Αυτός ο ξύλινος αξιωματικός με το κόκκινο καπέλο, τη στρατιωτική στάση και τη θυμωμένη έκφραση, δυστυχώς, δεν έχει τη δική του φωνή για να μας διηγηθεί την ιστορία του. Έτσι, πολλοί άνθρωποι έχουν ξεχάσει από πού προέρχεται ο σκληρός αυτός χαρακτήρας και πώς έγινε γνωστός σε εμάς.
Ο καρυοθραύστης είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και γνωστά παιδικά παιχνίδια, αλλά περισσότερο από αυτό, είναι μία φολκ μορφή την οποία γνωρίζουν διαισθητικά οι περισσότεροι άνθρωποι, ακόμα και αν δεν θυμούνται το όνομά του ή πότε τον είδαν πρώτη φορά. Κι όμως, είναι μαζί μας εδώ και αιώνες, όπως γράφει η Deutsche Welle. Σύμφωνα με την ιστοσελίδα reader.gr
Στις σελίδες των παραμυθιών
Αυτή η ξύλινη κούκλα που έχει πια συνδεθεί με τα Χριστούγεννα προέρχεται από τα βάθη της Γερμανικής παράδοσης, αλλά δεν έγινε τόσο διάσημη ως παιχνίδι μέχρι και τη δεκαετία του 1950 στις ΗΠΑ.
Το 1935, ο Jacob Grimm, ο μεγαλύτερος από τους γνωστούς αδελφούς Grimm, έγραψε για τους καρυοθραύστες στην πραγματεία του για τη γερμανική μυθολογία, στο πλαίσιο του λαογραφικού τους έργου. Περιέγραψε πώς οι ξύλινοι καρυοθραύστες σκαλίζονταν από τους ανθρώπους ως προστατευτικά «τοτέμ» που αντιπροσώπευαν τη δύναμη και την επιμονή, ενώ οι καρυοθραύστες με το θυμωμένο μαυριδερό στόμα συμβόλιζαν την καλή τύχη.
Συναντάται για πρώτη φορά στη λογοτεχνία στο βιβλίο του 1816 «Ο Καρυοθραύστης και ο Ποντικοβασιλιάς», του Γερμανού συγγραφέα E.T.A. Hoffman. Ο Γάλλος συνάδελφός του Αλέξανδρος Δουμάς εμπνεύστηκε από εκείνον και έγραψε τη δική του εκδοχή της ιστορίας το 1844.
Ήταν και αυτή η εκδοχή που ενέπνευσε τον κλασικό Ρώσο συνθέτη Τσαϊκόφσκι να δημιουργήσει τη μουσική για το πασίγνωστο μπαλέτο «The Nutcracker Suite, Op 71a» το 1892, το οποίο συνέβαλε αρκετά στην παγκόσμια φήμη του χαρακτήρα.
Πότε πήρε «σάρκα και οστά»
Μία απτή εκδοχή του καρυοθραύστη σκάλισε ο ξυλουργός Φρίντριχ Βίλχελμ Φίκτνερ το 1870, εμπνευσμένος από την εκδοχή του ήρωα του Χόφμαν. Αμέσως έγινε ανάρπαστη στην αγορά. Η οικογένειά Φίκτνερ συνέχισε την παράδοση από την έδρα τους στο Seiffen της Γερμανίας. Σήμερα η όγδοη πλέον γενιά ακολουθεί ακόμη τα χνάρια του «πατέρα» του ξύλινου Καρυοθραύστη.
Σήμερα, στην ευρύτερη περιοχή στα σύνορα Γερμανίας-Τσεχίας υπάρχουν πολλοί παραγωγοί αυτών των παραδοσιακών κουκλών, που φημίζονται γενικά για τα ξύλινα χριστουγεννιάτικα στολίδια τους. Η μαζική παραγωγή των καρυοθραυστών ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά τέτοιες φιγούρες που χρησιμοποιούνταν για το σπάσιμο των ξηρών καρπών με τα στόματά τους υπήρχαν στην Ευρώπη το αργότερο από τα μέσα του 17ου αιώνα.
Τα «alter ego»
Η εικόνα του στρατιώτη με την κόκκινη αρματωσιά δεν είναι η μόνη εκδοχή του καρυοθραύστη. Παραδοσιακά, όπως φαίνεται και σε δείγματα από το 1.700 μ.Χ., σκαλίζονταν και βάφονταν για να αναπαριστούν γνωστά πρόσωπα εξουσίας και αρχετυπικούς ρόλους, όπως αυτός του μάγειρα, του στρατηγού, του ιππότη και του στρατιώτη.
Σήμερα, η μεγαλύτερη παραγωγός καρυοθραυστών είναι η εταιρεία Steinbach. Αναπτύχθηκε γρήγορα μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς έδινε τις φιγούρες σε Αμερικανούς στρατιώτες που τις έφεραν μαζί τους στις ΗΠΑ, κάνοντάς τες ανάρπαστες και πέρα από τον Ατλαντικό.
