Το AMOC, ένα από τα πιο ισχυρά ωκεάνια ρεύματα της Γης και καθοριστικός ρυθμιστής του παγκόσμιου κλίματος, μεταφέρει θερμό νερό από τον Ατλαντικό προς την Ευρώπη και την Αρκτική. Εκεί, το νερό ψύχεται, βυθίζεται και δημιουργεί ένα βαθύ υποθαλάσσιο ρεύμα επιστροφής.
Λόγω της κλιματικής κρίσης, το ρεύμα αυτό σήμερα βρίσκεται στο πιο αδύναμο σημείο των τελευταίων 1.600 ετών. Πρόσφατα κλιματικά μοντέλα υποδεικνύουν ότι το AMOC ενδέχεται να καταρρεύσει πριν από το 2100. Νέα ανάλυση, όμως, εξετάζει σενάρια που εκτείνονται μέχρι το 2300 και ακόμη και το 2500.
AMOC: Κρίσιμο ωκεάνιο ρεύμα του Ατλαντικού στο πιο αδύναμο σημείο των τελευταίων 1.600 ετών
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του "Guardian", τα μοντέλα δείχνουν ότι το σημείο καμπής, μετά το οποίο η κατάρρευση του AMOC θεωρείται αναπόφευκτη, είναι πιθανό να ξεπεραστεί μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Η πλήρης διακοπή, ωστόσο, μπορεί να συμβεί 50 έως 100 χρόνια αργότερα.
Η μελέτη κατέληξε ότι, αν οι εκπομπές άνθρακα συνεχίσουν να αυξάνονται, το 70% των μοντέλων οδηγεί σε κατάρρευση. Με ενδιάμεσο επίπεδο εκπομπών, το ποσοστό αυτό πέφτει στο 37%, ενώ ακόμη και σε σενάρια χαμηλών εκπομπών, το 25% δείχνει κατάρρευση. Οι επιστήμονες έχουν ήδη προειδοποιήσει ότι μια τέτοια εξέλιξη πρέπει να αποφευχθεί «με κάθε κόστος», κάτι που καθιστά άμεση προτεραιότητα τις βαθιές περικοπές στη χρήση ορυκτών καυσίμων.
Τι θα φέρει μία πιθανή κατάρρευση ωκεάνιου ρεύματος
Σε περίπτωση κατάρρευσης, η ζώνη τροπικών βροχοπτώσεων θα μετατοπιστεί και ως συνέπεια θα βυθίσει τη δυτική Ευρώπη σε ψυχρούς χειμώνες και ξηρασίες το καλοκαίρι, ενώ παράλληλα θα προσθέσει έως και 50 εκατοστά στην ήδη αυξανόμενη στάθμη της θάλασσας.
Τα νέα αποτελέσματα είναι «αρκετά σοκαριστικά, γιατί παλιότερα έλεγα ότι η πιθανότητα κατάρρευσης του Amoc λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη ήταν κάτω από 10%. Τώρα, ακόμη και σε σενάρια χαμηλών εκπομπών φαίνεται πως η πιθανότητα φτάνει και το 25%», δήλωσε ο καθηγητής Στέφαν Ράμστορφ του Ινστιτούτου Πότσδαμ για την Έρευνα των Κλιματικών Επιπτώσεων, που συμμετείχε στην ομάδα μελέτης.
«Αυτοί οι αριθμοί έχουν αβεβαιότητα, αλλά μιλάμε για αξιολόγηση κινδύνου: ακόμα και 10% πιθανότητα κατάρρευσης της Amoc είναι υπερβολικά υψηλή. Βρήκαμε ότι το σημείο καμπής, όπου η κατάρρευση γίνεται αναπόφευκτη, πιθανότατα θα ξεπεραστεί μέσα στα επόμενα 10 έως 20 χρόνια. Αυτό είναι εξίσου σοκαριστικό, και γι’ αυτό πρέπει να δράσουμε πολύ γρήγορα μειώνοντας τις εκπομπές», συνεχίζει.
Η ανησυχία των επιστημόνων
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Environmental Research Letters, εξέτασε τα κλιματικά μοντέλα που χρησιμοποιεί η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC). Οι επιστήμονες εξέφρασαν έντονη ανησυχία επειδή σε πολλά από αυτά τα μοντέλα το σημείο καμπής εμφανίζεται ήδη μέσα στην επόμενη δεκαετία ή δύο. Από εκεί και πέρα, η κατάρρευση του AMOC θεωρείται αναπόφευκτη, καθώς ενεργοποιείται ένας αυτοενισχυόμενος μηχανισμός ανατροφοδότησης.
Οι θερμοκρασίες στην Αρκτική ανεβαίνουν γρήγορα λόγω της κλιματικής κρίσης, πράγμα που σημαίνει ότι ο ωκεανός ψύχεται πιο αργά. Το θερμότερο νερό είναι λιγότερο πυκνό και βυθίζεται πιο αργά. Αυτή η επιβράδυνση επιτρέπει περισσότερες βροχοπτώσεις στις επιφανειακές αλμυρές θάλασσες, μειώνοντας ακόμα περισσότερο την πυκνότητα και καθυστερώντας περαιτέρω τη βύθιση, δημιουργώντας έναν φαύλο κύκλο.
Η πλήρης κατάρρευση είναι απίθανη αυτόν τον αιώνα
Μια άλλη νέα μελέτη, με διαφορετική προσέγγιση, διαπίστωσε επίσης ότι το σημείο καμπής πιθανότατα θα ξεπεραστεί μέχρι τα μέσα του αιώνα. Μόνο ορισμένα από τα μοντέλα του IPCC φτάνουν πέρα από το 2100, οπότε οι ερευνητές εξέτασαν ποια από αυτά που τρέχουν μέχρι το τέλος του αιώνα δείχνουν ήδη πως το Amoc βρίσκεται σε τελική φάση παρακμής. Από εκεί προέκυψαν τα ποσοστά 70%, 37% και 25%.
Η μελέτη που είχε καταλήξει στο συμπέρασμα ότι η πλήρης κατάρρευση είναι απίθανη αυτόν τον αιώνα, είχε επικεφαλής τον Δρ. Τζόναθαν Μπέικερ από το Met Office Hadley Centre στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Αυτή η νέα μελέτη αναδεικνύει ότι ο κίνδυνος αυξάνεται μετά το 2100», κατέληξε.
