Στις 8 Σεπτεμβρίου, ο πρωθυπουργός της Γαλλίας, Φρανσουά Μπαϊρού, θα θέσει την κυβέρνησή του σε ψήφο εμπιστοσύνης στην Εθνοσυνέλευση. Η κίνηση αυτή δεν είναι απλώς μια τυπική διαδικασία: ενδέχεται να καθορίσει την πορεία της χώρας για το υπόλοιπο του έτους, με κρίσιμες επιπτώσεις στον προϋπολογισμό του 2026, αλλά και στη σταθερότητα του πολιτικού συστήματος.
Η διαδικασία της ψήφου εμπιστοσύνης
Ο Μπαϊρού θα παρουσιάσει τις βασικές γραμμές της δημοσιονομικής πολιτικής, όπως προβλέπεται από το άρθρο 49, παράγραφος 1 του Συντάγματος της Πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας. Μετά τη συζήτηση, θα ακολουθήσει ψηφοφορία, όπου για την καταψήφιση της κυβέρνησης απαιτείται απόλυτη πλειοψηφία των ψηφισάντων. Η διαδικασία αυτή θεωρείται πιο επισφαλής από την εφαρμογή του άρθρου 49.3, το οποίο απαιτεί 289 ψήφους κατά.
Αν η κυβέρνηση λάβει ψήφο εμπιστοσύνης, θα προχωρήσει στην εφαρμογή του σχεδίου μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος. Αντιθέτως, αν καταψηφιστεί, ο Μπαϊρού θα υποχρεωθεί να υποβάλει παραίτηση στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, σύμφωνα με το άρθρο 50 του Συντάγματος.
Η πολιτική ισορροπία είναι δυσμενής για τον πρωθυπουργό, καθώς 264 βουλευτές έχουν δηλώσει πρόθεση καταψήφισης, έναντι 210 υπέρ της κυβέρνησης.
Οι εξαγγελθείσες περικοπές
Ο Μπαϊρού έχει ήδη ανακοινώσει ένα σκληρό πακέτο μέτρων, με στόχο τη μείωση του ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ έως το 2027. Τα μέτρα περιλαμβάνουν:
- Περικοπές στις δαπάνες υγείας και παιδείας
- Μείωση επιδοτήσεων καυσίμων
- Σταδιακή περικοπή κοινωνικών επιδομάτων
Το συνολικό ύψος των περικοπών ξεπερνά τα 44 δισεκατομμύρια ευρώ. Οι αντιδράσεις από συνδικάτα και κοινωνικούς φορείς είναι έντονες, καθώς εκτιμάται ότι οι χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις θα επωμιστούν το μεγαλύτερο βάρος. Ο πρωθυπουργός, με δύο διαγγέλματα σε 48 ώρες, έχει θέσει το δίλημμα: «χάος ή ευθύνη».
Σε περίπτωση καταψήφισης
Αν η κυβέρνηση πέσει, θα περιοριστεί σε προσωρινή διαχείριση έως τον διορισμό νέου πρωθυπουργού από τον Εμανουέλ Μακρόν. Αντίστοιχες περιπτώσεις έχουν σημειωθεί μόνο δύο φορές: το 1962 με τον Ζορζ Πομπιντού και το 2024 με την πτώση της κυβέρνησης Μπαρνιέ.
Ο Πρόεδρος έχει δύο επιλογές:
- Διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και προκήρυξη εκλογών
- Διορισμός νέου πρωθυπουργού με το ίδιο κοινοβουλευτικό ισοζύγιο, κάτι που ενέχει τον κίνδυνο πολιτικής αστάθειας
Η πανεθνική κινητοποίηση της 10ης Σεπτεμβρίου
Συνδικάτα και κοινωνικά κινήματα έχουν καλέσει σε πανεθνικές διαδηλώσεις στις 10 Σεπτεμβρίου, με επίκεντρο τις ανακοινωθείσες περικοπές. Πολλοί αναλυτές συγκρίνουν τη δυναμική με το κίνημα των «Κίτρινων Γιλέκων» του 2018, καθώς η οικονομική αδικία και η κοινωνική πίεση επανέρχονται ως βασικά αιτήματα.
Οι οργανωτές επιδιώκουν συντονισμό και αποφυγή της αυθόρμητης μορφής των προηγούμενων κινητοποιήσεων, ωστόσο η κοινωνική οργή φαίνεται να αναβιώνει.
Το μέλλον του Προϋπολογισμού 2026
Η πτώση της κυβέρνησης θα οδηγήσει σε απόρριψη του σχεδίου προϋπολογισμού. Ο νέος πρωθυπουργός θα μπορεί να καταθέσει νέο σχέδιο, αλλά αν δεν σχηματιστεί κυβέρνηση έως το τέλος του 2025, ενδέχεται να προταθεί παράταση του προϋπολογισμού του 2025 μέσω ειδικού νόμου.
Αν απορριφθεί και αυτός ο μηχανισμός, η χώρα θα βρεθεί σε κατάσταση «shutdown», αντίστοιχη με τις ΗΠΑ, χωρίς εγκεκριμένο προϋπολογισμό. Σε αυτή την ακραία αλλά απίθανη περίπτωση, ο Πρόεδρος μπορεί να επικαλεστεί το άρθρο 16 του Συντάγματος, αποκτώντας ευρείες εξουσίες για τη διασφάλιση της λειτουργίας του κράτους.
Οι επιλογές του Προέδρου Μακρόν
Σε περίπτωση καταψήφισης της κυβέρνησης, ο Μακρόν έχει τρεις βασικές επιλογές:
- Διάλυση της Εθνοσυνέλευσης και πρόωρες εκλογές
- Διορισμός νέου πρωθυπουργού με το ίδιο κοινοβουλευτικό τοπίο
- Επίκληση του άρθρου 16 για προσωρινή διακυβέρνηση με έκτακτες εξουσίες
