Η κλιματική αλλαγή και τα ακραία κύματα καύσωνα των τελευταίων ετών αλλάζουν τις ταξιδιωτικές συνήθειες, επαναχαράσσουν τον τουριστικό χάρτη και δημιουργούν νέες προκλήσεις για παραδοσιακά θέρετρα της Μεσογείου, από την Ελλάδα και την Ιταλία μέχρι την Τουρκία.
Το καλοκαίρι του 2023 η Κέιτι Χολμς από το Σάφολκ ταξίδεψε στη Ρόδο μαζί με την οικογένειά της για 10ήμερες διακοπές. Είχαν κλείσει ένα δωμάτιο με κλιματισμό, σκοπεύοντας να χαλαρώσουν στην πισίνα και να περιηγηθούν στα αξιοθέατα, κάτι που ήταν αδύνατον «ακόμη και μετά το πρωινό», όπως λέει στο BBC. Ακολούθησαν οι πυρκαγιές που σάρωσαν το νησί, εμπειρία που άλλαξε για πάντα την ιδέα της για τις διακοπές.
Πολλές οικογένειες επιλέγουν πλέον να κάνουν τις κύριες διακοπές τους το Πάσχα αντί για το καλοκαίρι.
Το κύμα καύσωνα του 2023 έπληξε μεγάλο μέρος της Ευρώπης, ιδιαίτερα χώρες γύρω από τη Μεσόγειο, με τις θερμοκρασίες να αγγίζουν τους 45 βαθμούς Κελσίου. Συνολικά καταγράφηκαν περισσότεροι από 47.000 θάνατοι που σχετίζονταν με τη ζέστη σε όλη την Ευρώπη το 2023, οι περισσότεροι στον Νότο. Ενώ το 2024 δεν ήταν τόσο ακραίο, οι επιστήμονες είναι πεπεισμένοι ότι η ανθρωπογενής κλιματική αλλαγή οδηγεί σε πιο συχνά και έντονα κύματα καύσωνα σε όλο τον κόσμο. Μαζί με τον καιρό όμως αλλάζουν και οι συνήθειες των διακοπών, γεγονός που μεταμορφώνει τον κλάδο του τουρισμού.
Το 81% των Ευρωπαίων δηλώνει ότι έχει τροποποιήσει τα σχέδια των διακοπών λόγω παραγόντων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδιών (ETC). Σχεδόν το ένα τρίτο επιλέγει πλέον προορισμούς όπου ο καιρός είναι πιο ήπιος. Οπως εξηγεί ο Σάιμον Κάλντερ, δημοσιογράφος και παρουσιαστής στην εκπομπή «Travel Show» του BBC, πολλές οικογένειες επιλέγουν πλέον να κάνουν τις κύριες διακοπές τους το Πάσχα αντί για το καλοκαίρι. «Χώρες όπως η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Τουρκία, οι οποίες προσελκύουν σήμερα τους παραδοσιακούς καλοκαιρινούς τουρίστες που αναζητούν ήλιο και άμμο, είναι πιθανό να γίνουν πολύ ζεστές για να τους υποδεχθούν», λέει ο Μπας Αμελουνγκ, καθηγητής Ανάλυσης Περιβαλλοντικών Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Wageningen. Τι σημαίνουν όλα αυτά για τα θέρετρα στη Μεσόγειο, ιδίως για εκείνα που βασίζουν τα εισοδήματά τους στον θερινό τουρισμό; Και αν η ιδέα της «υψηλής σεζόν» αλλάξει, τι σημαίνει αυτό για την παράδοση των παραθαλάσσιων καλοκαιρινών διακοπών;
Και δεν είναι μόνον οι καύσωνες, καθώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τον τουρισμό και με άλλους τρόπους. Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας προβλέπεται να αυξηθεί κατά περίπου 0,9 μέτρα έως το 2100. Αυτό θα μπορούσε να απειλήσει μακροπρόθεσμα παραθαλάσσια θέρετρα, λόγου χάρη στην Καραϊβική.
Η Ευρώπη όμως είναι εκείνη που θα επηρεάσει περισσότερο τους Βρετανούς παραθεριστές ως ο κορυφαίος προορισμός τους, σημειώνει το BBC. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, η Ευρώπη είναι επίσης η ήπειρος που θερμαίνεται ταχύτερα στη Γη. Ήδη υπάρχουν κάποιες μικρές ενδείξεις που δείχνουν ότι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν διακοπές εκτός της παραδοσιακής περιόδου αιχμής. Συνολικά 8% λιγότεροι άνθρωποι σχεδιάζουν να ταξιδέψουν στη Μεσόγειο φέτος το καλοκαίρι σε σύγκριση με πέρυσι, σύμφωνα με την Tεοντόρα Μαρίσνκα, διευθύνουσα σύμβουλο της ETC.
Ολο και περισσότεροι φαίνεται να ταξιδεύουν στην περιοχή εκτός των παραδοσιακών μηνών. Η Ελλάδα σημείωσε αύξηση 20% στον εαρινό τουρισμό το 2024 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2023, σύμφωνα με αναλυτές της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Και οι αφίξεις ξένων στην Ισπανία ξεπέρασαν τα 10 εκατομμύρια τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2025 – σε μια αύξηση σχεδόν 20% σε σχέση με τα επίπεδα του 2019.
Οι Αρχές σε ορισμένα μέρη επικροτούν τη νέα τάση, προσθέτοντας για παράδειγμα περισσότερες πτήσεις στο χειμερινό πρόγραμμα. «Οι πιο ρεαλιστές έχουν επενδύσει πολλά στην καταπολέμηση της τάσης εποχικότητας όχι μόνο λόγω του υπερτουρισμού, αλλά επειδή είναι πολύ πιο βιώσιμο για ένα ξενοδοχείο να παραμένει ανοιχτό όλο τον χρόνο. Οι θέσεις εργασίας είναι πιο σταθερές», τονίζει η Μαρίνσκα.
Για παράδειγμα, η γερμανική ορεινή περιοχή Σπέσαρτ, στη Βαυαρία και στην Εσση, μετατοπίζει την εστίασή της στον τουρισμό όλο τον χρόνο, προωθώντας δραστηριότητες όπως πεζοπορία, ποδηλασία και ευεξία. Ορισμένα μέρη στη Μεσόγειο, δημοφιλή στους τουρίστες, αρχίζουν επίσης να προσαρμόζουν αυτά που προσφέρουν. Πόλεις στην Ισπανία, για παράδειγμα, προσφέρουν βραδινές αγορές και δραστηριότητες σε εσωτερικούς χώρους κατά τις πιο ζεστές ώρες της ημέρας.
Στο πλαίσιο αυτό κερδίζουν έδαφος πιο ψυχροί προορισμοί όπως η Σκανδιναβία, που δεν ήταν τόσο αγαπητοί στο παρελθόν. Επίσης, αρκετοί εναλλακτικοί, παραθαλάσσιοι προορισμοί στην Ευρώπη γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς: μέρη όπως η Αλβανία, το Μαυροβούνιο ή η Βουλγαρία αναπτύσσονται με πολύ ταχύτερο ρυθμό από τους παραδοσιακούς προορισμούς.
