Στη διάρκεια του πρώτου ημιτελικού της Eurovision 2025, η τραγουδίστρια του αλβανικού συγκροτήματος Shkodra Elektronike, Beatriçe Gjergji, προκάλεσε αντιδράσεις καθώς μετά την ανακοίνωση της πρόκρισης της Αλβανίας στον τελικό, σχημάτισε τον δικέφαλο αετό με τα χέρια της - ένα σύμβολο που είναι συνδεδεμένο με τον αλβανικό εθνικισμό και έχει γεννήσει εντάσεις στο παρελθόν μάλιστα η κίνηση αυτή μεταδόθηκε ζωντανά και έχει προκαλέσει συζητήσεις στα social media και τα μέσα ενημέρωσης.
Η χειρονομία της τραγουδίστριας έχει δημιουργήσει αντιδράσεις, με ορισμένους να τη θεωρούν ακατάλληλη για έναν διαγωνισμό που προάγει την ενότητα και την πολιτιστική ανταλλαγή. Τα σερβικά μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι η χειρονομία έγινε για να «προκαλέσουν τους Σέρβους», χαρακτηρίζοντάς τη, ντροπιαστική. Μέχρι στιγμής, δεν έχει υπάρξει επίσημη αντίδραση από τους διοργανωτές της Eurovision ή από την Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU).
Αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που το συγκρότημα κάνει τη συγκεκριμένη χειρονομία. Πριν αρκετές εβδομάδες τα μέλη της αλβανικής αποστολής πραγματοποίησαν μία εμφάνιση σε τηλεοπτικό κανάλι στα Τίρανα, σχηματίζοντας για ακόμη μία φορά τον δικέφαλο αετό.
Το συγκρότημα Shkodra Elektronike, αποτελούμενο από τους Kolë Laca και Beatriçe Gjergji, εκπροσωπεί την Αλβανία στον διαγωνισμό με το τραγούδι «Zjerm» (που σημαίνει "Φωτιά"). Το τραγούδι, γραμμένο στην αλβανική διάλεκτο Γκεγκ, συνδυάζει ηλεκτρονική μουσική με παραδοσιακά αλβανικά στοιχεία και μεταφέρει μηνύματα για την ελπίδα, την αναγέννηση και τη δύναμη της κοινότητας. Το «Zjerm» επιλέχθηκε μέσω του Festivali i Këngës 63, κερδίζοντας τόσο την ψήφο της κριτικής επιτροπής όσο και του κοινού.
Η εμφάνιση της Αλβανίας στον πρώτο ημιτελικό χαρακτηρίστηκε εντυπωσιακή από τους φαν του μουσικού διαγωνισμού, με την τραγουδίστρια να φοράει ένα κόκκινο κοστούμι που συμβολίζει τη μητρική αγάπη και τη θυσία, ενώ η σκηνική παρουσίαση περιλάμβανε στοιχεία που αναδεικνύουν τη γυναικεία δύναμη και την πολιτιστική κληρονομιά.
Η Αλβανία προκρίθηκε στον τελικό, ο οποίος θα διεξαχθεί στις 17 Μαΐου στη Βασιλεία της Ελβετίας.
Ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης και τα όρια της έκφρασης στη σκηνή
Όπως είναι γνωστό, ο ρόλος της EBU, δηλαδή της Ευρωπαϊκής Ραδιοτηλεοπτικής Ένωσης, είναι να διασφαλίζει την ομαλή διεξαγωγή του διαγωνισμού και να τηρεί αυστηρά την πολιτική ουδετερότητα. Για τον λόγο αυτό, έχει θέσει σαφείς κανόνες σχετικά με την παρουσία καλλιτεχνών στη σκηνή, τις εμφανίσεις, τα τραγούδια αλλά και τις δηλώσεις, τόσο στο πλαίσιο της διοργάνωσης όσο και στη ζωντανή μετάδοση.
Σύμφωνα με τους κανονισμούς, απαγορεύεται ρητά:
1) Κάθε πολιτική δήλωση ή μήνυμα, είτε φανερό είτε υπαινικτικό, μέσα από στίχους, σκηνικά ή ενδυματολογικές επιλογές.
2) Η χρήση συμβόλων, σημαίων ή χειρονομιών που παραπέμπουν σε εθνικιστικά ή αμφιλεγόμενα πολιτικά μηνύματα.
3) Η αναφορά σε διακρατικές διαμάχες, στρατιωτικές εντάσεις ή ιστορικά φορτισμένα ζητήματα.
4) Κάθε μορφή προβοκατόρικης συμπεριφοράς που ενδέχεται να προκαλέσει ένταση ανάμεσα σε κράτη ή εθνοτικές ομάδες.
Η παράβαση αυτών των κανόνων μπορεί να επιφέρει σοβαρές συνέπειες: από επίσημη προειδοποίηση, αφαίρεση πλάνων από τη μετάδοση, μέχρι και αποκλεισμό συμμετέχοντα ή χώρας από τον διαγωνισμό.
Στο παρελθόν, η EBU έχει προχωρήσει σε αποκλεισμούς (όπως της Λευκορωσίας το 2021 λόγω πολιτικού τραγουδιού) αλλά και αυστηρές συστάσεις, προκειμένου να διατηρήσει το μη πολιτικό προφίλ του θεσμού.
Σε αυτό το πλαίσιο, κάθε χειρονομία ή σύμβολο που μπορεί να ερμηνευθεί ως πολιτικό μήνυμα, όπως για παράδειγμα ο αλβανικός δικέφαλος αετός – σύμβολο που συχνά συνδέεται με εθνικιστικές αναφορές – ενδέχεται να θεωρηθεί παραβίαση των κανόνων της Eurovision. Η EBU έχει τη διακριτική ευχέρεια να αποφασίσει αν θα λάβει μέτρα, ανάλογα με την εκτίμηση της πρόθεσης και του αντίκτυπου της πράξης.
