Σε μια προσπάθεια να επανεκκινήσουν οι διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Κάγια Κάλας συναντήθηκε την Πέμπτη στη Ντόχα με τον Ιρανό υπουργό Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε σε μια περίοδο όπου η απειλή επανεπιβολής των διεθνών κυρώσεων πλησιάζει, γεγονός που εντείνει την ανάγκη για διπλωματική κινητοποίηση.
Η συνάντηση έρχεται λίγες ημέρες μετά την απόφαση των τριών ευρωπαϊκών δυνάμεων — Βρετανίας, Γαλλίας και Γερμανίας (E3) — να δώσουν διορία ενός μήνα στο Ιράν ώστε να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να αποφύγει την επαναφορά των κυρώσεων, λόγω της μη συμμόρφωσης με τη διεθνή συμφωνία του 2015, γνωστή ως Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (ΚΟΣΔ).
Σύμφωνα με αξιωματούχο της ΕΕ, που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, η κ. Κάλας και ο κ. Αραγτσί συζήτησαν τις προσπάθειες για διπλωματική επίλυση του ζητήματος του πυρηνικού προγράμματος. Οι συνομιλίες επικεντρώθηκαν σε κρίσιμα ζητήματα, όπως:
- Η πρόσβαση του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ) στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
- Η τύχη των αποθεμάτων εμπλουτισμένου ουρανίου υψηλού ποσοστού που διαθέτει το Ιράν.
Οι χώρες της E3 έχουν καταστήσει σαφές πως θα εγκαταλείψουν την πρωτοβουλία για την επαναφορά των κυρώσεων («snapback»), εφόσον η Τεχεράνη καθησυχάσει τις ανησυχίες για το πυρηνικό της πρόγραμμα.
Η συμφωνία του 2015 είχε υπογραφεί από το Ιράν, τη Ρωσία, την Κίνα, την E3 και τις ΗΠΑ — επί προεδρίας Μπαράκ Ομπάμα, σε μια προσπάθεια επαναπροσέγγισης μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης. Το ΚΟΣΔ προέβλεπε την αναστολή οικονομικών κυρώσεων του ΟΗΕ, με αντάλλαγμα τον περιορισμό των πυρηνικών δραστηριοτήτων του Ιράν.
Ωστόσο, το 2018, οι ΗΠΑ υπό τον πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ αποφάσισαν να αποσυρθούν από τη συμφωνία, επαναφέροντας τις δικές τους κυρώσεις και επιβάλλοντας νέες. Σε απάντηση, η Τεχεράνη άρχισε να παραβιάζει τις δεσμεύσεις της, κυρίως στον τομέα του εμπλουτισμού ουρανίου.
Κατά τη δεύτερη θητεία του Τραμπ, που ξεκίνησε στις 20 Ιανουαρίου, υπήρξε επανεκκίνηση του διαλόγου μεταξύ Ουάσιγκτον και Τεχεράνης. Ωστόσο, η κατάσταση άλλαξε δραματικά όταν το Ισραήλ έπεισε τον Αμερικανό πρόεδρο να διατάξει βομβαρδισμούς σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, κατά τη διάρκεια του 12ήμερου πολέμου τον Ιούνιο.
Δυτικές χώρες και το Ισραήλ κατηγορούν το Ιράν ότι επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικού οπλοστασίου. Η Τεχεράνη αρνείται τις κατηγορίες, υποστηρίζοντας πως έχει το δικαίωμα να αναπτύξει πολιτικό πυρηνικό πρόγραμμα, στο πλαίσιο της εθνικής της κυριαρχίας.
