Επιτροπή και το Συμβούλιο να προχωρήσουν τις εργασίες, προκειμένου το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να επανέλθει σε αυτό το ζήτημα στην επόμενη συνεδρίασή του. Με την επιφύλαξη του δικαίου της ΕΕ, τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας θα πρέπει να παραμείνουν παγωμένα έως ότου η Ρωσία σταματήσει τον επιθετικό της πόλεμο κατά της Ουκρανίας και την αποζημιώσει για τις ζημίες που προκλήθηκαν από τον πόλεμό της".
Νόμιζε κανείς ότι οι "επιλογές" που καλείται να επεξεργασθεί η Κομισιόν ήταν ήδη έτοιμες – και ότι το Συμβούλιο δεν θα χρειαζόταν να επανέλθει σε δύο μήνες, οπότε η Ουκρανία θα ετοιμάζεται να υποδεχθεί το νέο έτος εν μέσω δημοσιονομικής αγωνίας.
Όμως λογάριαζαν όλοι δίχως τον Βέλγο πρωθυπουργό, Μπαρτ ντε Βέβερ, το γραφείο του οποίου βρίσκεται σε απόσταση λίγων οικοδομικών τετραγώνων από την έδρα των κοινοτικών οργάνων...
Το σχέδιο το οποίο κλήθηκαν να εξετάσουν οι "27" αφορούσε την αξιοποίηση των δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων της κεντρικής τράπεζας Ρωσίας σε ευρωπαϊκή επικράτεια για την χορήγηση στην Ουκρανία διετούς δανείου ύψους 140 δισ. ευρώ.
Καθότι, όμως, πρόκειται για πρωτοφανή κίνηση, η οποία κινδυνεύει να ανατινάξει την αξιοπιστία της Ευρώπης ως χρηματοπιστωτικού κέντρου, θα έπρεπε να προβλεφθεί η αντιμετώπιση του νομικού κενού και των οικονομικών ρίσκων. Και τις μεγαλύτερες ανησυχίες τις εξέφραζε το Βέλγιο, στο οποίο εδρεύει το αποθετήριο τίτλων Euroclear, όπου και περισσότερα από 120 δισ. δεσμευμένων ρωσικών στοιχείων ενεργητικού.
"Οδυνηρή απάντηση"
Η Ρωσία είχε προειδοποιήσει ότι θα δώσει "οδυνηρή απάντηση". "Οποιεσδήποτε ενέργειες με ρωσικά περιουσιακά στοιχεία χωρίς τη συναίνεση της Ρωσίας είναι άκυρες από την άποψη του διεθνούς και του συμβατικού δικαίου. Δεν υπάρχει νόμιμος τρόπος για να πάρεις τα κεφάλαια κάποιου άλλου χωρίς να πληγούν η τσέπη και το κύρος αυτών που απαλλοτριώνουν", δήλωσε η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών Μαρία Ζαχάροβα. Η Ζαχάροβα πρόσθεσε πως το σχέδιο δείχνει ότι η Ευρώπη "δεν είναι πια ένα ασφαλές καταφύγιο για χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία. Με το να εμπιστευθείς τα κεφάλαιά σου σε Δυτικοευρωπαίους, περιλαμβανομένης του Euroclear, κινδυνεύεις τώρα να τα χάσεις όλα. Σας καλούμε να το σκεφτείτε δύο φορές πριν προβείτε σε ριψοκίνδυνες ενέργειες".
Ο ντε Βέβερ δεν είχε προφανώς ενθουσιασθεί με την ιδέα να επωμισθεί η χώρα του μόνη της το βάρος πιθανών ρωσικών αντιμέτρων ή νομικών ενεργειών σε διεθνές επίπεδο. Όμως οι εταίροι του δεν στάθηκαν ικανοί να προτείνουν ένα σχήμα συμμερισμού του ρίσκου. Τώρα, ο Φλαμανδός εθνικιστής πολιτικός παραπονείται: "Είναι λίγο άσχημο που μας κατηγορούν, τώρα, ως την απρόθυμη χώρα". Χαρακτήρισε δε "εντελώς τρελή" την ιδέα ότι οι Βέλγοι φορολογούμενοι θα καταλήξουν να κατηγορούνται.
Σύμφωνα με τον Βόλφγκανγκ Μύνχαου του Eurointelligence, το αίτημα του ντε Βέβερ ήταν απολύτως λογικό, καθώς το Βέλγιο, ως έδρα του Euroclear, φέρει δυσανάλογα μεγάλο κίνδυνο. Όμως, προσθέτει, "ο πραγματικός λόγος για τον οποίο η Γαλλία και η Γερμανία απορρίπτουν τον συμμερισμό του κινδύνου είναι ότι δεν επιθυμούν να κάνουν οικονομικές θυσίες. Είναι τόσο υποκριτές".
Δεν είναι τυχαίο ότι οι Ευρωπαίοι διανοήθηκαν ένα βήμα το οποίο ήταν απολύτως απρόθυμοι, για τους προφανείς λόγους, να αναλάβουν οι εταίροι τους στη G7. Αλλά η βολονταριστική περιφρόνησή τους προς τα νενομισμένα της διεθνούς χρηματοπιστωτικής αρχιτεκτονικής και του σεβασμού των ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων, ούτε συνοδευόταν από την αντίστοιχη νοητική επεξεργασία των αντικειμενικών επιπτώσεων. Η δε αφ' υψηλού επίδειξη αποφασιστικότητας δεν υποστηριζόταν από κάποια επιθυμία για πραγματικές θυσίες και πραγματικές διακινδυνεύσεις.
