Εννέα κράτη-μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας — Δανία, Γαλλία, Ελλάδα, Γουιάνα, Δημοκρατία της Κορέας, Σιέρα Λεόνε, Σλοβενία, Ηνωμένο Βασίλειο και Παναμάς — υπέγραψαν δήλωση σχετικά με τις Κοινές Δεσμεύσεις του ΟΗΕ για την ατζέντα «Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια». Η δήλωση αυτή παρουσιάστηκε από τον Μόνιμο Αντιπρόσωπο του Παναμά στο πλαίσιο της ετήσιας ανοικτής συζήτησης του Συμβουλίου Ασφαλείας για τη Σεξουαλική Βία σε Συγκρούσεις (CRSV).
Οι εννέα χώρες εξέφρασαν την εκτίμησή τους για το έργο της Ειδικής Εκπροσώπου του ΓΓ ΟΗΕ, Πραμίλα Πάτεν, και επαναβεβαίωσαν την πλήρη στήριξή τους στην εντολή της. «Η έκθεση του Γενικού Γραμματέα για το 2024 είναι βαθιά ανησυχητική», σημείωσαν, καταδικάζοντας απερίφραστα τη χρήση σεξουαλικής βίας ως πολεμικής τακτικής από κρατικούς και μη κρατικούς δρώντες.
Ιδιαίτερη ανησυχία προκάλεσαν οι αναφορές για επιθέσεις σε κέντρα κράτησης, σημεία ελέγχου και ανθρωπιστικούς διαδρόμους, ακόμη και με θύματα βρέφη. Οι υπογράφοντες τόνισαν ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια πλήττονται δυσανάλογα και ότι τα εγκλήματα αυτά διαιωνίζονται όπου η δικαιοσύνη αποτυγχάνει και επικρατεί το στίγμα.
Κάλεσαν επίσης τον τερματισμό της ατιμωρησίας και στη λογοδοσία των δραστών, επισημαίνοντας ότι «η λογοδοσία μετατοπίζει την ντροπή από τα θύματα στους θύτες και συμβάλλει στη διακοπή των κύκλων βίας».
Ζήτησαν σταθερή και προβλέψιμη χρηματοδότηση για την υποστήριξη των επιζώντων, την εφαρμογή της CRSV ως αυτόνομου κριτηρίου στα καθεστώτα κυρώσεων του ΟΗΕ και τη διατήρηση ισχυρών εντολών με διάσταση φύλου στις ειρηνευτικές επιχειρήσεις, ακόμη και κατά τις μεταβάσεις.
Κλείνοντας, οι χώρες κάλεσαν σε τολμηρές και συντονισμένες στρατηγικές για τη διασφάλιση πρόσβασης σε σωτήριες υπηρεσίες, προστασία της υγειονομικής υποδομής, στήριξη γυναικείων οργανώσεων και ενίσχυση έγκαιρων προειδοποιητικών μηχανισμών.
«Οι επιζώντες δεν είναι μόνοι· οι φωνές τους μετρούν, τα δικαιώματά τους πρέπει να διαφυλαχθούν και η ηγεσία τους είναι ουσιώδης για μια διαρκή ειρήνη», αναφέρεται στη δήλωση.
Ολόκληρο το κείμενο της Κοινής Δήλωσης για τη Σεξουαλική Βία σε Συγκρούσεις:
«Εμείς, που υπογράφουμε ως μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας τις Κοινές Δεσμεύσεις για την ατζέντα Γυναίκες, την Ειρήνη και την Ασφάλεια — Δανία, Γαλλία, Ελλάδα, Γουιάνα, Δημοκρατία της Κορέας, Σιέρα Λεόνε, Σλοβενία, Ηνωμένο Βασίλειο και Παναμάς — εκφράζουμε την εκτίμησή μας για τον καίριο ρόλο του Γραφείου της Ειδικής Εκπροσώπου του Γενικού Γραμματέα για τη Σεξουαλική Βία σε Συγκρούσεις (CRSV) κας Πραμίλα Πάτεν, και επαναβεβαιώνουμε την πλήρη στήριξή μας στην εντολή της. Η έκθεση του Γενικού Γραμματέα για το 2024 είναι βαθιά ανησυχητική.
Δυόμισι δεκαετίες μετά την υιοθέτηση του ψηφίσματος 1325, η σεξουαλική βία σε συνθήκες σύγκρουσης παραμένει σταθερό χαρακτηριστικό του πολέμου και της τρομοκρατίας, λόγω των καταστροφικών επιπτώσεών της σε άτομα, οικογένειες και κοινότητες. Καταδικάζουμε απερίφραστα τη χρήση της τόσο από κρατικούς όσο και από μη κρατικούς δρώντες. Ιδιαίτερα ανησυχητικές είναι οι αναφορές για επιθέσεις σε κέντρα κράτησης, σημεία ελέγχου και ανθρωπιστικούς διαδρόμους, με θύματα ακόμη και βρέφη ενός έτους.
Αυτά τα εγκλήματα συνεχίζονται όπου τα νομικά συστήματα αποτυγχάνουν, η δικαιοσύνη αρνείται και οι επιζώντες σιωπούν λόγω στίγματος και φόβου αντιποίνων. Οι γυναίκες και τα κορίτσια πλήττονται δυσανάλογα, ως άμεσα θύματα αλλά και μέσω των μακροπρόθεσμων συνεπειών στην υγεία, την εκπαίδευση, τα μέσα βιοπορισμού και τη συμμετοχή τους στη δημόσια ζωή και τις ειρηνευτικές διαδικασίες. Το τραύμα της σεξουαλικής βίας μπορεί να έχει μακροχρόνιες επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία των επιζώντων.
Η δοκιμασία τους συχνά επιτείνεται από τον εκτοπισμό, τη φτώχεια και την έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων νομικών, ψυχολογικών και υπηρεσιών σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας. Καλούμε στον τερματισμό της ατιμωρησίας για τη σεξουαλική και έμφυλη βία και απαιτούμε η λογοδοσία να καταστεί κανόνας για αυτά τα εγκλήματα. Η λογοδοσία μετατοπίζει την ντροπή από τα θύματα στους θύτες και συμβάλλει στη διακοπή των κύκλων βίας.
Τονίζουμε την επιτακτική ανάγκη για σταθερή, ευέλικτη και προβλέψιμη χρηματοδότηση για δράσεις που επικεντρώνονται στους επιζώντες, περιλαμβανομένου του πολυμερούς ταμείου εμπιστοσύνης για τη CRSV. Υποστηρίζουμε την CRSV ως αυτόνομο κριτήριο, με συνεπή εφαρμογή στα καθεστώτα κυρώσεων του ΟΗΕ, και διασφάλιση ότι οι ειρηνευτικές επιχειρήσεις διατηρούν ισχυρές, ευαίσθητες στο φύλο εντολές, ακόμη και κατά τη διάρκεια μεταβάσεων. Κοιτάζοντας προς το μέλλον, πρέπει να προχωρήσουμε από την καταδίκη στην πρόληψη, τη λογοδοσία και την καινοτομία.
Καλούμε για τολμηρές, συντονισμένες στρατηγικές που θα εγγυώνται πρόσβαση σε συμπεριληπτικές, σωτήριες, πολυκλαδικές υπηρεσίες, ακόμη και σε συνθήκες συρρικνωμένου ανθρωπιστικού χώρου. Αυτό περιλαμβάνει την προστασία των υποδομών υγείας, τη στήριξη οργανώσεων με ηγεσία γυναικών και την ενίσχυση έγκαιρων προειδοποιητικών συστημάτων με ευαισθησία στο φύλο. Οι γυναίκες και τα κορίτσια πρέπει να έχουν την ευκαιρία να ηγηθούν και να συμβάλουν με ασφάλεια και ουσιαστικά στη χάραξη πολιτικών που προστατεύουν τα δικαιώματά τους και προάγουν την ισότητα των φύλων.
Καθώς συγκεντρωνόμαστε σήμερα, ας δράσουμε αποφασιστικά και συλλογικά. Οι επιζώντες δεν είναι μόνοι· οι φωνές τους μετρούν, τα δικαιώματά τους πρέπει να διαφυλαχθούν και η ηγεσία τους είναι ουσιώδης για μια διαρκή ειρήνη».
OHE: Η σεξουαλική βία ως τακτική πολέμου σε ανησυχητική έξαρση
Για την ετήσια ανοικτή συζήτηση σχετικά με τη Σεξουαλική Βία σε Συρράξεις (CRSV) συνεδρίασε το Συμβούλιο Ασφαλείας ΟΗΕ. Ο Παναμάς, που εκτελεί καθήκοντα προεδρίας του Συμβουλίου για τον μήνα Αύγουστο, έδωσε στην φετινή συζήτηση τον τίτλο «Ταυτοποίηση καινοτόμων στρατηγικών για τη διασφάλιση πρόσβασης σε σωτήριες υπηρεσίες και προστασία των επιζώντων σεξουαλικής βίας σε εμπόλεμες ζώνες».
Η ειδική εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα ΟΗΕ για το ζήτημα, Πραμίλα Πάτεν μιλώντας στα κράτη-μέλη του ΣΑΗΕ προειδοποίησε ότι «καθώς οι ανάγκες αυξάνονται, η ανθρωπιστική βοήθεια περικόπτεται», επισημαίνοντας ότι «μας λένε πως δεν υπάρχουν χρήματα για σωτήρια βοήθεια, την ώρα που οι στρατιωτικές δαπάνες εκτοξεύονται και ο κόσμος δαπανά σε 24 ώρες για εξοπλισμούς περισσότερα από όσα δαπανά σε ένα ολόκληρο έτος για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας σε συνθήκες σύρραξης».
Η κ. Πάτεν αναφέρθηκε στην 16η Έκθεση του Γενικού Γραμματέα για τη Σεξουαλική Βία σε Συρράξεις, η οποία καταγράφει ότι το 2024 τεκμηριώθηκαν περισσότερα από 4.600 περιστατικά, «συμπεριλαμβανομένων περιπτώσεων χρήσης της σεξουαλικής βίας ως τακτικής πολέμου, βασανιστηρίων, τρομοκρατίας και πολιτικής καταστολής».
Όπως σημείωσε, πρόκειται για «αύξηση κατά 25% σε σύγκριση με το 2023, το οποίο ήδη κατέγραψε άνοδο 50% σε σχέση με το προηγούμενο έτος».
Κάθε χρόνο, τόνισε η αξιωματούχος του ΟΗΕ, αναδεικνύεται «ο δυσανάλογος αντίκτυπος στις γυναίκες και τα κορίτσια, που αντιπροσωπεύουν σταθερά περίπου το 90% των επαληθευμένων περιπτώσεων».
Η Έκθεση, ανέφερε, καταγράφει παραβιάσεις σε θύματα ηλικίας «από μόλις ενός έτους έως 75», καθώς και εναντίον ατόμων με διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό και ταυτότητα φύλου, φυλετικών και εθνοτικών μειονοτήτων, αλλά και ατόμων με αναπηρία.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην «σοκαριστική αύξηση κατά 35%» της σεξουαλικής βίας κατά παιδιών μέσα στο τελευταίο έτος, με τα περιστατικά ομαδικών βιασμών να αυξάνονται δραματικά.
H Eλλάδα καταδικάζει όλες τις μορφές Σεξουαλικής Βίας σε Συρράξεις
Ο Αναπλ. Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΗΕ Ιωάννης Σταματέκος στην τοποθέτηση του καταδίκασε όλες τις μορφές Σεξουαλικής Βίας σε Συρράξεις (CRSV) και κάλεσε όλα τα μέρη που εμπλέκονται σε συγκρούσεις να σταματήσουν αμέσως αυτές τις πράξεις.
Προέτρεψε επίσης όλα τα μέρη που εμπλέκονται σε συγκρούσεις να υιοθετήσουν μέτρα και σχέδια δράσης με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του CRSV, και να τα εφαρμόσουν πλήρως.
Ο κ. Σταματέκος επανέλαβε ότι η πρόσβαση σε υπηρεσίες που σώζουν ζωές για τα θύματα CRSV πρέπει να είναι χωρίς αποκλεισμούς, να επικεντρώνεται στους επιζώντες και να βασίζεται στο διεθνές δίκαιο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Τόνισε, κλείνοντας, την ανάγκη ενδυνάμωσης των επιζώντων CRSV, διασφαλίζοντας την πλήρη, ισότιμη, ουσιαστική και ασφαλή συμμετοχή τους στις ειρηνευτικές διαδικασίες και ευχαρίστησε την κ. Πάτεν εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του για το έργο της.
