Η γερμανική κατσαρίδα δεν ζει στην άγρια φύση, αλλά σε ανθρώπινα κτίρια σε όλο τον κόσμο. Πρόκειται για το πιο διαδεδομένο είδος στον κόσμο, αλλά οι επιστήμονες δεν ήταν σίγουροι από πού προήλθε αρχικά.
Οι κατσαρίδες είναι ειδήμονες στο να επιβιώνουν σε εσωτερικούς χώρους, να κρύβονται σε σωλήνες και ντουλάπια της κουζίνας ή σε μουχλιασμένα συρτάρια. Αλλά δεν ξεκίνησαν έτσι.
Μια νέα μελέτη χρησιμοποίησε γενετική για να καταγράψει την εξάπλωση των κατσαρίδων σε ολόκληρο τον κόσμο, από το «ταπεινό ξεκίνημα» στη νοτιοανατολική Ασία μέχρι την Ευρώπη και πέρα από αυτήν. Τα ευρήματα καλύπτουν χιλιάδες χρόνια ιστορίας των κατσαρίδων και υποδηλώνουν ότι αυτά τα παράσιτα μπορεί να έχουν σκορπίσει σε όλο τον κόσμο κάνοντας μια βόλτα συντροφιά με ένα άλλο είδος: τους ανθρώπους!
«Η γερμανική κατσαρίδα δεν μπορεί καν να πετάξει», λέει ο Qian Tang , επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και εξελικτικός βιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, στον Jason Bittel του National Geographic .
«Κάνουν ωτοστόπ σε ανθρώπινα πλοία σε όλο τον κόσμο».
«Δεν είναι απλώς μια ιστορία εντόμων», είπε ο Στέφεν Ρίτσαρντς, επίκουρος καθηγητής στο Baylor College of Medicine που μελετά τα γονίδια εντόμων - αν και δεν συμμετείχε στην συγκεκριμένη μελέτη. «Είναι μια ιστορία εντόμου και ανθρώπου».
Οι γερμανικές κατσαρίδες καταγράφηκαν για πρώτη φορά στην Ευρώπη πριν από περίπου 250 χρόνια. Στρατοί στην ανατολική Ευρώπη ανακάλυψαν τα ζωύφια στα καταστήματα τροφίμων τους κατά τη διάρκεια του Επταετούς Πολέμου μεταξύ 1756 και 1763, γράφουν οι συγγραφείς της μελέτης στο Conversation .
Ο καθένας από τους στρατούς ονόμασε το ζωύφιο από τους εχθρούς τους – οι Ρώσοι στρατιώτες από τη μια πλευρά της σύγκρουσης το ονόμασαν «Πρωσική κατσαρίδα», ενώ οι βρετανικές και πρωσικές δυνάμεις το ονόμασαν «ρωσική κατσαρίδα». Τελικά, ο Σουηδός βιολόγος Carl Linnaeus ονόμασε το είδος Blattella germanica το 1767, από τα δείγματα που έτυχε να συλλέξει από τη Γερμανία.
Οι ερευνητές ανέλυσαν τα γονίδια σε περισσότερες από 280 κατσαρίδες από 17 χώρες και 6 ηπείρους.
Επιβεβαίωσαν ότι η γερμανική κατσαρίδα - ένα είδος που απαντάται παγκοσμίως - στην πραγματικότητα προέρχεται από τη νοτιοανατολική Ασία, πιθανότατα εξελίχθηκε από την ασιατική κατσαρίδα πριν από περίπου 2.100 χρόνια.
Οι επιστήμονες υποπτεύονται εδώ και καιρό την ασιατική προέλευση της γερμανικής κατσαρίδας, καθώς παρόμοια είδη εξακολουθούν να ζουν εκεί.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε (20 Μαϊου 2024) στο περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences.
Στη συνέχεια, οι κατσαρίδες διέσχισαν την υδρόγειο μέσω δύο μεγάλων διαδρομών. Ταξίδεψαν δυτικά στη Μέση Ανατολή πριν από περίπου 1.200 χρόνια, ίσως κάνοντας «ωτοστόπ» στα καλάθια των στρατιωτών. Και μπορεί να είχαν στοιβαχτεί σε εμπορικούς δρόμους της Ολλανδικής και της Βρετανικής Εταιρείας Ανατολικών Ινδιών για να φτάσουν στην Ευρώπη πριν από περίπου 270 χρόνια, σύμφωνα με την ανοικοδόμηση και τα ιστορικά αρχεία των επιστημόνων.
Μόλις έφτασαν, εφευρέσεις όπως η ατμομηχανή και τα υδραυλικά εσωτερικών χώρων πιθανότατα βοήθησαν τα πανούργα έντομα να ταξιδέψουν περισσότερο και να ζήσουν άνετα σε εσωτερικούς χώρους, όπου βρίσκονται πιο συχνά σήμερα.
Οι ερευνητές είπαν ότι η διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο οι κατσαρίδες κατέκτησαν περιβάλλοντα στο παρελθόν, μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερο έλεγχο των παρασίτων.
Οι σύγχρονες κατσαρίδες είναι δύσκολο να κρατηθούν μακριά επειδή εξελίσσονται γρήγορα για να αντιστέκονται στα φυτοφάρμακα, σύμφωνα με τον συγγραφέα της μελέτης Qian Tang, μεταδιδακτορικό ερευνητή που μελετά έντομα στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ.
