Σε πιο οικολογικές μορφές διακοπών φαίνεται να στρέφονται οι πολίτες τα τελευταία χρόνια υπό το βάρος της κλιματικής κρίσης και ιδιαίτερα μετά την πανδημία του κορωνοϊού όπως εξηγεί στο CNN Greece η πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Οικοτουρισμού Φρόσω Δημητρακοπούλου.
Ανάμεσα σε αυτές τις μορφές αναψυχής και ξεκούρασης αναδύεται ο οικοτουρισμός: Μία διέξοδος που δεν αποτελεί απλώς ένα είδος διακοπών, αλλά όπως υπογραμμίζει η κα Δημητρακοπούλου «μία ολιστική προσέγγιση που περιλαμβάνει αναστοχασμό, αποσυμφόρηση, τον σεβασμό της φέρουσας ικανότητας κάθε περιοχής και ορθή διαχείριση φυσικών πόρων - από τα δάση και τα νερά, μέχρι τα απορρίμματα».
Προάγοντας την προστασία του περιβάλλοντος και την στήριξη των κοινωνιών
Απαντώντας στο ερώτημα πώς μπορεί να συμβάλλει ο οικοτουρισμός στην καλλιέργεια μιας διαφορετικής αντίληψης των επισκεπτών και επισκεπτριών ενός τόπου σχετικά με τη φύση, η πρόεδρος της εταιρείας, σημειώνει πως «ο αυθεντικός οικοτουρισμός υπερβαίνοντας τις απλές διακοπές στη φύση, ορίζεται σαν βιώσιμος τουρισμός σε φυσικές περιοχές ο οποίος ενισχύει την προστασία του περιβάλλοντος, στηρίζει τις τοπικές κοινωνίες και προάγει την περιβαλλοντική γνώση και εκπαίδευση».
Πώς, όμως, γίνεται αυτό; «Μέσα από βιωματικές εμπειρίες όπως η συμμετοχή σε δράσης διατήρησης σε προστατευόμενες περιοχές, σε παραδοσιακές αγροτικές εργασίες (ελαιοκομία, οινοπαραγωγή) την προετοιμασία περιβαλλοντικών ή πολιτιστικών εκδηλώσεων και παραδοσιακών προϊόντων, τα μαθήματα (πχ μαγειρικής) και τις επισκέψεις σε μικρούς παραγωγούς και βιοκαλλιεργητές».
Έτσι οι επισκέπτες και οι επισκέπτριες δεν περιορίζονται στην παθητική παρατήρηση του περιβάλλοντος και της τοπικής κοινωνίας «πίσω από το κλιματιζόμενο τζάμι ενός πούλμαν, αλλά επανασυνδέονται ουσιαστικά με αυτά, κατανοώντας την ευθραυστότητα και τη σημασία τους».
Μπορεί η Ελλάδα να γίνει πρότυπο οικοτουρισμού;
Η χώρα μας αποτελεί ένα μωσαϊκό σπάνιου φυσικού πλούτου, καταφέροντας να συνδυάσει το βουνό με τη θάλασσα με έναν μοναδικό τρόπο, που αλλού δεν συναντάται εύκολα. Μπορεί, λοιπόν, η Ελλάδα, να αξιοποιήσει αυτό το «δώρο» που της έχει δοθεί για να προωθήσει ένα πιο βιώσιμο μοντέλο διακοπών;
Όπως αναλύει η κα Δημητρακοπούλου το ζήτημα δεν είναι «απλώς να προσθέσουμε λίγο “οικοτουρισμό” ως γαρνιτούρα στο κύριο πιάτο ενός βιομηχανοποιημένου τουρισμού, για να το κάνουμε πιο ελκυστικό, αλλά να μπορούμε να αναθεωρήσουμε ριζικά και οικολογικά το τουριστικό μοντέλο της χώρας».
Σύμφωνα με την ίδια, αυτή η αναθεώρηση είναι εφικτή. Διευκρινίζει όμως ότι «για να γίνει πράξη απαιτείται πολιτική και κοινωνική βούληση σε πολλά επίπεδα, τομές, αλλά και συγκρούσεις με κατεστημένα συμφέροντα και νοοτροπίες που αντιμετωπίζουν τη χώρα ως ένα ατελείωτο "οικόπεδο" προς εκμετάλλευση, μία προσέγγιση που οδηγεί στον υπερτουρισμό και την εξάντληση των φυσικών και κοινωνικών πόρων».
«Πρόκειται για μια πρόταση βιώσιμου τουρισμού που ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών: ποιοτικές υπηρεσίες υγείας και παιδείας, αξιοπρεπείς μισθούς και ανθρώπινες συνθήκες εργασίας στον τομέα του τουρισμού, ενίσχυση των αυτοαπασχολούμενων, ενδυνάμωση των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, και προώθηση της συνεργασίας για το κοινό καλό του τόπου» συμπληρώνει χαρακτηριστικά.
Άλλωστε, όπως τονίζει, η χώρα μας διαθέτει πανέμορφα φυσικά τοπία, πλούσια βιοποικιλότητα και τοπική πολιτιστική παράδοση. Επομένως «η υιοθέτηση ενός οικολογικότερου μοντέλου που θα τα προφυλάσει και θα αναδεικνύει απαιτεί στρατηγικό σχεδιασμό και πολυεπίπεδη συνεργασία».
Πώς μπορεί το τουριστικό προϊόν να γίνει οικολογικό
Για την υλοποίηση αυτού του σχεδιασμού, η κα Δημητρακοπούλου θέτει πολύ συγκεκριμένες προτάσεις:
- Εκπαίδευση και κατάρτιση των εργαζομένων ώστε να προσφέρουν αυθεντικές, βιώσιμες εμπειρίες.
- Κίνητρα για απόκτηση οικο-πιστοποιήσεων και σημάτων, όπως το οικοτουριστικό σήμα της Ελληνικης Εταιρειας Οικοτουρισμου.
- Ενίσχυση δικτύωσης και συνεργασίας μεταξύ επαγγελματιών, μικρών επιχειρήσεων, ΜΚΟ και τοπικών αρχών.
- Αποκέντρωση, διαφάνεια και ενεργή συμμετοχή, της τοπικής κοινωνίας στη λήψη των αποφάσεων σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος και τον τουρισμό
Από τη Τζιά μέχρι την Κρήτη «ανθίζουν» πρωτοβουλίες οικοτουρισμού στην Ελλάδα
Σπουδαίες πρωτοβουλίες που κινούνται σε αυτή την κατεύθυνση «ανθίζουν» διαρκώς στη χώρα μας από τη Τζιά και την Κρήτη, μέχρι το Μεσολόγγι και το Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας.
Σταχυολογώντας ορισμένες από αυτές, η πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Οικοτουρισμού αναφέρεται στο «Messolonghi by Locals» μία ομάδα νέων που αποφάσισε να μείνει στον τόπο της και να αναδείξει τη μοναδικότητα της λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου, καθώς και την πρωτοβουλία «Agrikea» στη Τζιά προωθεί τη βιώσιμη διαμονή και την επαφή με την τοπική αγροτική ζωή ενώ προσφέρει και καθοδήγηση (mentoring) σε άλλες μικρές μονάδες που επιθυμούν να ενσωματώσουν πρακτικές βιωσιμότητας και να ενισχύσουν τη δικτύωσή τους.
Παράλληλα, στο Θέρμο Αιτωλοακαρνανίας, το Ινστιτούτο Δημιουργικότητας, Έρευνας και Ανάπτυξης Περιφέρειας Θέρμου (ΙΔΕΑΠΘ) συνεργάζεται με την τοπική κοινότητα για τη συντήρηση και πολιτιστική αξιοποίηση των φυσικών και ιστορικών του πόρων, ενώ στην Κρήτη, η πρωτοβουλία «Crete’s Culinary Sanctuaries» αναδεικνύει τον αγροτουριστικό πλούτο και παράδοση της Κρήτης με βιωματικά εκπαιδευτικά προγράμματα. Υπόδειγμα, δε, πεζοπορικού τουρισμού αποτελεί το «Mainalon Trail», το οποίο δίνει τη δυνατότητα στους επισκέπτες, να έρθουν κοντά με το φυσικό περιβάλλον γνωρίζοντάς το από κοντά και διασχίζοντάς το.
Το παράδειγμα του ΑΡΧΕΛΩΝ
Μιλώντας για τη σημασία του βιώματος στην αλλαγή στάσης ζωής, η πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Οικοτουρισμού φέρει το παράδειγμα των περιηγήσεων ευαισθητοποίησης για την προστασία της θαλάσσιας χελώνας του ΑΡΧΕΛΩΝ στις παραλίες ωοτοκίας.
«Οι επισκέπτες ενημερώνονται για τις απειλές που αντιμετωπίζει το είδος, παρατηρούν τις φωλιές και συμμετέχουν ενεργά στη διατήρηση και προστασία των οικοτόπων αναπαραγωγης» αναφέρει.Μέσα από τις εμπειρίες αυτές αρκετοί ταξιδιώτες έχουν την ευκαιρία να ευαισθητοποιηθούν για τη φύση, υιοθετώντας όχι μόνο έναν οικολογικότερο τρόπο διακοπών, αλλά και ζωής.
«Ο οικοτουρισμός ενδυναμώνει και συνενώνει τους επισκέπτες και τις τοπικές κοινωνίες σε έναν κοινό αγώνα για τη βιωσιμότητα» επισημαίνει η κα Δημητρακοπούλου.
