Κατά τη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας OHE για την κατάσταση στη Λιβύη, το επίκεντρο των συζητήσεων ήταν οι συνεχιζόμενες προκλήσεις της πολιτικής μετάβασης της χώρας.
Η Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Ελλάδας πρέσβυς Αγλαΐα Μπαλτά στην τοποθέτηση της εξέφρασε στήριξη στις προσπάθειες της Ειδικής Αντιπροσώπου Χάνα Τέτε και της UNSMIL για πρόοδο στον πολιτικό οδικό χάρτη, με στόχο τη διεξαγωγή προεδρικών και βουλευτικών εκλογών.
Χαιρέτισε τις προσπάθειες του Προεδρικού Συμβουλίου για τη διατήρηση της κατάπαυσης του πυρός στην Τρίπολη και έκανε έκκληση για αποχώρηση όλων των ξένων δυνάμεων και μισθοφόρων.
Η κυρία Μπαλτά υπογράμμισε την ανάγκη σεβασμού του διεθνούς δικαίου και της αποτελεσματικής εφαρμογής του καθεστώτος κυρώσεων, τονίζοντας, στο πλαίσιο αυτό, τη σημασία της Επιχείρησης IRINI της ΕΕ.
Επίσης, επαναβεβαίωσε τη δέσμευσή της Ελλάδας στην κυριαρχία, ανεξαρτησία, ενότητα και εδαφική ακεραιότητα της Λιβύης και τη διάθεσή της να συμβάλει ενεργά στη διασφάλισή τους.
Στασιμότητα του «οδικού χάρτη» προς τις εκλογές
Η Ειδική Εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα, Χάνα Τέτε, ενημέρωσε τα μέλη για τη στασιμότητα του «οδικού χάρτη» προς τις εκλογές, επισημαίνοντας ότι τα βασικά θεσμικά όργανα της Λιβύης —η Βουλή των Αντιπροσώπων και το Ανώτατο Συμβούλιο του Κράτους δεν έχουν ακόμη συμφωνήσει στην ανασυγκρότηση του Διοικητικού Συμβουλίου της Ανώτατης Εθνικής Εκλογικής Επιτροπής.
Αναλυτικότερα, η κυρία Τέτε επεσήμανε ότι ο οδικός χάρτης που προωθεί η αποστολή του ΟΗΕ UNSMIL έχει ως πρώτο ορόσημο την «ανασύσταση του πλήρους Διοικητικού Συμβουλίου της Ανώτατης Εθνικής Εκλογικής Επιτροπής (HNEC)», μέσω κοινών διορισμών από τη Βουλή των Αντιπροσώπων (HoR) και το Ανώτατο Συμβούλιο του Κράτους (HCS), καθώς και την ολοκλήρωση της «τροποποίησης του συνταγματικού και εκλογικού πλαισίου».
Τόνισε πως, εάν υπήρχε η απαραίτητη πολιτική βούληση, «και τα δύο αυτά βήματα θα μπορούσαν να είχαν ολοκληρωθεί εντός δύο μηνών». Ωστόσο, όπως σημείωσε, «τα δύο σώματα δεν έχουν ακόμη επιτύχει τον στόχο αυτό, ούτε έχουν ξεκινήσει κοινή συζήτηση για το συνταγματικό και νομικό πλαίσιο των εκλογών».
Η απουσία συναίνεσης μεταξύ HoR και HCS αποτελεί, σύμφωνα με την Ειδική Αντιπρόσωπο, την κύρια αιτία της στασιμότητας. «Η επίτευξη πολιτικής συμφωνίας θα είναι δύσκολη», είπε, προσθέτοντας πως η Λιβύη «δεν αντέχει άλλες καθυστερήσεις». Κάλεσε όλους τους Λίβυους ηγέτες «να συνεργαστούν εποικοδομητικά» και να ολοκληρώσουν τα πρώτα βήματα του οδικού χάρτη, ώστε να προετοιμαστεί το έδαφος για τη διεξαγωγή εκλογών. Προειδοποίησε ότι εάν δεν υπάρξει πρόοδος, «η UNSMIL θα υιοθετήσει άλλη προσέγγιση και θα ζητήσει τη στήριξη του Συμβουλίου για να διασφαλίσει ότι ο οδικός χάρτης θα προχωρήσει».
Νέος μηχανισμός συμμετοχικής διαβούλευσης
Η Χάνα Τέτε αναφέρθηκε επίσης στην προετοιμασία της Δομημένης Διαβούλευσης (Structured Dialogue), ενός νέου μηχανισμού συμμετοχικής διαβούλευσης που, όπως είπε, θα επιτρέψει σε «ευρύτερα τμήματα της λιβυκής κοινωνίας να συμβάλουν στη διαμόρφωση μιας περιεκτικής πολιτικής διαδικασίας».
Η διαδικασία, που προγραμματίζεται για τον Νοέμβριο, θα περιλαμβάνει θεματικές ομάδες «διακυβέρνησης, οικονομίας, ασφάλειας, εθνικής συμφιλίωσης και ανθρωπίνων δικαιωμάτων». Η Ειδική Αντιπρόσωπος υπογράμμισε την πρόθεση του ΟΗΕ να εξασφαλίσει «τουλάχιστον 35% συμμετοχή γυναικών» και να δημιουργήσει μια ξεχωριστή πλατφόρμα, το «Libyan Women Caucus», καθώς και «μηχανισμό συμμετοχής της νεολαίας».
Σε σχέση με την ασφάλεια, η κυρία Tέτε επισήμανε ότι η κατάσταση στην Τρίπολη έχει «σταθεροποιηθεί χάρη στη διαμεσολάβηση τοπικών και διεθνών παραγόντων, μεταξύ των οποίων η Τουρκία».
Ειρηνικές δημοτικές εκλογές σε επτά δήμους
Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (GNU) και της Υπηρεσίας Καταπολέμησης Οργανωμένου Εγκλήματος και Τρομοκρατίας (DACOT) προέβλεπε, όπως είπε, «την αποχώρηση της DACOT από την περιοχή του αεροδρομίου Mitiga, την απόσυρση των υφιστάμενων δυνάμεων και την παράδοση κρατουμένων στον Γενικό Εισαγγελέα». Παρά τα θετικά αυτά βήματα, προειδοποίησε ότι «η κατάσταση παραμένει εύθραυστη» και κάλεσε το Προεδρικό Συμβούλιο να προχωρήσει στη «μεταρρύθμιση του τομέα ασφάλειας στη δυτική Λιβύη».
Η Ειδική Αντιπρόσωπος αναφέρθηκε με ικανοποίηση στη διεξαγωγή «ειρηνικών δημοτικών εκλογών σε επτά δήμους της Ζαουίγια», καθώς και στη «συνέχιση της εκλογικής διαδικασίας σε άλλους 16 δήμους», με νέες εγγραφές ψηφοφόρων να αναμένονται στις 20 Οκτωβρίου.
Στρατηγική για την καταπολέμηση της διαφθοράς
Στο οικονομικό πεδίο, χαρακτήρισε τη διακυβέρνηση «βαθιά δυσλειτουργική», υπογραμμίζοντας ότι η χώρα εξακολουθεί να στερείται ενιαίου προϋπολογισμού, ενώ «πρακτικές όπως το ξέπλυμα χρήματος και το λαθρεμπόριο καυσίμων επιβαρύνουν τον πληθυσμό». Ιδιαίτερη ανησυχία προκάλεσε, όπως είπε, η «ανακάλυψη 6,5 δισ. λιβυκών δηναρίων που δεν είχαν καταγραφεί επίσημα», κάτι που ανεβάζει το συνολικό ποσό παράνομου χρήματος για το 2025 στα «10 δισ. δηνάρια, περίπου 1,8 δισ. δολάρια». Το φαινόμενο αυτό, τόνισε, «διαβρώνει την εμπιστοσύνη στο εθνικό νόμισμα» και καταδεικνύει την ανάγκη για «ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής διαφάνειας και λογοδοσίας».
Η Ειδική Αντιπρόσωπος χαιρέτισε την παρουσίαση της «Εθνικής Στρατηγικής για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς» στις 24 Σεπτεμβρίου, υπογραμμίζοντας ότι η επιτυχία της «θα εξαρτηθεί από την πολιτική βούληση για προώθηση της διαφάνειας και της θεσμικής ανεξαρτησίας». Παράλληλα, προειδοποίησε για τον κίνδυνο που συνεπάγεται η λειτουργία «παράλληλων θεσμών» και η ύπαρξη «δύο δικαστικών μηχανισμών που λειτουργούν ταυτόχρονα σε ανατολή και δύση, προκαλώντας νομική αστάθεια».
Η κυρία Τέτε ανέφερε ότι το Προεδρικό Συμβούλιο, σε συνεργασία με την Αφρικανική Ένωση, πραγματοποίησε συναντήσεις για την «εθνική συμφιλίωση» και ότι ο ΟΗΕ συνεχίζει τις έρευνες σχετικά με «μαζικούς τάφους και εξαναγκαστικές εξαφανίσεις». Παράλληλα, εξετάζεται νομοσχέδιο για τα αγνοούμενα πρόσωπα ώστε να διασφαλιστεί «η συμμόρφωσή του με τα διεθνή πρότυπα».
Κλείνοντας, η Ειδική Αντιπρόσωπος ανέφερε ότι, μετά την ολοκλήρωση της στρατηγικής αναθεώρησης της αποστολής, ο στόχος της UNSMIL επικεντρώνεται πλέον «στη διευκόλυνση μιας αξιόπιστης και περιεκτικής πολιτικής διαδικασίας που θα αποκαταστήσει τη νομιμότητα και τη θεσμική συνοχή».
Όπως τόνισε, «ο λιβυκός λαός δικαιούται πολιτική σταθερότητα και μακροπρόθεσμη ειρήνη».
