Σκληρές εκφράσεις χρησιμοποιούν οι σχολιαστές του γερμανικού τύπου για την προσφυγική συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας η οποία επετεύχθη στις 18 Μαρτίου του περασμένου έτους. Το σχόλιο της εφημερίδας Der Tagesspiegel: «Μοναδικός στόχος αυτής της συμφωνίας ήταν και παραμένει μέχρι και σήμερα, ένα χρόνο μετά, να κρατήσει μακριά από τις ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου τους ανθρώπους, κυρίως από τη Συρία αλλά στο τέλος και από το Αφγανιστάν και το Ιράκ, οι οποίοι φεύγουν από τον πόλεμο αναζητώντας άσυλο και ασφάλεια. Θα καταγγείλει η Τουρκία τη συμφωνία, όπως έχει επανειλημμένως απειλήσει; Το τι θα συμβεί εάν το κάνει, είναι ξεκάθαρο: Θα υπάρξει ένα νέο μαζικό κύμα προσφύγων που θα πλήξει κυρίως την Ελλάδα. Στην περίπτωση αυτή η υπόλοιπη Ευρώπη θα βοηθήσει τους Έλληνες όσο τους βοήθησε και με την μετεγκατάσταση αιτούντων άσυλο. Στην προσφυγική πολιτική η Ευρώπη εμφανίζεται ως ένωση υποκριτών, εξαρτημένη από το έλεος του Ερντογάν».
Η εφημερίδα Frankfurter Rundschau κατηγορεί την Ευρώπη ότι δεν παρουσιάζει όλα τα στοιχεία που αφορούν στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, παρά μόνον εκείνα που τη συμφέρουν. «Δεν προκαλεί εντύπωση ότι η Κομισιόν επαινεί τη συμφωνία με την Τουρκία που επετεύχθη πριν από ένα χρόνο. Αντί για σχεδόν ένα εκατομμύριο ήρθαν από την Τουρκία στην Ελλάδα μόνον 28.000 περίπου άνθρωποι. Ο αριθμός εκείνων που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια αυτού του ταξιδιού μειώθηκε από τους 1.145 στους 80. Ωραία θα ήταν βέβαια εάν η Κομισιόν δεν παρουσίαζε μόνο εκείνα τα στοιχεία που ταιριάζουν στο σχέδιό της. Τι γίνεται με εκείνους τους χιλιάδες που επέλεξαν άλλο δρόμο για την Ευρώπη, από τότε που τα κράτη της ΕΕ έκλεισαν τη λεγόμενη Βαλκανική Οδό; Έχασαν όντως λιγότεροι άνθρωποι τη ζωή τους στους διάφορους δρόμους προς την Ευρώπη; Σε έναν ειλικρινή απολογισμό έχει θέση και το πολιτικό κόστος που πρέπει να πληρώσει η ΕΕ, που στην προκειμένη είναι η εξάρτηση της από την Τουρκία. Οι υπεύθυνοι της ΕΕ πρέπει να παραδεχθούν επίσης ότι η συμφωνία εξυπηρετεί την απομόνωση της Ευρώπης. Όμως αυτό δεν ακούγεται τόσο ωραίο όσο οι αριθμοί με το θετικό μήνυμα».
Λέσβος - το νησί των φυλακισμένων
Η εφημερίδα Süddeutsche Zeitung θεωρεί ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει σημαντικά: «Όποτε ο Ερντογάν νομίζει ότι πρέπει να τα βάλει με την ΕΕ, απειλεί με το τέλος της συμφωνίας για τους πρόσφυγες. Όμως δεν το έχει κάνει μέχρι σήμερα. Και υπάρχουν λόγοι γι’ αυτό. Ο πιο ισχυρός είναι μάλλον ο εξής: οι απειλές του είναι κενές περιεχομένου. Από τότε που ξεκίνησε να ισχύει η συμφωνία μέχρι σήμερα η κατάσταση έχει αλλάξει ριζικά. Αυτή η δήθεν δύσκολα αντιμετωπίσιμη μάζα προσφύγων, που θα συνέχιζε το ταξίδι της από την Τουρκία στην Ευρώπη, δεν υπάρχει πια. Ούτε υπάρχει εκείνη η Ευρώπη, που μέχρι πριν από ένα χρόνο ήταν ο πολυπόθητος προορισμός για πολλούς πρόσφυγες. Η ΕΕ έχει αποκλειστεί, έχει υψώσει τείχη.
Το τι απέμεινε από την κουλτούρα φιλοξενίας φαίνεται με τον πλέον αποκαρδιωτικό τρόπο στο κέντρο προσφύγων στη Μόρια της Λέσβου, που έχει εξελιχθεί σε θλιβερό σύμβολο ευρωπαϊκής πολιτικής εκφοβισμού. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα πρόσφυγες έχασαν τη ζωή τους διότι το κράτος δεν διέθεσε αρκετούς θερμαινόμενους χώρους. Για τους πρόσφυγες η Λέσβος έγινε το νησί των φυλακισμένων. Ακόμη και ένα χρόνο μετά την εφαρμογή της συμφωνίας, δεν μπορεί να εξασφαλιστεί η πρόσβαση σε ένα λειτουργικό σύστημα παροχής ασύλου. (…) Η συμφωνία για τους πρόσφυγες είναι κάθε άλλο παρά τέλεια. Περιέχει λάθη, όπως δείχνει η κατάσταση στην Ελλάδα, η οποία δεν μπορεί να αντεπεξέλθει και εν μέρει έχει αφεθεί από τις Βρυξέλλες στην τύχη της. Εκεί (σ.σ. στην Ελλάδα) η Ευρώπη, φοβισμένη, συνεχίζει να κρύβεται από την προσφυγική κρίση. Σε σχέση όμως με την Τουρκία του Ερντογάν η συμφωνία αποδεικνύεται απροσδόκητα ισχυρή».
