Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, η Τουρκία, σύμμαχος στο ΝΑΤΟ, αποβλήθηκε από το πρόγραμμα Lockheed Martin F-35 Lightning II, αφότου η Άγκυρα προχώρησε στην απόκτηση του ρωσικής κατασκευής συστήματος αεράμυνας S-400 Triumf. Αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ και η Ουάσιγκτον συνέχισαν να υποστηρίζουν ότι τα δύο συστήματα είναι ασύμβατα, γεγονός που θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια του μαχητικού stealth πέμπτης γενιάς.
Έχουν προταθεί διάφορες επιλογές που θα μπορούσαν να επιτρέψουν στην Τουρκία να επανενταχθεί στο πρόγραμμα αεροσκάφους, συμπεριλαμβανομένης της υιοθέτησης του F-35 και ενδεχομένως ακόμη και της επιστροφής της ως εταίρου στην παραγωγή του αεροσκάφους. Ωστόσο, ο Erbil "Bill" Gunasti, πρώην υπεύθυνος Τύπου του τουρκικού υπουργείου και εκπρόσωπος οκτώ πρωθυπουργών, παραδέχτηκε ότι το ζήτημα είναι περίπλοκο.
Για να αποκτήσει περισσότερα F-35, η Τουρκία πρέπει να εγκαταλείψει τους S-400
Η πιο προφανής και ίσως ευκολότερη λύση θα ήταν η Άγκυρα να εγκαταλείψει τους S-400 , παρόλο που είχε πληρώσει εκατομμύρια. Στο παρελθόν έχουν διατυπωθεί σενάρια που θα μπορούσαν να δουν το σύστημα να πωλείται σε τρίτο μέρος, να μεταφέρεται σε αμερικανική στρατιωτική βάση ή ακόμα και να επιστρέφεται στη Ρωσία.
Καμία από αυτές δεν αποτελεί πραγματική επιλογή για την Τουρκία, δήλωσε ο Gunasti στο The National Interest.
«Οι S-400 δεν αποτελούν ζήτημα για την Τουρκία, που σημαίνει ότι δεν υπάρχει τίποτα προς συζήτηση σχετικά με τους S-400 όσον αφορά τους Τούρκους. Δεν είναι διαπραγματεύσιμο», εξήγησε ο Γκουνάστι.
Αναγνωρίζει ότι η ανάπτυξη των S-400 σε άλλο κυρίαρχο έδαφος, όπως η Βόρεια Κύπρος ή η Συρία, είναι μια εθνική και εσωτερική απόφαση που η Τουρκία μπορεί να λάβει χωρίς προηγούμενη ειδοποίηση ή διαβούλευση. Ωστόσο, το ζήτημα είναι λίγο πιο περίπλοκο, καθώς η τεχνολογία των S-400 θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σε άλλες πλατφόρμες αεράμυνας.
«Το τουρκικής κατασκευής σύστημα Siper, το οποίο φέρεται να είναι ανώτερο από το S-400 σε εμβέλεια και αποτελεσματικότητα [που αναπτύχθηκε] από τις κυρώσεις CAATSA του Δεκεμβρίου 2020, μπορεί να καταστήσει το S-400 λιγότερο σημαντικό», σημείωσε ο Gunasti, ενώ τόνισε την πρόσφατη επιτυχία που σημείωσε το Πακιστάν στην κατάρριψη πολλών αεροσκαφών της Ινδικής Πολεμικής Αεροπορίας στην έξαρση των συνόρων αυτόν τον μήνα.
«Οι εικασίες, ιδίως από το BBC , υποδηλώνουν ότι τα τουρκικά συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, όπως μια έκδοση του Koral ή του Soj , κατέστησαν ευάλωτα τα εξελιγμένα ρωσικά και γαλλικά αεροσκάφη», δήλωσε ο Gunasti. Με βάση αυτές τις πληροφορίες, είναι πιθανό η Τουρκία να κατανοεί ήδη τις δυνατότητες των S-400, γεγονός που επέτρεψε την επιτυχία του Πακιστάν.»
Το τουρκικό σύστημα Siper πιθανότατα ενσωματώνει δυνατότητες S-400.
«Λογικά, η σημασία των S-400, είτε πρόκειται να αναπτυχθούν στην Τουρκία είτε σε γειτονικό έδαφος, είναι αμελητέα. Για να απαντήσουμε ξεκάθαρα στο ερώτημα: Όχι, η Τουρκία δεν θα συζητήσει για τους S-400», συνέχισε ο Gunasti.
Οι σχέσεις της Τουρκίας με την Ουκρανία και τη Ρωσία είναι απίθανο να επηρεάσουν τον ανεφοδιασμό των F-35
Η Τουρκία ήταν ένα από τα λίγα κράτη του ΝΑΤΟ που διατηρούν δεσμούς τόσο με το Κίεβο όσο και με τη Μόσχα, αλλά αυτό μπορεί να έχει ελάχιστο αντίκτυπο στον στόχο της να αποκτήσει τα F-35.
«Οι σχέσεις της Τουρκίας με τη Ρωσία, την Ουκρανία ή και τις δύο δεν επηρεάζονται από τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας ή οποιαδήποτε πιθανή ειρηνευτική συμφωνία. Οι δεσμοί της Τουρκίας με αυτούς τους γείτονες θα παραμείνουν αμετάβλητοι ανεξάρτητα από τις παγκόσμιες ή περιφερειακές εξελίξεις. Το εμπόριο Ρωσίας-Τουρκίας πλησιάζει τα 50 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως, για να φτάσει σύντομα τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια», δήλωσε ο Gunasti.
Η Μόσχα και η Άγκυρα ολοκληρώνουν τώρα μια δεύτερη συμφωνία για πυρηνικό εργοστάσιο, μετά την επικείμενη λειτουργία του εργοστασίου Ακούγιου.
Το επόμενο έργο αποτιμάται στα 22 δισεκατομμύρια δολάρια.
«Η Ρωσία στοχεύει να καταστήσει την Τουρκία ενεργειακό κόμβο, όχι μόνο μέσω της μεταφόρτωσης (που συνεχίζεται εδώ και χρόνια) αλλά και μέσω της αποθήκευσης ενέργειας στην Τουρκία», εξήγησε ο πρώην εκπρόσωπος Τύπου.
«Εν τω μεταξύ, η Ουκρανία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την Τουρκία, με εργοστάσια κινητήρων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών να παράγουν προϊόντα ή εξαρτήματα τουρκικής επωνυμίας για τουρκικές στρατιωτικές πλατφόρμες που εξάγονται σε τρίτες χώρες. Η Ρωσία και η Ουκρανία εξαρτώνται από την Τουρκία για τις εξαγωγές σιτηρών και ενέργειας, καθώς οι αποστολές τους πρέπει να περνούν από τα Τουρκικά Στενά».
Ο Γκουνάστι υποστήριξε ότι μια ειρηνευτική συμφωνία, ή η έλλειψή της, μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, δεν θα επηρεάσει τις σχέσεις τους με την Τουρκία.
«Αυτά τα τρία έθνη είναι αλληλεξαρτώμενα και μοιράζονται μια μακρά ιστορία, συμπεριλαμβανομένου του ιστορικού ελέγχου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας επί της Ουκρανίας και της νότιας Ρωσίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι τόσο ο Ρώσος όσο και ο Ουκρανός υπουργός Άμυνας έχουν τουρκική καταγωγή. Αυτό το πλαίσιο υπογραμμίζει την άσχετη φύση του ζητήματος», δήλωσε ο Gunasti.
Μόλις την περασμένη εβδομάδα, το Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) ανακοίνωσε ότι θα αφοπλιστεί και θα διαλυθεί . Παραμένει ασαφές τι θα λάβει ο κουρδικός λαός εάν το PPK διαλυθεί και αφοπλιστεί οριστικά, αλλά αυτό μπορεί να επηρεάσει τη σχέση της Άγκυρας με άλλα μέλη του ΝΑΤΟ.
Άλλες κουρδικές ομάδες που η Άγκυρα έχει χαρακτηρίσει ως τρομοκρατικές μπορεί επίσης να αποτελούν μικρότερη απειλή.
«Οι κουρδικές τρομοκρατικές ομάδες και οι θυγατρικές τους, όπως το ISIS και το Daesh, που δημιουργήθηκαν από ορισμένες «δυτικές» υπηρεσίες από τη δεκαετία του 1980 ως μέρος μιας στρατηγικής πολέμου δι' αντιπροσώπων στο βόρειο Ιράκ και τη Συρία, σύντομα θα εξαλειφθούν, πιθανώς πριν από το τέλος του έτους», πρότεινε ο Gunasti.
«Το «κουρδικό ζήτημα» ήταν ένα εργαλείο για τις δυτικές δυνάμεις να ασκούν επιρροή, αλλά αυτές οι μέρες έχουν τελειώσει. Τα δεδομένα έχουν αντιστραφεί: οι δυτικές δυνάμεις χρειάζονται τώρα την Τουρκία, ενώ η Τουρκία δεν χρειάζεται τη Δύση. Αυτή η δυναμική εξηγεί τη θέση της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ», πρόσθεσε ο Γκουνάστι.
«Η Δυτική Ευρώπη βασίζεται στην Τουρκία για να διατηρήσει το ΝΑΤΟ βιώσιμο, ειδικά αφότου ο Πρόεδρος Τραμπ τόνισε ότι η Ευρώπη πρέπει να επωμιστεί το κόστος της άμυνας της».
Χρειάζονται οι ΗΠΑ την Τουρκία για να υιοθετήσει τα F-35;
Ο Γκουνάστι είπε ότι, παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει σαφής πορεία για την Άγκυρα να επιστρέψει στο πρόγραμμα F-35, αυτό θα μπορούσε να ωφελήσει την Ουάσιγκτον πολύ περισσότερο από την Άγκυρα.
«Οι κυρώσεις CAATSA, οι οποίες απέκλεισαν την Τουρκία από το πρόγραμμα, κόστισαν στις Ηνωμένες Πολιτείες ένα τρισεκατομμύριο δολάρια στην οικονομία», τόνισε.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες αναμενόταν να παράγουν πάνω από 3.000 F-35 μέχρι τώρα, αλλά μόνο περίπου 300 είναι σε λειτουργία στο απόθεμά τους. Τα πιθανά οφέλη της Τουρκίας από την επανένταξη περιλαμβάνουν περιορισμένη μεταφορά τεχνολογίας και κοινό μάρκετινγκ με την Αμερική».
Πρόσθεσε ότι η επανένταξη της Τουρκίας θα μπορούσε να αναζωογονήσει το πρόγραμμα F-35, το οποίο αντιμετωπίζει δυσκολίες από την αποχώρηση της Άγκυρας.
«Εν τω μεταξύ, τα αεροσκάφη KAAN της Τουρκίας πρόκειται να εισέλθουν στην αγορά έως το 2028, αν όχι νωρίτερα», δήλωσε ο Gunasti στο The National Interest.
«Η επανένταξη στο πρόγραμμα F-35 θα μπορούσε να το ευθυγραμμίσει με την ανάπτυξη της KAAN, επιτρέποντας την κοινή εμπορία και των δύο αεροσκαφών. Από τις κυρώσεις CAATSA του Δεκεμβρίου 2020, η Τουρκία έχει προωθήσει τις εγχώριες δυνατότητές της. Εν ολίγοις: η επανένταξη της Τουρκίας θα ωφελούσε τρομερά τις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ τα κέρδη της Τουρκίας θα ήταν ελάχιστα».