Η Τέσσα Γουέστ, κοινωνική ψυχολόγος και καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης χρησιμοποιεί εδώ και χρόνια την επιστήμη της για να βοηθήσει τους ανθρώπους να επιλύσουν διαπροσωπικές δυσκολίες στον εργασιακό χώρο. Ακόμα είναι συγγραφέας του βιβλίου «Jerks at Work: Toxic Coworkers and What to Do About Them» και «Job Therapy: Finding Work That Works for You» και εκπαιδεύτρια στο διαδικτυακό μάθημα του CNBC «Πώς να αλλάξετε καριέρα και να γίνετε πιο ευτυχισμένοι στη δουλειά».
Σε συνέντευξή της στο CNBC Make It, η Τέσσα Γουέστ μοιράστηκε τις απόψεις και την εμπειρία της γύρω από τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις στον χώρο εργασίας, καθώς και πρακτικές συμβουλές για το πώς η ειλικρίνεια και η ουσιαστική ανατροφοδότηση μπορούν να οδηγήσουν σε επαγγελματική επιτυχία.
«Η αμηχανία και η ένταση που συχνά συνοδεύουν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις είναι τόσο συνηθισμένο φαινόμενο, ώστε κοινωνικοί ψυχολόγοι – όπως εγώ – έχουν αφιερώσει την καριέρα τους στη μελέτη τους. Τις εντοπίζουμε σχεδόν παντού: από τις διαπραγματεύσεις για μισθούς, μέχρι τις φαινομενικά ασήμαντες συζητήσεις που διακόπτονται από σιωπές γεμάτες αμηχανία.
Σχεδόν όλοι θα βρεθούν κάποια στιγμή σε μια αλληλεπίδραση που τους κάνει να αισθάνονται άβολα. Στη δουλειά, αυτές οι καταστάσεις προκύπτουν καθημερινά. Δίνουμε και λαμβάνουμε ανατροφοδότηση, διαχειριζόμαστε σχέσεις και δυναμικές μέσα στην ομάδα, και αντιμετωπίζουμε διαφωνίες που προκύπτουν.
Οι περισσότεροι από εμάς ακολουθούμε μια απλή προσέγγιση για να ξεπεράσουμε την αμηχανία: Προσπαθούμε να δείχνουμε όσο το δυνατόν πιο θετικοί, χαμογελάμε έντονα, γελάμε ακόμη και χωρίς λόγο και χαμηλώνουμε το βλέμμα για να περάσουμε το μήνυμα: «Μην ανησυχείτε, όλα είναι υπό έλεγχο. Αυτή η αλληλεπίδραση θα κυλήσει ομαλά. Είμαι καλός και φιλικός».
Μήπως όμως είστε υπερβολικά καλοί;
Ποιο είναι το πρόβλημα;
Υπάρχει μια θλιβερή ειρωνεία εδώ: όσο περισσότερο προσπαθούμε να κρύψουμε την αμηχανία ή το άγχος μας πίσω από την ευγένεια, τόσο πιο εύκολα οι συνάδελφοι μας το αντιλαμβάνονται.
Οι άνθρωποι είναι καλοί στο να αντιλαμβάνονται τα συναισθήματα, ακόμη κι όταν αυτά δεν εκφράζονται ρητά. Μη λεκτικά στοιχεία, όπως ο τόνος της φωνής ή η γλώσσα του σώματος, προδίδουν αυτό που πραγματικά αισθανόμαστε. Νομίζουμε πως καλύπτουμε το άγχος μας με ευγενικά σχόλια ή κομπλιμέντα, όμως, όταν αυτά συνοδεύονται από αφύσικα χαμόγελα και στημένες εκφράσεις, το αποτέλεσμα χάνει την αυθεντικότητά του — και το κοινό μας το αντιλαμβάνεται.
Συχνά, στην προσπάθειά μας να διαχειριστούμε την αμηχανία μιας στιγμής, καταφεύγουμε σε γενικόλογα σχόλια, ειδικά όταν πρόκειται για παροχή ανατροφοδότησης. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η φράση: «Πολύ καλή δουλειά!». Σε πολλές περιπτώσεις, μια τέτοια δήλωση μπορεί να φανεί άχρηστη, καθώς δεν έχει πραγματικά ουσιαστικό νόημα.
Όταν η ανατροφοδότηση είναι υπερβολικά θετική και ταυτόχρονα αόριστη, δίνει την εντύπωση πως δεν έχουμε δώσει προσοχή — και τις περισσότερες φορές, αυτό είναι αλήθεια, ειδικά όταν μας απασχολεί περισσότερο το πώς θα φανεί η συμπεριφορά μας παρά το περιεχόμενο της συζήτησης. Σταδιακά, οι άνθρωποι που λαμβάνουν τέτοιου είδους σχόλια αρχίζουν να γίνονται καχύποπτοι. Αυτό που πραγματικά χρειάζονται είναι συγκεκριμένες, ουσιαστικές πληροφορίες που θα τους βοηθήσουν να εξελιχθούν.
Τι μπορείτε να κάνετε διαφορετικά;
Σε πολλά εργασιακά περιβάλλοντα η υπερβολική ευγένεια έχει «καθιερωθεί» ως κοινωνικός κανόνας. Ωστόσο, είναι εφικτό να ενισχύσουμε μια διαφορετική κουλτούρα — μια κουλτούρα που στηρίζεται στην ειλικρινή, στοχευμένη και χρήσιμη ανατροφοδότηση. Αυτοί είναι τρεις πρακτικοί τρόποι για να συμβάλλετε σε αυτή την αλλαγή.
1. Αμφισβητήστε την «κουλτούρα της καλοσύνης»
Είναι σημαντικό να αναρωτηθούμε: Απολαμβάνουν όλοι γύρω μου αυτή την υπερβολική ευγένεια ή απλώς την ακολουθούν γιατί είναι ο κανόνας;
Οι κοινωνικές νόρμες παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των συμπεριφορών μας. Όσο πιο γρήγορα οι νέοι άνθρωποι εντάσσονται σε αυτές τις νόρμες, τόσο πιο εύκολα θεωρούνται ότι «ταιριάζουν» στην ομάδα. Για παράδειγμα, αν ένας νέος υπάλληλος παρατηρήσει ότι όλοι μοιράζονται κομπλιμέντα μετά από μια παρουσίαση που δεν ήταν ιδιαίτερα καλή, θα είναι πιθανό να ακολουθήσει το ίδιο μοτίβο.
Αν κανείς δεν αμφισβητεί ανοιχτά αυτή τη συμπεριφορά, το αποτέλεσμα είναι αυτό που οι κοινωνικοί ψυχολόγοι αποκαλούν «πλουραλιστική άγνοια» – όλοι υποθέτουν ότι οι υπόλοιποι κάνουν υπερβολικά θετικά σχόλια επειδή πραγματικά το θέλουν. Όμως, στην πραγματικότητα, κανένας δεν το απολαμβάνει.
Ξεκινήστε μια συζήτηση για την αλλαγή αυτής της συμπεριφοράς και να καταλάβετε τι πραγματικά αισθάνονται οι άνθρωποι για την «κουλτούρα της υπερβολικής ευγένειας». Ένας τρόπος για να το πετύχετε είναι να προτείνετε εναλλακτικές λύσεις.
Για παράδειγμα, πριν από την επόμενη παρουσίαση, μπορείτε να ρωτήσετε τους συναδέλφους σας: «Πώς θα νιώθατε αν στο τέλος της παρουσίασης γράφαμε ο καθένας τρία συγκεκριμένα πράγματα που μπορούν να βελτιωθούν και τρία που πρέπει οπωσδήποτε να διατηρηθούν;».
2. Να είστε ακριβείς και συγκεκριμένοι
Είναι φυσικό να εξάγουμε συμπεράσματα από συμπεριφορές των άλλων για να σχηματίσουμε εντυπώσεις και να κάνουμε υποθέσεις. Για παράδειγμα, μπορεί να κρίνουμε ότι κάποιος που αργεί συχνά είναι τεμπέλης. Ωστόσο, οι εντυπώσεις είναι συχνά υπερβολικά γενικές και επομένως δεν είναι πάντα χρήσιμες, ακόμα κι αν είναι θετικές.
Αντ’ αυτού, προσπαθήστε να δώσετε στοχευμένη ανατροφοδότηση, βασισμένη σε παρατηρήσιμες συμπεριφορές. Όσο πιο ακριβείς είστε στην περιγραφή του προβλήματος, τόσο πιο αποτελεσματική και χρήσιμη θα είναι η ανατροφοδότηση σας. Για παράδειγμα, μπορείτε να πείτε ότι μια παρουσίαση είχε υπερβολικά πολλές λεπτομέρειες αντί να πείτε απλώς «ήταν βαρετή».
Το ίδιο ισχύει και για τον έπαινο. Αν αναφέρετε ακριβώς τι έκανε κάποιος καλά ή ποιο στοιχείο της δουλειάς του ήταν εξαιρετικό, η ανατροφοδότησή σας θα φαίνεται πιο αυθεντική και θα έχει μεγαλύτερη αξία.
Η αποφυγή γενικών και αόριστων σχολίων έχει το επιπλέον όφελος ότι μειώνει την αίσθηση απειλής για το άτομο που δέχεται την ανατροφοδότηση, ειδικά όταν αυτή είναι αρνητική ή επικριτική.
3. Αν είστε νέοι σε αυτό, ξεκινήστε με μικρές και ουδέτερες παρατηρήσεις
Μπορεί να αισθάνεστε πως κάνετε ένα μεγάλο βήμα, μεταβαίνοντας από μια υπερβολικά ευγενική σε μια πιο ειλικρινή και ουσιαστική ανατροφοδότηση.
Ξεκινήστε από μικρά πράγματα. Επιλέξτε θέματα που είναι σχετικά ασήμαντα, αλλά ταυτόχρονα ενδιαφέρουν τους ανθρώπους, όπως για παράδειγμα το τι να αποθηκεύσετε στην κουζίνα του γραφείου. Αποφύγετε οτιδήποτε θα μπορούσε να δημιουργήσει ένταση ή να κάνει τους ανθρώπους να νιώσουν άβολα. Ο στόχος είναι να ενδυναμώσετε την ικανότητά σας να δίνετε ανατροφοδότηση. Με αυτόν τον τρόπο, όταν κληθείτε να συζητήσετε πιο δύσκολα ή ευαίσθητα θέματα, οι κανόνες γύρω από την ειλικρίνεια θα έχουν ήδη αρχίσει να διαφοροποιούνται.
Καθώς προσπαθείτε να αλλάξετε την κουλτούρα της υπερβολικής ευγένειας, να είστε υπομονετικοί. Οι κοινωνικές νόρμες χρειάζονται πολύ χρόνο για να διαμορφωθούν και εξίσου πολύ χρόνο για να αλλάξουν».
