Ένα μικροσκοπικό ρομπότ εξερεύνησης κατάφερε να διασχίσει τα παγωμένα νερά της Ανταρκτικής, να χαθεί για μήνες κάτω από τον πάγο και τελικά να επιστρέψει με μοναδικά δεδομένα. Το ταξίδι του ξεκίνησε το 2020, όταν ερευνητές του CSIRO, του εθνικού επιστημονικού οργανισμού της Αυστραλίας, ανέπτυξαν έναν πλωτήρα Argo κοντά στον παγετώνα Totten στην Ανατολική Ανταρκτική. Λίγο μετά την ανάπτυξή του, οι ασταθείς παλίρροιες της περιοχής οδήγησαν τον πλωτήρα νότια και τον έστειλαν κάτω από την παγοκρηπίδα Denman, σημείο από το οποίο η ομάδα τον θεώρησε χαμένο.
Οκτώ μήνες αργότερα ο πλωτήρας επανεμφανίστηκε. Με την επιστροφή του μετέφερε δεδομένα από περιοχές που δεν είχαν μετρηθεί ποτέ, ανατρέποντας τις αρχικές προβλέψεις των επιστημόνων. Τα στοιχεία που κατέγραψε για τη θερμοκρασία και την αλατότητα των νερών κάτω από τις παγοκρηπίδες Denman και Shackleton δημοσιεύτηκαν πρόσφατα στο επιστημονικό περιοδικό Science Advances και προσφέρουν σημαντικές ενδείξεις για τη σταθερότητα τους σε μια περίοδο έντονης κλιματικής πίεσης.
Τι κατέγραψε κάτω από τις παγοκρηπίδες
Οι παγοκρηπίδες λειτουργούν ως φυσικός φραγμός που προστατεύει τους παγετώνες της Ανταρκτικής από την άμεση επαφή με τον ωκεανό. Καθώς η θερμοκρασία της θάλασσας αυξάνεται, θερμά νερά συσσωρεύονται κάτω από αυτές, δημιουργώντας συνθήκες που ευνοούν την αποσταθεροποίηση και το λιώσιμο του πάγου. Η μελέτη αυτού του μηχανισμού είναι εξαιρετικά δύσκολη, επειδή οι παγοκρηπίδες έχουν πάχος που μπορεί να αγγίζει ή και να ξεπερνά τα χίλια μέτρα.
Σε αυτό το περιβάλλον ο πλωτήρας Argo κατέγραψε για πρώτη φορά δεδομένα από τον πυθμένα της θάλασσας έως τη βάση του πάγου σε διαστήματα πέντε ημερών, αποκαλύπτοντας τον τρόπο με τον οποίο κυκλοφορεί το νερό κάτω από τις παγοκρηπίδες.
Η πορεία του ρομπότ μέσα στον πάγο
Καθώς ο πλωτήρας βρισκόταν κάτω από τον συμπαγή πάγο, έχασε την επαφή με το GPS. Οι ερευνητές κατάφεραν να ανασυνθέσουν τη διαδρομή του χρησιμοποιώντας τα σημεία όπου το όργανο χτυπούσε στην οροφή του πάγου. Με αυτόν τον τρόπο υπολόγισαν το πάχος των παγοκρηπίδων και το συνέκριναν με δορυφορικά δεδομένα.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η παγοκρηπίδα Shackleton δεν έχει ακόμη εκτεθεί σε θερμά νερά, ενώ η περιοχή του παγετώνα Denman εμφανίζει ενδείξεις λιωσίματος. Το ρομπότ κατέγραψε ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο θερμικό σύστημα κάτω από τις παγοκρηπίδες, το οποίο φαίνεται να διατηρεί την ευστάθεια του πάγου προς το παρόν.
Η επόμενη μέρα για την πολική έρευνα
Η επιτυχία του Argo ενθαρρύνει τους επιστήμονες να αναπτύξουν περισσότερους πλωτήρες σε πολικές περιοχές που παραμένουν ανεξερεύνητες. Αν και τα ρομποτικά όργανα δεν μπορούν να διαπεράσουν τον πάγο, τα δεδομένα τους είναι καθοριστικά για τη βελτίωση των κλιματικών μοντέλων και την κατανόηση της μελλοντικής ανόδου της στάθμης της θάλασσας.
Η Αυστραλιανή Ανταρκτική Αποστολή θεωρεί ότι τα ανεξερεύνητα αυτά σημεία κρύβουν κρίσιμες πληροφορίες για τη δυναμική του πάγου και τον τρόπο που ανταποκρίνεται στην κλιματική αλλαγή.
