Οι εξελίξεις τρέχουν με γοργούς ρυθμούς στη Λιβύη, με αυτές να παίρνουν άσχημη τροπή για την Τουρκία, η οποία δέχεται το ένα χαστούκι μετά το άλλο, αλλά και για τον "εκλεκτό της" στη Λιβύη, τον μεταβατικό Πρωθυπουργό Αμπντέλ Χαμίντ Νταμπάιμπα.
Όπως επισημάναμε σε σχετικό προγενέστερο άρθρο μας, η κίνηση του Στρατάρχη Χαφτάρ, που ανέστειλε επίσημα τα στρατιωτικά του καθήκοντα, προκειμένου να διεκδικήσει όπως όλα δείχνουν το αξίωμα του Προέδρου της Λιβύης και οι διπλωματικές προσπάθειες της Ελλάδας με την αναβάθμιση της ως χώρα παρατηρητής για τις εξελίξεις στη Λιβύη, πλήττουν την Τουρκίας, η οποία πλέον παραπαίει
Υπενθυμίζουμε ότι είχαμε πρίν λίγους μήνες απόφαση κόλαφο για την Τουρκία , με την οποία ο Αραβικός Σύνδεσμος την καλούσε να μην ανακατεύεται στις εσωτερικές υποθέσεις τρίτων χωρών, αλλά ούτε και να επιβουλεύεται την εδαφική τους κυριαρχία, καλώντας την να αποχωρίσει στρατιωτικά από τη Συρία και τη Λιβύη.
Στη συνέχεια είχαμε την εξαιρετικά σημαντική απόφαση του Λιβυκού Κοινοβουλίου με την οποία αυτό απέσυρε την εμπιστοσύνη προς την μεταβατική κυβέρνηση του φιλότουρκου Πρωθυπουργού Αμπντέλ Χαμίντ Νταμπάιμπα.
Αυτό ήταν κάτι το οποίο αιφνιδίασε τόσο τους Τούρκους, όσο και τον φιλότουρκο μεταβατικό Πρωθυπουργό της Λιβύης, ο οποίος ανέλαβε δράση.
Η αντίδραση του Νταμπάιμπα
Συγκεκριμένα ο Νταμπάιμπα, δήλωσε ότι θα καταρρίψει τη Βουλή των Αντιπροσώπων της Λιβύης, λίγες ώρες αφότου αυτή ανακοίνωσε ότι απέσυρε την εμπιστοσύνη της στην κυβέρνηση και, στο εξής, θα θεωρεί το υπουργικό συμβούλιο υπό την ηγεσία της Ντέμπιμπα κυβέρνηση που ασκεί επιστασία στη χώρα
Η κίνηση κλιμάκωσε την πολιτική αναμέτρηση μεταξύ των δύο διεθνώς αναγνωρισμένων θεσμών και φάνηκε να διαιωνίζει το χάσμα που επικρατεί εδώ και αρκετά χρόνια μεταξύ ανατολής και δύσης στη Λιβύη.
Ο Ντέμπιμπα δήλωσε ότι «θα συνεχίσει τις προσπάθειές του για να σώσει τη χώρα», αρνούμενος να αναγνωρίσει την ψήφο δυσπιστίας του κοινοβουλίου που εδρεύει στο Τομπρούκ στην κυβέρνησή του.
Απευθυνόμενος σε διαδηλωτές, είπε ότι το κοινοβούλιο «θα πέσει και δεν είναι με αυτόν τον τρόπο που συμπεριφέρεται αντιπροσωπευτικό των Λίβυων, και θα φτάσουμε στις εκλογές υποσχόμενοι ότι αυτές θα είναι ελεύθερες και δίκαιες».
Ο Νταμπάιμπα χαρακτήρισε τον ομιλητή και τα μέλη της Βουλής των Αντιπροσώπων που ψήφισαν για την απόσυρση της εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση που εδρεύει στην Τρίπολη ως «παρεμποδιστές, που θέλουν μόνο πόλεμο και καταστροφή».
Επίσης κάλεσε πολίτες από όλη τη χώρα να διαδηλώσουν την Παρασκευή, σε μια κίνηση που δείχνει ότι ο «ψυχρός πόλεμος», ή ο πόλεμος πολιτικών δηλώσεων και διαδηλώσεων μεταξύ των δύο κομμάτων, θα επιδεινωθεί.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
“Η μάχη της Κρήτης” με την Τουρκία μόλις ξεκίνησε-Τούρκοι εγείρουν θέμα για μικρονήσους και Τουρκολιβυκό μνημόνιο
Η ψήφος δυσπιστίας του Κοινοβουλίου της Λιβύης
Το κοινοβούλιο υποστήριξε την ψήφο δυσπιστίας στην κυβέρνηση Νταμπάιμπα με πλειοψηφία 89 ψήφων από τους 113 που παρευρέθηκαν την Τρίτη και κάλεσε την κυβέρνηση να συνεχίσει το έργο της ως υπηρεσιακού χαρακτήρα μέχρι τις επόμενες εκλογές.
Η ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε αφού ο πρωθυπουργός και ορισμένοι υπουργοί αρνήθηκαν να εμφανιστούν στο κοινοβούλιο και να απαντήσουν σε ερωτήσεις σχετικά με τον κυβερνητικό προϋπολογισμό και τις προετοιμασίες για τις προεδρικές και βουλευτικές εκλογές.
Οι λόγοι της αντιπαλότητας και το "μαγείρεμα" Νταμπάιμπα
Η διαμάχη περιστρέφεται γύρω από τους νόμους που υποτίθεται ότι διέπουν τις εκλογές.
Ενώ η Βουλή των Αντιπροσώπων επιθυμεί την εκλογή του επόμενου προέδρου με άμεση λαϊκή ψηφοφορία, φιλοτουρκικές ομάδες και πολιτοφυλακές της Τρίπολης θέλουν τον πρόεδρο να εκλέγεται από το κοινοβούλιο, με παρόμοιο τρόπο με την ψηφοφορία που πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του Φόρουμ Πολιτικού Διαλόγου στην Τυνησία , τον περασμένο Ιούνιο.
Εκείνη την εποχή, υπήρχαν κατηγορίες στον Ντέμπιμπα ότι προσπάθησε να συνάψει συμφωνίες για να αγοράσει τις ψήφους των αντιπροσώπων, γεγονός που ανάγκασε τα Ηνωμένα Έθνη να ολοκληρώσουν τις συνεδρίες διαλόγου στη Γενεύη.
Ενώ το κοινοβούλιο ενέκρινε το νόμο για τις προεδρικές εκλογές, το «Υπατο Συμβούλιο της Επικρατείας» με επικεφαλής τον φιλο-ισλαμιστή Khaled al-Mishri, αν και μόνο συμβουλευτικό όργανο, ενέκρινε έναν εναλλακτικό εκλογικό νόμο.
Πάμε σε αναβολή των εκλογών;
Η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει στην ακύρωση της ημερομηνίας των εκλογών και να λήξει η εντολή του ΟΗΕ στην κυβέρνηση, οδηγώντας σε μια επανάληψη της σύγκρουσης για τη νομιμότητα που έφερε τον πρώην πρωθυπουργό Fayez al-Sarraj ενάντια στη Βουλή των Αντιπροσώπων για πέντε χρόνια.
Η κίνηση του κοινοβουλίου να αποσύρει την εμπιστοσύνη από την κυβέρνηση δεν έλαβε τη στήριξη της Αποστολής των Ηνωμένων Εθνών στη Λιβύη, η οποία δήλωσε: «Η κυβέρνηση ενότητας θα παραμείνει η νόμιμη διοίκηση έως ότου αντικατασταθεί μέσω μιας κανονικής διαδικασίας μετά τις εκλογές».
Πρόσθεσε ότι η Βουλή των Αντιπροσώπων πρέπει να οριστικοποιήσει τον νόμο για τις βουλευτικές εκλογές την επόμενη εβδομάδα «και να απέχει από οποιαδήποτε ενέργεια που θα υπονόμευε την εκλογική διαδικασία και την ενότητα, ασφάλεια και σταθερότητα της χώρας».
Ωστόσο, η Βουλή των Αντιπροσώπων δήλωσε ότι αφού έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση τον περασμένο Μάρτιο, έχει επίσης το δικαίωμα να την αποσύρει τώρα.
Με τα δύο κόμματα στην αναμέτρηση να θεωρούν το ένα το άλλο αντίθετο με την πολιτική διαδικασία, θα είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί συναίνεση για τις νομικές βάσεις και μηχανισμούς διεξαγωγής εκλογών χωρίς εξωτερικές πιέσεις.
Ο ρόλος της Αιγύπτου
Οι αναλυτές λένε ότι ένας από τους κύριους λόγους αυτής της νέας αναμέτρησης είναι ότι οι προσπάθειες του Καΐρου να διευθετήσει τις διαφορές δεν πέτυχαν τα επιθυμητά τους αποτελέσματα.
Αυτό θέτει την αποστολή των Ηνωμένων Εθνών μπροστά στην ευθύνη να εξασφαλίσει την απαραίτητη συναίνεση ή να αναζητήσει ξανά το ρόλο του Καΐρου.
Στις 14 Σεπτεμβρίου, ο Πρόεδρος της Αιγύπτου Αμπντέλ-Φατάχ αλ-Σίσι δέχτηκε την Πρόεδρο του Κοινοβουλίου Αγκουίλα Σάλεχ και τον διοικητή του εθνικού στρατού της Λιβύης, Στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, παρουσία του επικεφαλής της Αιγυπτιακής Γενικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, Αμπάς Καμέλ, για να συζητήσουν βοήθεια που μπορεί να παρασχεθεί για τη διεξαγωγή των γενικών εκλογών στη Λιβύη την προγραμματισμένη ημερομηνία τους στις 24 Δεκεμβρίου.
Ο Ντέμπιμπα, ο οποίος έφτασε στο Κάιρο δύο ημέρες αργότερα, απείχε από οποιαδήποτε οριστική δέσμευση σχετικά με τις εκλογές και επικεντρώθηκε στις συζητήσεις του με τον Πρόεδρο Σίσι στις προοπτικές οικονομικής εταιρικής σχέσης μεταξύ Αιγύπτου και Λιβύης.
Οι αναλυτές είδαν αυτή την εστίαση του Ντέμπιμπα ως μια προσπάθεια να αγοράσει τη σιωπηρή έγκριση του Καΐρου για την παραμονή της κυβέρνησής του στην εξουσία ή την αναβολή των εκλογών εάν δεν επιτευχθεί συναίνεση μεταξύ των αντίπαλων πλευρών.
Ο ρόλος της Τουρκίας
Έχουμε επισημάνει κατ' επανάληψη τον αποσταθεροποιητικό ρόλο της Τουρκίας στη Λιβύη και ιδιαίτερα όταν εκφράστηκε η τελεσίδικη απόφαση της Τουρκίας δια στόματος του ΥΠΑΜ Ακάρ με την οποία έλεγε ότι " Δεν θα αποσύρουμε τα στρατεύματα μας από τη Λιβύη", τονίζοντας ότι τα στρατεύματα της χώρας του δεν ήταν ξένη δύναμη που αναπτύχθηκε στη Λιβύη.
Η στρατιωτική παρουσία της Τουρκίας στο έδαφος της Λιβύης είναι ιδιαίτερα σημαντική από στρατηγικής άποψης, για τη διατήρηση του αποτυπώματός της στην Αφρική, ενώ η αεροπορική βάση στο al Watiya και η ναυτική στη Μισράτα, προσφέρουν τεράστιες ευκαιρίες στην Τουρκία από αυτή την άποψη, αλλά για την υλοποίηση του οράματος της "Γαλάζιας Πατρίδας" στη ΝΑ Μεσόγειο, η οποία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της Τουρκικής εξωτερικής πολιτικής σε Αιγαίο και ΝΑ Μεσόγειο.
Τυχόν πλήρης στρατιωτική αποχώρηση των Ενόπλων Δυνάμεων της Τουρκίας, από τη Λιβύη, θα ισοδυναμούσε με τεράστια αλλαγή της εξωτερικής πολιτικής της Τουρκίας, αφού ουσιαστικά η Τουρκία δεν θα μπορούσε να ασκήσει στρατιωτική πίεση στην νέα κυβέρνηση της Λιβύης για αποδοχή και νομιμοποίηση του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου για την ΑΟΖ που υπέγραψε ο Ερντογάν με τον Σάρατζ.
Τα σενάρια για τη Λιβύη είναι τρία: η διεξαγωγή των εκλογών τον Δεκέμβριο, με λίγες πιθανότητες πάντως, η επανάληψη εχθροπραξιών και τέλος το ενδεχόμενο τριχοτόμησης της χώρας σε τρία κρατίδια με οικονομική αυτοτέλεια, αφού το καθένα θα έχει τα δικά του έσοδα από πετρέλαιο και φυσικό αέριο, κάτω από μια πολύ χαλαρή Ομοσπονδία.
Εκτίμησή μας είναι πάντως ότι η Τουρκία δεν θα παραιτηθεί από τις αξιώσεις της για παραμονή των στρατευμάτων των Ενόπλων Δυνάμεων της στη Λιβύη, παρά την διεθνή πίεση που της ασκείται, προσπαθώντας παρασκηνιακά να οδηγήσει εκ νέου τη χώρα σε περιπέτειες.
