Τα τσουνάμι είναι από τα πιο εντυπωσιακά αλλά και καταστροφικά φυσικά φαινόμενα που μπορεί να πλήξουν τον πλανήτη.
Πρόκειται για σειρές γιγαντιαίων κυμάτων που προκαλούνται κυρίως από υποθαλάσσιους σεισμούς, ηφαιστειακές εκρήξεις ή κατολισθήσεις, και μπορούν να ταξιδέψουν με ταχύτητες που φτάνουν τα 800 χιλιόμετρα την ώρα. Αν και στο ανοιχτό πέλαγος συχνά περνούν απαρατήρητα, όταν φτάνουν στις ακτές μετατρέπονται σε ορμητικά κύματα που σαρώνουν τα πάντα στο πέρασμά τους.
Στην παγκόσμια ιστορία, τα τσουνάμι έχουν αφήσει ανεξίτηλα σημάδια, υπενθυμίζοντας την ανάγκη για έγκαιρη προειδοποίηση, επιστημονική κατανόηση και διεθνή συνεργασία στην αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων.
Ποιο όμως θεωρείται το φονικότερο όλων των εποχών;
Στις 26 Δεκεμβρίου 2004, ένας σεισμός μεγέθους 9,1 Ρίχτερ συγκλόνισε τον βυθό του Ινδικού Ωκεανού, προκαλώντας ένα από τα πιο φονικά τσουνάμι που έχουν καταγραφεί ποτέ. Τα γιγαντιαία κύματα έπληξαν τις ακτές 14 χωρών, παρασύροντας ολόκληρες κοινότητες και αφήνοντας πίσω τους ανείπωτη καταστροφή.
Ο σεισμός σημειώθηκε ανοιχτά της δυτικής ακτής της Σουμάτρας στην Ινδονησία, ανήμερα της Boxing Day, και θεωρείται ένας από τους ισχυρότερους στην ιστορία. Η επαρχία Ατσεχ επλήγη πιο σφοδρά, με 130.700 νεκρούς, 565.000 εκτοπισμένους και σχεδόν 200.000 κατοικίες κατεστραμμένες ή σοβαρά ζημιωμένες.
Η απουσία συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης και η περιορισμένη πρόσβαση σε δεδομένα για τη στάθμη της θάλασσας άφησαν εκατομμύρια ανθρώπους εκτεθειμένους. Πολλοί δεν γνώριζαν ότι η απόσυρση της θάλασσας αποτελεί φυσικό προμήνυμα τσουνάμι, και βρέθηκαν απροετοίμαστοι μπροστά στην ορμή των κυμάτων.
Η καταστροφή άφησε πίσω της περίπου 230.000 νεκρούς και επηρέασε εκατομμύρια ανθρώπους σε Ινδονησία, Ινδία, Σρι Λάνκα, Ταϊλάνδη, Μαλδίβες, Μαλαισία, Μιανμάρ, Σεϋχέλλες και Σομαλία. Οι πληγές παραμένουν ανοιχτές ακόμη και δύο δεκαετίες μετά, με οικογένειες να θρηνούν και κοινότητες να προσπαθούν να ξαναχτίσουν τη ζωή τους.
Η NOAA χαρακτήρισε το γεγονός ως «καμπανάκι αφύπνισης» για την παγκόσμια κοινότητα. Έκτοτε, επενδύσεις στην επιστήμη των τσουνάμι και η ανάπτυξη πλωτών μετεωρολογικών σταθμών ενίσχυσαν την ικανότητα έγκαιρης ανίχνευσης και προειδοποίησης, με στόχο την αποτροπή παρόμοιων τραγωδιών στο μέλλον.
