Με μια εκτενή και τεκμηριωμένη επιστολή, η Ελλάδα απάντησε στις λιβυκές διεκδικήσεις που κατατέθηκαν στον ΟΗΕ στις 27 Μαΐου, οι οποίες βασίζονται στο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο και συνοδεύονταν από χάρτη που απεικόνιζε τις επίμαχες θαλάσσιες ζώνες. Η ελληνική απάντηση κατατέθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου και απορρίπτει πλήρως το περιεχόμενο της λιβυκής επιστολής.
Η επιστολή της Αθήνας δεν περιορίζεται σε μια απλή άρνηση. Αντιθέτως, απαντά διεξοδικά σε όλους τους ισχυρισμούς της Λιβύης, αποδομώντας το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο και παρουσιάζοντας τις ελληνικές θέσεις για:
- Τα δύο θαλάσσια οικόπεδα νοτιοδυτικά και δυτικά της Κρήτης
- Τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό
- Τη νομιμότητα της Ελληνοαιγυπτιακής Συμφωνίας
- Την απόφαση για οριοθέτηση της ΑΟΖ στο Ιόνιο
Η ελληνική πλευρά θεωρεί ότι το συγκεκριμένο κείμενο μπορεί να αποτελέσει βάση για μελλοντικές διαπραγματεύσεις με τη Λιβύη, ενώ αποκτά ιδιαίτερη σημασία ενόψει της επίσκεψης του Λίβυου προσωρινού υπουργού Εξωτερικών στην Αθήνα. Στο πλαίσιο αυτής της επίσκεψης, η Ελλάδα αναμένεται να πιέσει για τον καθορισμό χρονοδιαγράμματος έναρξης συνομιλιών για την οριοθέτηση της ΑΟΖ.
Το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο και η γεωγραφική πραγματικότητα
Η ελληνική επιστολή απορρίπτει κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς της Λιβύης, επισημαίνοντας ότι Λιβύη και Τουρκία δεν διαθέτουν κοινά θαλάσσια σύνορα, λόγω της παρουσίας των ελληνικών νησιών. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται:
«Το μνημόνιο αγνοεί τα θαλάσσια δικαιώματα των ελληνικών νησιών και επιχειρεί να αλλοιώσει τη γεωγραφία στην Ανατολική Μεσόγειο».
Σε ό,τι αφορά την Ελληνοαιγυπτιακή Συμφωνία, η επιστολή υπογραμμίζει ότι:
«Συνήφθη μεταξύ κρατών με αντικείμενες ακτές και σε πλήρη συμμόρφωση με τις σχετικές διατάξεις της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας».
Τα ελληνικά οικόπεδα και ο χωροταξικός σχεδιασμός
Η Αθήνα απορρίπτει πλήρως τους λιβυκούς ισχυρισμούς ότι τα οικόπεδα δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, καθώς και ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός, παραβιάζουν δικαιώματα της Λιβύης. Στην επιστολή γίνεται ειδική αναφορά:
- Στα όρια που έχουν τεθεί με την Ελληνοαιγυπτιακή και την Ελληνοϊταλική Συμφωνία
- Στον νόμο 4001/2011, ο οποίος προβλέπει ως εξωτερικό όριο της ελληνικής ΑΟΖ την ίση απόσταση (μέση γραμμή), μέχρις ότου υπάρξει διμερής συμφωνία
Η μέση γραμμή και τα δικαιώματα των νησιών
Η Λιβύη προβάλλει τη θέση ότι η οριοθέτηση πρέπει να γίνεται στη μέση γραμμή μεταξύ των ηπειρωτικών ακτών των δύο χωρών, υιοθετώντας την τουρκική επιχειρηματολογία. Η ελληνική απάντηση είναι σαφής και τεκμηριωμένη:
«Σύμφωνα με το άρθρο 121 της Σύμβασης, το οποίο αποτυπώνει εθιμικό διεθνές δίκαιο, όλα τα ελληνικά νησιά διαθέτουν θαλάσσιες ζώνες με τον ίδιο τρόπο όπως οποιαδήποτε άλλη χερσαία επικράτεια. Συνεπώς, κάθε μέση γραμμή μεταξύ Ελλάδας και Λιβύης πρέπει να χαράσσεται με αναφορά σε σημεία βάσης στα σχετικά ελληνικά νησιά».
Η λιβυκή ΑΟΖ και οι αμφισβητήσεις
Η Αθήνα αμφισβητεί συνολικά τη χάραξη των εξωτερικών ορίων της λιβυκής ΑΟΖ, όπως κατατέθηκαν στον ΟΗΕ, επισημαίνοντας:
- Τη χρήση αμφισβητούμενων γραμμών βάσης
- Το παράνομο "κλείσιμο" του Κόλπου της Σύρτης
- Τη σύμπτωση της ανατολικής πλευράς του χάρτη με την παράνομη οριοθέτηση του Τουρκολιβυκού Μνημονίου
- Την πλήρη αμφισβήτηση των δικαιωμάτων των ελληνικών νησιών σε άλλα σημεία του χάρτη
Η Ελλάδα έχει ήδη αντιδράσει, χαρακτηρίζοντας παράνομες τόσο τη ζώνη αλιείας όσο και τη συνορεύουσα ζώνη που έχει κηρύξει η Λιβύη.
Πρόθεση για διάλογο υπό όρους
Κλείνοντας, η ελληνική επιστολή δηλώνει ότι η χώρα επιφυλάσσεται των δικαιωμάτων της, αλλά παραμένει έτοιμη να επαναλάβει τις διαπραγματεύσεις με τη λιβυκή πλευρά για την οριοθέτηση των αντίστοιχων θαλάσσιων ζωνών, βάσει του διεθνούς δικαίου.
