Οι εσωτερικές διαμάχες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή προμηνύουν δύσκολες διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη της Ένωσης, που καλούνται να εγκρίνουν τον προτεινόμενο προϋπολογισμό.
Σάλο προκαλεί εντός της Ευρωπαϊκής Επιτροπής η πρόταση της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για τον νέο προϋπολογισμό της ΕΕ (2028-2034) - ο μεγαλύτερος που έχει καταρτιστεί ποτέ για την Ένωση - με ευρωβουλευτές να ασκούν κριτική στην πρόεδρο της Κομισιόν για τον υπερ-κεντρικό τρόπο διοίκησης που έχει υιοθετήσει.
Το σχέδιο προϋπολογισμού για την περίοδο 2028–2034, που προετοιμαζόταν επί μήνες και είχε κρατηθεί σε μεγάλο βαθμό μυστικό από την ομάδα των επιτρόπων της φον ντερ Λάιεν, προκάλεσε σπάνια εσωτερική αντίδραση που οδήγησε σε σημαντικές υποχωρήσεις λίγες μόλις ώρες πριν από τη δημοσίευσή του, γράφουν οι Financial Τimes.
«Ποτέ δεν έχω δει κάτι τόσο άσχημο», δήλωσε ένας ανώτερος διπλωμάτης κράτους μέλους της ΕΕ, που έχει εργαστεί στις τρεις τελευταίες διαπραγματεύσεις προϋπολογισμών.
«Κανείς δεν ήξερε τι θα πάρει ή τι θα πληρώσει μέχρι την τελευταία στιγμή».
Το σχέδιο δαπανών ύψους 2 τρισ. ευρώ, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί από εθνικά κεφάλαια και νέους φόρους που θα επιβληθούν από την Επιτροπή σε επιχειρήσεις, καπνό και άλλα είδη, θα αντικαταστήσει το 2028 τον υφιστάμενο προϋπολογισμό ύψους 1,2 τρισ. ευρώ.
Οι χαοτικές διαπραγματεύσεις πίσω από κλειστές πόρτες και οι πολυάριθμες αντιδράσεις των επιτρόπων για όλα τα θέματα - από το ύψος των νέων φόρων έως τα επίπεδα δαπανών για τις φτωχότερες περιοχές - προμηνύουν σκληρές διαπραγματεύσεις με τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, σύμφωνα με αξιωματούχους. Ο προϋπολογισμός της ΕΕ απαιτεί την ομόφωνη υποστήριξη των 27 κρατών μελών.
«Αν η κατάσταση είναι τόσο άσχημη εντός της Επιτροπής, ποιος ξέρει πώς θα εξελιχθεί όταν ξεκινήσουν οι πραγματικές διαπραγματεύσεις με τα κράτη μέλη», δήλωσε ένας δεύτερος ανώτερος διπλωμάτης της ΕΕ.
Από τη Γερμανία το πρώτο «χαστούκι» στη φον ντερ Λάιεν
Μόλις λίγες ώρες μετά τη δημοσίευσή του, η Γερμανία – η μεγαλύτερη χώρα της ΕΕ και πατρίδα της φον ντερ Λάιεν – απέρριψε την πρόταση προϋπολογισμού της.
«Μια συνολική αύξηση του προϋπολογισμού της ΕΕ είναι απαράδεκτη σε μια εποχή που όλα τα κράτη μέλη καταβάλλουν σημαντικές προσπάθειες για δημοσιονομική εξυγίανση», δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφαν Κορνέλιους. «Επομένως, δεν θα μπορέσουμε να αποδεχθούμε την πρόταση της Επιτροπής».
Η τελική έγκριση του προϋπολογισμού στις Βρυξέλλες ήταν...χαοτική. Η συνάντηση των επικεφαλής των επιτελείων των επιτρόπων για να συζητήσουν την τελική πρόταση ξεκίνησε το βράδυ της Δευτέρας και ολοκληρώθηκε λίγο πριν το μεσημέρι της Τετάρτης.
Οι συνομιλίες σταματούσαν ξαφνικά και ξανάρχιζαν κατά τη διάρκεια της Τρίτης, σύμφωνα με δύο άτομα που ήταν παρόντα, πριν συνεχιστούν μέχρι σχεδόν τις 2 π.μ. και ξανά στις 8 π.μ. της Τετάρτης.
«Δεν είναι έκπληξη το γεγονός ότι μια συνάντηση για τον προϋπολογισμό διαρκεί περισσότερο από 15 ώρες. Αυτό που είναι εκπληκτικό είναι πως αυτό γίνεται το βράδυ πριν από την έγκριση του προϋπολογισμού!», δήλωσε ένας δεύτερος αξιωματούχος της ΕΕ. «Η απογοήτευση είναι κοινή, σε όλα τα επίπεδα της Επιτροπής».
«Υπογράψτε» κι ας μην ξέρετε τι θα πάρετε...
Την παραμονή της πρότασης, ο επίτροπος προϋπολογισμού της φον ντερ Λάιεν, Πϊοτρ Σεραφίν, ο οποίος έχει αναλάβει να προωθήσει τον σημαντικά αυξημένο προϋπολογισμό στις πρωτεύουσες της ΕΕ, δεν είχε «ιδέα» για τον πολύπλοκο τύπο που καθορίζει το ποσό που λαμβάνει κάθε χώρα, σύμφωνα με πρόσωπο που συμμετείχε στις συζητήσεις.
Παρά το γεγονός ότι άλλοι επίτροποι ζήτησαν να ενημερωθούν εκ των προτέρων για την κατανομή του προϋπολογισμού, τα τελικά ποσά της χρηματοδότησής τους τους δόθηκαν λίγα λεπτά πριν από τη συνεδρίαση που είχε προγραμματιστεί για την έγκρισή του. Η συνεδρίαση ξεκίνησε τέσσερις ώρες αργότερα από το προγραμματισμένο.
Ένας επίτροπος ρώτησε τη φον ντερ Λάιεν κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης: «Γιατί μας ενημερώνετε τώρα;», σύμφωνα με έναν τρίτο αξιωματούχο της ΕΕ.
«Ουσιαστικά τους ζητήθηκε να εγκρίνουν τον προϋπολογισμό... Δεν είναι αυτός ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η Επιτροπή», δήλωσε ένας τέταρτος αξιωματούχος της ΕΕ.
Οι παραχωρήσεις της φον ντερ Λάιεν
Καθώς οι αντιδράσεις εντεινόταν την εβδομάδα που προηγήθηκε της πρότασης, η φον ντερ Λάιεν έκανε αρκετές παραχωρήσεις. Αυτές περιλάμβαναν την εξασφάλιση 500 δισ. ευρώ σε άμεσες επιδοτήσεις για αγρότες και αλιείς, την επαναφορά ενός ταμείου κοινωνικών δαπανών, τη διατήρηση συγκεκριμένης στήριξης για τις φτωχότερες περιοχές και τον διπλασιασμό του ορίου για έναν νέο εταιρικό φόρο σε κύκλο εργασιών άνω των 100 εκατ. ευρώ.
Η φον ντερ Λάιεν απέρριψε τις κριτικές για τον συγκεντρωτικό τρόπο διοίκησής της: «Μίλησα με όλους τους επιτρόπους, τον έναν μετά τον άλλον», δήλωσε στους δημοσιογράφους μετά την παρουσίαση της πρότασης. «Υπήρξαν πολλές διαφωνίες, δεν ήταν όλοι ικανοποιημένοι».
«Τα τελευταία τέσσερα Σαββατοκύριακα όλοι εργάζονταν μέχρι μετά τα μεσάνυχτα», είπε η φον ντερ Λάιεν αναφερόμενη στους ανώτερους αξιωματούχους της ΕΕ. «Είναι ένας μαραθώνιος για να φτάσουμε στον στόχο, επειδή πρόκειται για έναν τεράστιο προϋπολογισμό... Είναι φυσιολογικό στο τέλος να υπάρχει πίεση».
«Υπάρχει ισχυρή υποστήριξη. Η συλλογική απόφαση έχει ληφθεί», συμπλήρωσε.
Οι διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό θα διαρκέσουν έως και δύο χρόνια, δήλωσε η φον ντερ Λάιεν στους δημοσιογράφους μετά την ανακοίνωση της πρότασης.
Η Επιτροπή δήλωσε ότι, παρά το γεγονός ότι ο προϋπολογισμός σχεδόν διπλασιάστηκε, οι συνεισφορές των κρατών μελών δεν θα αυξηθούν. Αντ' αυτού, το έλλειμμα θα καλυφθεί από «ιδίους πόρους» ή νέους φόρους της ΕΕ ύψους περίπου 400 δισ. ευρώ.
Αυτοί περιλαμβάνουν φόρους στις μεγάλες επιχειρήσεις, ηλεκτρονικά απόβλητα, τέλη για πακέτα από τρίτες χώρες και αυξήσεις στους φόρους καπνού, καθώς και αυξήσεις υφιστάμενων πηγών εσόδων όπως οι τελωνειακοί δασμοί και ο ΦΠΑ.
Αν και αυτό θεωρητικά θα απέφερε περίπου 58 δισ. ευρώ ετησίως στα έσοδα της ΕΕ, σύμφωνα με την εκτελεστική εξουσία της Ένωσης, δεν θα κάλυπτε πλήρως την αύξηση του μεγέθους του προϋπολογισμού. «Ζουν σε έναν δικό τους κόσμο», δήλωσε ένας αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών κράτους-μέλους.
Η απογοήτευση για τον συγκεντρωτικό τρόπο διοίκησης της φον ντερ Λάιεν έχει από καιρό «φουντώσει», τόσο μεταξύ των επιτρόπων όσο και των υπηρεσιών της Επιτροπής.
Ανώτεροι αξιωματούχοι αναφέρουν ότι η φον ντερ Λάιεν και το δεξί της χέρι, Μπιόρν Ζάιμπερτ, κατά τη δεύτερη θητεία τους έχουν περιορίσει ακόμη περισσότερο τον κύκλο λήψης αποφάσεων.
