Ειδικά για τις θερινές θερμικές εξάρσεις, το τοπικό ΑΕΠ μειώνεται κατά 1,4%, ενώ στην περίπτωση των ξηρασιών η μείωση φτάνει το 2,4%
Η κλιματική αλλαγή εξελίσσεται πλέον σε απειλή πρώτης γραμμής για την οικονομία της Ελλάδας. Νέα μελέτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καταγράφει με σαφήνεια ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα – όπως οι έντονοι καύσωνες, οι παρατεταμένες ξηρασίες και οι καταστροφικές πλημμύρες – προκαλούν όχι μόνο άμεσες ζημιές, αλλά και μεσοπρόθεσμες, βαθιές οικονομικές συνέπειες σε ολόκληρες περιφέρειες.
Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από 1.160 περιφέρειες της ΕΕ, μεταξύ αυτών και σχεδόν όλες οι ελληνικές, για την περίοδο 1995-2022, και διαπίστωσαν πως τέτοια φαινόμενα οδηγούν σε σημαντική μείωση του περιφερειακού ΑΕΠ για τουλάχιστον τέσσερα χρόνια μετά την εμφάνισή τους.
Ειδικά για τις θερινές θερμικές εξάρσεις, το τοπικό ΑΕΠ μειώνεται κατά 1,4%, ενώ στην περίπτωση των ξηρασιών η μείωση φτάνει το 2,4%. Το πλήγμα είναι μεγαλύτερο σε περιοχές που έχουν ήδη χαμηλότερα εισοδήματα ή ανεπαρκή υποδομή. Η Ελλάδα βρίσκεται σε μία από τις πιο εκτεθειμένες ζώνες της ΕΕ, καθώς πολλές περιοχές της – όπως η Θεσσαλία, η Ανατολική Στερεά, η Πελοπόννησος, αλλά και η Κεντρική Μακεδονία και η Κρήτη – βιώνουν πιο συχνά και πιο έντονα ακραίες θερμοκρασίες και περιορισμένες βροχοπτώσεις.
Τα ακραία αυτά φαινόμενα πλήττουν ποικιλοτρόπως την οικονομική δραστηριότητα. Ένας έντονος καύσωνας μειώνει τις ώρες εργασίας στον αγροτικό, κατασκευαστικό και τουριστικό τομέα, περιορίζει την παραγωγικότητα και αυξάνει το λειτουργικό κόστος για τις επιχειρήσεις. Αντίστοιχα, μια ξηρασία μπορεί να οδηγήσει σε κακή σοδειά, αύξηση κόστους για άρδευση και ζωοτροφές, μείωση εισοδήματος των αγροτών και επιβράδυνση επενδύσεων.
Όσον αφορά τις πλημμύρες, η μελέτη αναδεικνύει μια διπλή πραγματικότητα. Σε πλούσιες περιφέρειες της Ευρώπης, παρατηρείται συχνά ένα "κύμα" επενδύσεων για αποκατάσταση και αναβάθμιση των υποδομών, με αποτέλεσμα η τοπική παραγωγή να ανακάμπτει και σε ορισμένες περιπτώσεις να αυξάνεται. Στον αντίποδα, σε φτωχότερες περιοχές όπως πολλές της Ελλάδας, οι πλημμύρες οδηγούν σε μακροχρόνιες καταστροφές που δεν αποκαθίστανται εύκολα, λόγω έλλειψης πόρων, ασφάλισης ή σχεδιασμού. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι οι πλημμύρες στην Καρδίτσα και στον Έβρο, όπου οι ζημιές παρέμειναν για χρόνια, με αντίκτυπο στην τοπική οικονομία και κοινωνική συνοχή.
Ένα ακόμη ανησυχητικό εύρημα είναι η επίδραση τέτοιων φαινομένων στον πληθυσμό. Οι πληγείσες περιοχές χάνουν σταδιακά κατοίκους, κυρίως οικονομικά ανενεργούς, ενώ ο ενεργός πληθυσμός, αν και παραμένει, υποαπασχολείται ή δεν βρίσκει κίνητρα για παραμονή και δημιουργία. Έτσι, η μείωση του ανθρώπινου δυναμικού συνοδεύεται και από μείωση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας.
